میزگرد | ستاد مبارزه با مواد مخدر باید در خود خانواده‌ها شکل بگیرد/ اقتدار حاکمیت نقطه امید مردم در "ترور خاموش" است+ فیلم

– اخبار فرهنگی –

خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر

یکی از ژانرهایی که مخاطبین تلویزیون به آن نیاز دارند و آنتن رسانه‌ملی را هم رونق می‌دهد ژانر معمایی و پلیسی است. هرقدر در امتداد تولید و ساخت این گونه‌های نمایشی، جامعه مورد هدف سازندگان باشد، پیچیدگی و روابط چند لایه، مؤثرتر در دل و جان بیننده می‌نشیند. «ترور خاموش» یکی از آثاری است که وارد فازهای امنیتی شده و پرونده‌ای خاص و ناگفته‌ای پنهان را در شب‌های پاییزی به شبکه یک سیما آورده است.

این پرونده خاص که مخاطب تاکنون ۱۴ قسمت آن را دیده و دنبال کرده است، روزهای مهیج و قابل تأملی را برای مخاطب ایجاد کرده است. استقبال از فضای اینترنتی تلویزیون (تلوبیون) هم نشان می‌دهد که مخاطب، سریال‌هایی از جنس «ترور خاموش» را می‌پسندد، سریالی که احمد معظمی آن را ساخته و ابوالفضل صفری تهیه‌کنندگی آن را برعهده داشته است.

سوژه اصلی «ترور خاموش» مواد مخدر است، سوژه‌ای که گاهی کلیشه‌ای و نخ‌نما‌شده با آن برخورد می‌شد اما در این مجال نگاه کلان هدفگذاری شده‌ای، راهبرد داستانی این سریال تلویزیونی قرار گرفت و به جنبه بین‌المللی و مافیایی آن توجه شد. همان‌طور که عوامل این کار در خبرگزاری تسنیم  تأکید کردند این سریال بر اساس پرونده‌های واقعی ساخته شده، سریال از منطق باورپذیر و انسجام روایت جامعی برخوردار است.

همان گروهی که پیش از این سریال «سارق روح» را روی آنتن سیما بردند، سعی کرده‌اند در راستای مفهوم امنیتی، حرف‌های مهم اجتماعی هم داشته باشند.

جلال فاطمی و سعید راد

مخاطبین فارغ از سوژه، تعقیب و گریز و کارهای امنیتی و پلیسی «ترور خاموش» از حضور "سعید راد"، "جلال فاطمی" و بسیاری دیگر از بازیگران این سریال تمجید کرده‌اند؛ چرا که پیش از این "جلال فاطمی" را در لباس بیگانگان و جاسوس‌ها دیده بودند و در این سریال تلویزیونی او نقش‌آفرینی ویژه و متفاوتی دارد. یا "سعید راد" در نقش مأمور کارکشته‌ای ظاهر شده است که در حوزه مسائل امنیتی، آموزش می‌دهد و بعضاً در دیالوگ‌هایی که به زبان می‌آورد به تأثیر مسائل روانشناختی می‌پردازد.

سریال در کنار اتفاقات متنوع امنیتی، سیاسی و اجتماعی، پایش را فراتر گذاشته و تنگاتنگ با فضای جامعه جلو می‌رود، زیرا در قسمت‌هایی شاهد طعنه‌های رگباری به کسانی بودیم که از راه ناصواب، ثروت افسانه‌ای به‌دست آورده‌اند؛  مأمور امنیتی (حمید عطایی) برای بیان میزان دارایی عجیب زوجی قاچاقچی، از ثروت آقازاده‌ها مثال می‌زند.

در «ترور خاموش» ستاره اسکندری و رضا مولایی نقش زوجی را بازی می‌کنند که آشپزخانه پخت شیشه دارند و از این طریق صاحب ثروتی هنگفت شده‌اند.

اینکه «ترور خاموش» برای نشان دادن بالا بودن ثروت آنها از آقازاده‌ها و ژن‌های خوب مثال می‌آورد، طعنه سنگینی است که تاکنون در سریال‌های تلویزیونی شاهدش نبوده‌ایم.

جایی که مامور امنیتی می‌گوید «این زوج ثروت افسانه‌ای دارند که آن را نه از اختلاس بانک‌ها، نه از ژن خوب و نه حتی آقازادگی به دست آورده‌اند؛ این ثروت افسانه‌ای چطوری به دستشان رسیده است؟!»

