رهنمودهایی به مناسبت جشن تکلیف دانش‌آموزان

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری مهر، متن سخنرانی حجت الاسلام محمد جواد حاج علی اکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور در مراسم جشن ملی دانش آموزان مکلف در دی ماه ۱۳۹۹ به شرح زیر است:

بخش اول: خطاب به اولیا، مربیان و معلمان

بسم الله الرحمن الرحیم

خدمت پدر، مادران و معلمان و مربیان ارجمند که دانش آموزان آنها به سن تکلیف و تشریف رسیده اند صمیمانه تبریک عرض می کنم و حقیقتاً جای تبریک دارد به پدر و مادری که در جلوی چشمان خودش شاهد رشد عزیزترین افراد زندگیشان می شوند و در جلوی چشمانش کودک دیروز، امروز در آستانه جوانی قرار گرفته است و معلم و مربی عزیزی که شاهد بالیدن و رشد کردن و به نتیجه رسیدن دانش آموزان عزیزش هست به هر حال صمیمانه به شما عزیزان تبریک می گویم اولاً یادآوری به خودمان است وقتی که فرزند و دانش آموزما به سن تکلیف و تشریف می رسد به نظرم یک یادآوری خیلی خوب است که ما خودمان با تکلیف الهی چه کردیم؟ و یادمان می آید وقتی که ما هم به این سن تکلیف رسیدیم که اکنون سالهای کم یا زیادی از آن زمان گذشته است در این سالها ما با تکالیف الهی نظیر نماز، روزه، امر به معروف و نهی از منکر، وظایف خانوادگی، تکالیف اجتماعی و سیاسی خود چه کرده ایم به هر حال یک فهرست طولانی است که اینها از سوی پروردگار متعال متوجه ما است و هر چه که از سن انسان می گذرد دایره تکالیفش وسیع تر می شود.

از این تکالیف عبادی که دائماً توسعه پیدا می کند تا به حج می رسد و از تکالیف اقتصادی جدیدی که بر عهده انسان گذاشته می شود تا تکالیف خانوادگی، اجتماعی و امثال اینها که در قبال آنها وظایفی بر عهده داریم.

به نظرم رسیدن فرزندانمان به سن تکلیف یادآوری خیلی خوبی برای ما است وضعیت خودمان را در قبال رسالات الهی و ماموریت ها و وظایفی که طی این سالها بر عهده ما قرار گرفته مرور کنیم و ما هم از نو دوباره تصمیم بگیریم برای اینکه انشاالله وظایف خود را بهتر و با کیفیت تر از گذشته انجام بدیم اگر در بخش‌هایی از این تکالیف موفق شده ایم که باید شکرگزار پروردگار باشیم اگر خدای ناکرده توفیق نداشتیم و کم و کسری داشتیم تا وقتی که نفسی هست و فرصتی برای جبران داریم استغفار کنیم و تا این فرصت هست باید انسان خودش را اصلاح کند.

خیلی از وقت ها که می‌بینیم مخاطبان عزیز ما، بچه‌های ما و نور چشمی های ما آنطور که باید و شاید حرف های ما نمی شنوند باید به خودمان مراجعه کنیم و ببینیم که آیا این ارائه های ما، صدای ما و درخواست ما را اعمال و واقعیت های شخصیتی مان یاری می کند یا خیر؟ زیرا صدای عمل خیلی بلند تراست و بچه‌ها اول صدای عمل ما را می‌شنوند. بگذریم این یک نکته بعد از تبریک و اینکه واقعاً نعمت الهی در حضور ما به چنین نقطه‌ای می رسد و باید حال شکر داشته باشیم نکته بعدی عبارت است از اینکه شما عزیزان می دانید هم برای پدران و مادران و هم برای مربیان و معلمان شاید جدی ترین و مهمترین اقدامی که در مسیری که با دانش‌آموزان و با فرزندانشان دارندو یکی از تاثیرگذارترین کارهایی که می‌توانند انجام بدهند این است یک خاطره شیرین، برجسته، پررنگ، موثر و ماندگار از دوره تکلیف و تشریف بچه ها در ذهن و جان آنها ثبت شود کاری که شما می توانید انجام بدهید این است و نباید دست کم گرفته شود به نظر می‌رسد برای دستگاه تعلیم و تربیت، مدارس و عزیزانی که در این عرصه خدمت می کنند واقعاً یک فرصت فوق العاده است که بحمدالله بعد از انقلاب اسلامی و از برکات دوران انقلاب همین جشن تکلیف ها و جشن تشریف هایی است که در مدارس کشور برگزار شده است.

