آشنایی با رسوم مردم جاسک در ماه رحمت الهی/ رمضان عامل وحدت شیعه و سنی در مکران

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  مکران نیوز؛ ماه مبارک رمضان یکی از مناسبت‌هایی است که مردم جاسک برای آن ارج و احترام ویژه قایل بوده و از دیر باز تا کنون آن را با آداب و رسوم خاصی برگزار کرده‌اند.

آیین‌ها و آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در میان مردم جاسک همانند دیگر مراسمها، تشابه بنیادی و ریشه‌ای در حوزه مکران دارد.

زنان جاسکی در برگزاری آیین‌های مربوط به ماه مبارک رمضان نقش کلیدی دارند. مدیریت بیشترین امورات مربوط به این ماه توسط آنان طی آیین‌های خاص به پا داشته می‌شود.

اکثر زنان مسن و کسانی که سن وسالی گذرانده‌اند جهت نظافت مساجد محله یا روستای خود به آنجا می‌روند تا خانه های خدا بر روی زمین را برای ورود به ماه میهمانی آماده کنند، بعد از نظافت مساجد زنان به روشن کردن مشک و دود دادن ماده‌ خوشبو به نام سوچکی که این ماده خوشبو بیشتر از کشورهای حاشیه خلیج همیشه فارس یا پاکستان تهیه می‌شود، می‌پردازند.

خانواده ها در جاسک از هفته ها قبل خرید مایحتاج و کالاهای ضروری را آغاز می کنند تا در این ماه به نحو مطلوب از مهمانان پذیرایی کنند.

از سنن دیگر مردم جاسک ، بیدار کردن اهالی هنگام سحر می باشد که چند نفر از مردم در کوچه ها می گردند و مردم را برای سحر بیدار می کنند امروزه هم این سنت کم و بیش انجام می شود.

با آغاز ماه مبارک رمضان هر شب چند ساعت مانده به اذان صبح، اشخاصی با به صدا در آوردن طبل و خواندن اشعاری که از سروده‌های عامیانه منطقه است، مردم را جهت صرف سحری بیدار می‌‌کنند.

در زمان های گذشته که رادیو و تلویزیون و اپلیکیشن های اعلام اوقات شرعی گوشی های تلفن همراه در کار نبود یا دسترسی مردم به این وسایل مدرن کمتر بود ،مراسم دُم دُم سحری یا (گُم گُم سحری ) در جاسک در هنگام سحر برای خوردن سحری اجرا می شد که اکنون هم در برخی مناطق بصورت محدود اجرا می شود.

عده ای از طریق مناجات یا کوبیدن بر طبل و دُهل یک ساعت قبل از اذان صبح در کوچه پس کوچه های محل ، مردم را برای خوردن سحری بیدار می کنند و قبل از رسیدن اذان هم با مناجات به آنها اطلاع می دادند که لحظه اذان نزدیک است.

معمولا این کار توسط دو یا سه نفر و گاهی نیز انفرادی انجام می‌شود، آن‌کس که طبل را می‌نوازد خود خواننده است و همراه یا همراهان آن نقش همسرایان را ایفا می‌‌کنند.

یکی دیگر از نمونه‌های اشعار خواننده شده در سحر هنگام چنین مضمونی دارد: ای جنگلی گرازان- بی‌روچگ بی‌نمازان- تو وپتگی هماری!- ترس چه هدا نداری(با خواب سنگین،بی روزه و بی نمازی،تو چرا خوابیدی،ترس خدا نداری) این شعر از قدمت دیرینه‌ ای برخوردار است و در حال حاضر درون مایه اشعار سحر با ادبیاتی نرم و ملایم‌تر خوانده می‌شود که بیشتر آن با مضمون پیامبران و ائمه اطهار است.

صله رحم هم از مهمترین آداب و سنن مردم جاسک در ماه رمضان از گذشته تا به امروز است و شهروندان معتقدند که در این ماه باید کینه ها را کنار گذاشت و با دلی آکنده از صفا و صمیمیت در مهمانی خداوند حضور یافت.

توجه خاص به تلاوت قرآن کریم یکی دیگر از آداب مرسوم در میان مردم  جاسک در ماه مبارک رمضان است وعلما اهل تسنن نیز همواره آنان را به تلاوت زیاد کلام الله مجید توصیه و بر اقامه نماز تراویح تاکید می کنند.