البته در بخش دختران وسیع‌تر و گسترده‌تر و با رنگ و لعاب بیشتری برگزار شده است و برای پسران کمتر بوده که این اواخر به تدریج فرهنگ سازی شده است و حقیقتاً اهمیتش کمتر هم نیست امیدواریم به صورت فراگیر و مناسب انجام شود که البته ادبیات این دو حوزه با هم فرق می‌کند و اقتضائات آن متفاوت است و باید این تفاوت ها کاملاً در برنامه ها مد نظر قرار گیرد که دوستان در آموزش و پرورش در این زمینه کاملاً تبحر دارند و حواسشان به جوانب مسئله هست.

به نظر من اهمیت دادن به موضوع و برجسته کردن و جدی کردن مسئله در ذهن و نگاه دانش آموز از یک سو و شیرین سازی و دلنشین کردن موضوع از سوی دیگر، امر مهمی است که بالاخره در پرتو عزت و رحمت معلم و والدین اتفاق می افتد. به هر حال می دانید که دو ویژگی اساسی که انسان مربی باید داشته باشد صفت عزت وصفت رحیم است و آنجایی که باید اهمیت، شکوه و جدیت یک موضوع منتقل شود این صفت عزت شما است که آن را پشتیبانی می کند و آنجایی که باید لطافت، دلنشینی و شیرینی مسئله منتقل شود آن صفت رحیم بودن و مهرورزی شما است که کمکتان می کند به هر حال یک ترکیبی ازعزت و رحمت در ارتباط با موضوع تکلیف ما لازم داریم یعنی هم باید اهمیت و جدی بودن و ابعاد سرنوشت ساز مسئله به عزیزان ما منتقل شود و هم باید اسرار، لطافت و شیرینی که در ذات این مسئولیت های جدید و تکالیف تازه و ورود به عالم جدید وجود دارد برای آنها بیان شود که البته باید این کار به صورت هنرمندانه انجام شود تا یک تصویر ذهنی برجسته و فراموش نشدنی از این اتفاق بزرگ در زندگی بچه های عزیزمان در حافظه ماندگار آنها نقش ببندد و برای اینکه این اتفاق بیفتد نیاز به تضرع، دعا و کمک خواهی از پروردگار متعال و استمداد از مربی عالم حضرت بقیه الله اعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دارد که ان شاء الله در این امر هم موفق باشیم.

بخش دوم: خطاب به دانش آموزان عزیز

بسم الله الرحمن الرحیم

صمیمانه به شما دانش آموزان عزیز، پسران ارجمند و عزیزمان و نور چشمانمان فرا رسیدن سن تکلیف و تشریف تان را تبریک می گویم.

خوش به حال شما و خوش به سعادتان الحمدالله روزگار و زمانه با شما یار بود وعمرتان به یکی از حساس ترین نقطه های زندگیتان رسید خیلی حساس و بسیار باشکوه و بزرگ آن هم درست و نقطه‌ای که وقتی شما به آن می رسید یک عالم جدیدی برایتان گشوده می شود که در واقع عالم خطاب الهی به تعبیر رهبر عزیز و فرزانه مان است که شما دیگر مخاطب شده اید به خطاب الهی یعنی خداوند متعال دیگر با شما سخن می گوید شما را مورد خطاب و فرمان و امر و نهی خودش قرار می دهد درواقع شما وارد دوران جوانی تان شده اید زیرا دوره جوانی یک دوره شگفت انگیز در عمر انسان است واز آن به دوره قوت تعبیر می شود به تعبیر قرآن کریم دوران زندگی ما به سه دوره تقسیم می شود دوره ضف، دوره قوت و مجدداً َ دوران ضعف و شما در آغاز دوران قوت عمرتان قرار گرفته اید

یعنی در واقع این سن بلوغ و تکلیف و تشریف یک چنین دوره‌ای است و به شما صمیمانه تبریک می گویم این ولادت وتولد جدید است ولادت معنوی است ورود به عصر جوانی بر شما، خانواده های عزیز شما پدر و مادر و معلمان و مربیان و همه کسانی که شما را دوست دارند تبریک می گویم.

اولین نکته این است که شما دوران بلوغ و سن تکلیف و تشریف را به عنوان یک نعمت بسیار بزرگ بیشتر بشناسید این نیاز به مطالعه، شنیدن و بررسی دارد این نعمت بزرگی که اکنون متوجه شما شده و الان به شما هدیه شده است را ابتدا باید بشناسید تا بتوانید شکر آن را به جای بیاورید. انسان برای اینکه بتواند شکر نعمت به جای بیاورد باید در درجه اول نعمت را بشناسد و نسبت به آن معرفت پیدا کند و این شناخت از خودتان است و می دانید که یک خود شناسی است زیرا شما اکنون در یک موقعیت ویژه ای قرار گرفته اید که این امکان را فراهم کرده که ارتباط جدید بین شما، عالم الهی، عالم ملکوت و خداوند عالم و پروردگارتان برقرارشده است و یک خط ارتباط جدید برقرار شده است بین شما و حضرت حق و از سوی خداوند متعال برای شما این ارتباط باز شد که یک دسترسی از سوی حضرت حق به شما برای ارتباط با عالم معنا داده شد و می توان گفت نعمت جشن تکلیف بزرگ‌ترین و عظیم ترین نعمت‌هایی است که بعد از نعمت آفرینش و نعمت سلامتی و امثال اینها به شما کرامت شده است و باید خیلی قدرش را بدانید خوش به حالتون و نیاز به شکر دارد.

اولیای خدا همیشه وقتی که یک نعمت جدید به آنها می رسد نگران این هستند که می توانند از عهده شکر آن برآیند یا خیر؟ بنابراین شکر نعمت خطاب الهی و تکلیف الهی و وظایفی که از سوی خداوند متعال بر عهده ما قرار گرفته است اقتضا می‌کند که ما اولاً این تکالیف و وظایفی که در این موقعیت جدید متوجه ما شده است را بشناسیم و بعد هم سعی کنیم به وظایف و مسئولیت‌هایی که متوجه ما شده است به خوبی عمل کنیم این کلمه را به خوبی به خاطر بسپارید یعنی با کیفیت، احساس خوب و احساس افتخار با احساس شوق به وظایف خود عمل کنیم و با این احساس شوق وارد دوران جدید زندگیمان بشویم و از اینکه مسئولیت‌ها و وظایف جدید بر عهده ما گذاشته شده است احساس سنگین باری نداشته باشیم و خود این احساس خوبی یکی از مراحل شکر است یعنی با اقبال و نشاط وارد این دوره جدید از عمرمان شویم.