در فقه اهل تسنن هر شب به همراه نماز عشاء، ۲۰ رکعت نمازی اقامه می‌شود که به آن تراویح می‌گویند.کمترین مدت زمان اقامه نماز تراویح نیم ساعت و بیشترین آن یک ساعت و نیم است.

این نماز که ویژه ماه مبارک رمضان است به عقیده آنان دارای فضائل زیادی است و خواندن آن برای روزه داران تاکید شده است.

معمولا زنان در گذشته نماز تراویح را در منزل می‌خواندند اما امروزه درهای بیشتر مساجد شهرهای بزرگ به روی زنان نمازگزار باز است. البته زنان جاسک در طول سال فقط یک ماه آن‌هم در ماه مبارک رمضان صرفا جهت ادای نماز تراویح که در این نماز ختم قرآن صورت می‌گیرد به مساجد می‌روند.

حضور زنان در مساجد شهرهای بزرگ و روستاهای پرجمعیت پدیده‌ ای نو ظهور است که طی ۲۰ سال اخیر شکل گرفته و هنوز در برخی روستاهای جاسک اقامه نماز تراویح بدون حضور زنان صورت می‌گیرد.

در دهه سوم ماه مبارک رمضان یعنی از نوزدهم تا بیست و نهم مراسم شب‌های قدر برگزار می‌شود که مهم‌ترین مراسم در این شب‌ها، مراسم ختم قرآن است که با شکوه خاصی در یکی از مساجد محل‌های مختلف برگزار می‌شود.

هرکدام از مساجد که حافظ قرآن  داشته در ختم قرآنی که برگزار می‌شود، تمام مردم روستا و یا روستاهای اطراف و حتی از مناطق دور دست در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند و در شب بعد در مسجدی دیگر این مراسم برگزار و تا پایان ماه مبارک همراه با دعا و نیایش در مساجد مختلف برگزار می‌شود

در روزهای پایانی ماه شروع به خواندن اشعاری در خصوص وداع ماه مبارک رمضان و بیان جملات «الوداع الوداع ای ماه رحمت الوداع الوداع ای ماه برکت الوداع» می‌کند و  افسوس می‌خورد که این ماه رحمت و ماه میهمانی خداوند به پایان رسیده است .

شام اموات یکی دیگر از رسومات مردم سنی و شیعه جاسک است که در ۲۶ و ۲۷ ماه رمضان ، مردم غذای مناسب و بسته به توانشان آماده و به مسجد می برند و بعداز اذان با فاتحه به ارواح مردگان نذر میکنند و کلیه روزه داران در آنجا با همین غذا افطار میکنند که به این رسم « مردگانی» می گویند.

مراکز خرید این شهرستان در چند روز پایانی ماه مبارک رمضان چنان شلوغ می‌شوند که تردد را برای مردم و خودروها دشوار می‌سازد. بیشترین کالاهایی که در این روزها به فروش می‌رسد نظیر: پارچه، لباس، کفش، حنا، شیرینی، میوه و… است.

در شب پایانی ماه مبارک رمضان زنان با تهیه و آماده‌سازی حنا که معمولا حنای محلی آن منطقه است خود را جهت مراسم حنابندان آماده می‌سازند.

در این مراسم که شب قبل از عید انجام می‌شود زنان و دختران با حنا نقش‌های مختلف و زیبایی را روی دست‌های خودپیاده می‌‌کنند. کار بستن حنا بر دست زنان توسط فردی که در این زمینه مهارت خاص دارد انجام می‌شود .

بالاخره ماه مبارک رمضان پایان می‌یابد و مردم خود را جهت روز عید سعید فطر آماده می‌‌کنند.

عید سعید فطر یکی از اعیادی است که نزد ما ایرانی‌ها و به ویژه مردم جاسک حایز اهمیت است. در این روز مردان با پوشیدن لباس نو به نزدیک‌ترین عیدگاه‌های محل سکونت که محلی است جهت اقامه نماز عید می‌روند. حضور چشمگیر کودکان به همراه والدینشان در عیدگاه‌ها از نکات جالب توجه این مراسم معنوی است.

با پایان نماز عید و خواندن دعا به صورت دسته جمعی، نمازگزاران به ویژه آشنایان، اقوام و خویشاوندن همدیگر را در آغوش گرفته و طلب بخشش و حلالیت می‌‌کنند.

مردم این منطقه معتقدند: اگر کسی در طول سال مرتکب خطایی شده با طلب حلالیت از یکدیگر در این روز بزرگ، خداوند تمام گناهان او را می‌بخشد.