از نگاه خداوند خودمان، زندگیمان و برنامه هایمان را ببینیم شما بحمدالله برای ورود به این دوران جدید قبلاً تمرین کرده اید احساس مسئولیت، احساس وظیفه، نماز، روزه، حریم محرم و نامحرمی را قبلاً به لطف خداوند متعال تمرین کرده اید اما اکنون دیگر از دوره تمرین خارج شده و وارد دوران مسئولیت‌های جدی می شود و از شما در مورد آنها سئوال می کنند و این تفاوت خیلی تفاوت زیادی است یک زمانی هست که انسان نماز را تمرین می‌کند یک وقت هم خیر به وظیفه نماز خود عمل می‌کند بین این دو تفاوت خیلی زیادی است و به هر حال شما آمادگی آن را داشتید و از پدر و مادرهای خوب و مومن خودتان و از معلمان عزیز و مؤمنتان آموخته اید و اکنون وقت عمل و ورود به این عرصه است اولاً در ارتباط با خودتان این احساس شخصیت یک طرف مسئله است اینکه شما را در منزل صدات می زنند و مسئولیتی به شما می دهند یعنی روی شما حساب باز می کنند حال باید به این نکته توجه کنید که خداوند عالم برای شما وظیفه تعیین کرده است و این یک احساس شخصیت به انسان می دهد و این احساس شخصیت در کنار احساس مسئولیت است یعنی باید برای پاسخ گویی آماده شویم این پاسخ گویی زمانی محقق می شود که وظیفه‌ای را که به ما متوجه شده و مسئولیتی که به ما سپرده شده بتوانیم به خوبی عمل کنیم و با کیفیت انجام بدهیم.

بنابراین هر کدام از شما ها و در ارتباط با خودتان یک سرفصل جدید باز کنید و در این سرفصل جدید وظایف خودتان را شروع کنید به برنامه‌ریزی کردن و نوشتن و آنچه از سوی پروردگار عزیز مان امر و نهی شده است رعایت کنیم و در دستور زندگی خودمان قرار دهیم در ارتباط با خدای متعال که اصل مسئله است این عنایت و این نظر رحمت این نگاه ویژه‌ای که اکنون به شما شده است از سوی حضرت حق اینجا در درجه اول وارد شدن به دوستی با حضرت حق است یعنی یک باب دوستی را خداوند متعال بین خودش و شما برقرار کرده از طریق یک سلسله وظایف و بایدها و نبایدها و مسئولیت‌ها این آن نکته است که باید فرزندان عزیزم به آن خیلی توجه کنند و شما جوانان عزیز باید به این مسئله خیلی توجه کنید توکل به خداوند متعال و اعتماد به حضرت حق از اینجا شروع می شود اعتماد به حضرت حق یعنی آن کسی که مرا آفریده و خلق کرده و عالم را خلق کرده و گذشته و امروز و فردای من همه در اختیار اوست و متعلق به اوست به هر حال مصلحت، سعادت و خوشبختیم را بهتر از من می شناسد بهتر از من می خواهد.

بنابراین دیگر خیالم راحت می شود یعنی هر وظیفه‌ای که از جانب خداوند متعال برای من تعیین شود و امر یا نهی باشد می دانم که تامین کننده خوشبختی من است لذا با اعتماد به خداوند متعال با این وظایف و تکالیف روبرو می شوم و خودم را اگر بدانم در این زمینه ها ضعف یا نقصی دارم به او می سپارم و از او کمک می خواهم و به او توکل می کنم مهمترین مسئله این است که شما با کیفیت، نشاط و فعال و با احساس خوب وارد این عرصه شوید اولین چیزی که ان شاء لله به آن رسیدگی می کنید که هم اول، وسط و آخر است نماز است اگر نماز ما درست باشد سایر کار هایمان درست می شود اگر به نماز خود کیفیت دهیم همه زندگیمان کیفیت پیدا می کند و اینجا یک چالش جدی با شیطان داریم و از همین جا شروع می کند و با آن چالش خواهیم داشت نماز را سنگین و سخت نشان بدهد از اینجا شروع می کند با شما کلنجار رفتن و شما را وسوسه می کند و از همین نقطه شما باید شروع کنید و بر شیطان غلبه کنید با کمک خواستن از خداوند متعال با یاری گرفتن از حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف که یاری گر شما در نماز است و نماینده خداوند است و کارتان آسان می شود.

بنابراین کیفیت بخشیدن به نماز و جدی گرفتن نماز و اول وقت خواندن نماز از اینجا شروع می شود و بعد هم ارتباط با کلام الهی، با قرآن کریم و انس با بیشتر با سخنان پروردگار متعال و همان جا هست که انسان با وظایف و مسئولیت‌های خود آشنا می شود از همین جا باید به سراغ خانواده برویم شما از این به بعد در خانواده دیگر وزیر اعظم هستید و مسئولیت و احساس مسئولیت و حقوق و تکالیفی که ما نسبت به پدر و مادرمان داریم آنها هم باید روی ما حساب باز کنند جلب رضایت پدر و مادر سر خوشبختی است که از سوی خداوند متعال به من و شما معرفی شده است چرا که خداوند متعال در سوره شریفه الاسراء آیه ۲۳ می فرمایند «وَقَضَی رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا» یعنی و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید این دروازه خوشبختی به دست پدر و مادر است که به روی شما باز می شود با دست رضایتشان و تامین این رضایت بر عهده شما است.

در ارتباط با خانواده به اینکه فضای معنوی خانواده را تقویت کنید و خلاصه یک عضو اثر گذار به معنای واقعی کلمه از این به بعد در محیط خانواده باشید و بدانید چه توقعی از شما وجود دارد و در ارتباط با دیگران سایر مردم و انسان ها چه وظیفه‌ای بر عهده ما است که چه مسئولیت و چه حقوقی از ناحیه آنها بر عهده ما است این هم به حرف‌های تازه‌ای در این بخش مطرح می شود مانند حریم محرم و نامحرم، حیا و یا نگاه ها از اینجا ظاهراً شروع می شود که چالش اصلی که با شیطان خواهید داشت در ارتباط با نگاه است یعنی شما آقا پسرهای عزیز اگر بتوانید از اول ان شاءلله با عنایت پروردگار متعال حریم حیاء را در نگاهایتان نگاه دارید خیلی پیش می‌افتید.

اگر انسان بتواند نگاه‌های خودش رو از همان ابتدا تمیز و پاکیزه نگاه دارد آن طوری که خداوند تبارک و تعالی از انسان می خواهد و حرمت دیگران، حقوق دیگران بر عهده ما دارند در ارتباط با مدرسه هم که یکی از این بخش هایی است که ما با دیگران هستیم از معلم و مربی و مدیر و امثال اینها بگیرید تا سایر دانش آموزان این حقوق متقابل به مسئولیت های دیگر در ارتباط با آنها وجود دارد و دیگر مثل قبل راحت نمی توانیم حرف بزنیم و روی حرفهایمان باید حساب کنیم و دیگر مثل قبل نمی شود خیلی راحت با دیگران رفتار کنیم و باید در رفتارهایمان محاسبه کنیم زیرا خداوند از ما سئوال می کند زیرا ما مکلف شده ایم و وضعیت فرق کرده است و باید رفتارمان را محاسبه کنیم و اگر در حضور افراد یا پشت سر آنها صحبت می کنیم باید بسیار مراقبت کنیم باید احترام افراد را داشته باشیم مخصوصاً معلمان و بزرگتر ها در مدرسه و همه اینها فهرستی بود از نکته هایی که خواستم به شما عزیزان یاد آوری کنم تا بدانید چه اتفاق بزرگی در زندگیتان رخ داده است.

در ارتباط با نظام اسلامی در ارتباط با رهبر عزیز مان در ارتباط با این نظام الهی که در واقع امانت شهدا و اولیای خداوند است به نسل ما و اکنون نوبت شما است و شما اکنون مخاطبان بیانیه گام دوم رهبر عزیزمان هستیم در آن جشن تکلیف سیاسی در واقع به تشریف این خطاب‌ها مشرف هستید که حضرت آقا در آنجا با شما حرف زده اند و مسیر طی شد و مسیر آینده و وظایف و مسئولیت ها را به همه شما و یادآوری کرده اند.

یاد شهدا ان شاء لله همیشه همراهتان باشد و با خاطره آنها و با درسی که آنها به شما دادن به یاری خداوند به توانید زندگیتان را پر از نور و سعادت و خوشبختی کنید برای همه شما آرزوی توفیق می‌کنم از خداوند متعال و مهربان برای همه شما عزیزان و به نورچشمانمان آرزوی سعادت و سربلندی و موفقیت می کنم.