همان‌طور که احمد معظمی در میزگرد خبرگزاری تسنیم  تأکید کرد که قصه اصلی این سریال، "مواد مخدر" است؛  «ترور خاموش» علاوه بر توجه به تلنگرهای امنیتی، سیاسی و اجتماعی، خاصه به دغدغه‌های مردم توجه دارد.

یکی از موارد دیگری که در «ترور خاموش» به تصویر کشیده شد؛ "ماجرای زن سلطان موادمخدر" است. کارگردان سریال «ترور خاموش» در این باره هم گفت: اتفاق جالبی افتاد که با تمهید نویسندگان، به زن سلطان موامخدر که نقش آن را "نازنین فراهانی" ایفا می‌کند، اشاره‌ای شد؛ از او می‌پرسند چرا آنقدر در شما تحول ایجاد شد و او می‌گوید: در پروازی فیلم «خیلی دور، خیلی نزدیک» را دیدم و این اتفاق افتاد.

احمد معظمی کارگردان «ترور خاموش»

معظمی در لابه‌لای گفتمان بررسی این سریال بارها تأکید کرد که هدف ما از «ترور خاموش» آشنا کردن مردم با مقوله‌ موادمخدر در سطح کلان و جلوگیری از این هیولای خانمان‌سوز و خانواده‌سوز است. هیولایی که به واسطه مافیای موادمخدر هر روز بزرگتر و گریبانگیر شده است.

میزگرد «ترور خاموش» به روایت دوربین تسنیم

او تأکید کرد که این پرونده‌ها وجود دارند و واقعی‌اند؛ در واقع هدف از این سریال غیر از آشنا کردن مردم، مقابله جدی با هیولای «مواد مخدر» است.

سعید راد در نقش دکتر سعید صفایی، سامیه‌لک (الهه)، ابوالفضل صفری (تهیه‌کننده) و احمد معظمی(کارگردان) به خبرگزاری تسنیم  آمدند و در میزگرد بررسی سریال تلویزیونی «ترور خاموش» حاضر شدند که مشروح این گپ‌وگفت‌ها را در ادامه می‌خوانید:

ابوالفضل صفری تهیه‌کننده «ترور خاموش»

دیدیم، با موادمخدر ما را ترور می‌کنند

*بگذارید از ابوالفضل صفری تهیه‌کننده سریال شروع کنیم؛ چرا "مرگ خاموش" ، "ترور خاموش" شد هرچند "ترور خاموش" با مسمی‌تر است؟

دیدیم که موادمخدر مرگ نیست بلکه با آن ما را هدف ترور قرار می‌دهند؛ وجه تغییر این عبارت از "مرگ خاموش" به "ترور خاموش" همین بود؛ به کمک مرتضی اصفهانی دیدیم این عبارت بامسمی‌تر است و به محتوای کار نزدیکی بیشتری دارد؛ به واقع موادمخدر را به گونه‌های مختلفی در اختیار جوان جامعه ما قرار می‌دهند که او را ترور و ذهن و امیالش را درگیر این مخدر خانمان‌سوز کنند.

«جنگل سرخ» و ماجرای حضور منافقین در سال ۶۰

*خبردار شدیم که "تراب‌نژاد" یکی از نویسندگان سریال «ترور خاموش» این روزها نیز درگیر نگارش سریالی با موضوع منافقین در تلویزیون است که به گفته خودش از حساسیت بالایی برخوردار است. این سریال که باز هم قرار است به تهیه‌کنندگی خود شما ساخته شود «جنگل سرخ» نام دارد و به ماجرای حضور منافقین در دهه ۶۰ در شمال کشور می‌پردازد که البته در این سریال نیز "مرتضی اصفهانی" او را همراهی می‌کند که در «ترور خاموش» هم مشاور پروژه است؛ از حضور ایشان صحبت کنید که چقدر به دراماتیزه‌ کردن رویدادهای حساس امنیتی و اطلاعاتی کمک کرده‌اند و باعث شده‌اند کار بهتر پیش برود؟

ابوالفضل صفری:مرتضی اصفهانی هم رئیس و هم همکار ما به این معنا که یک پایه این پروژه‌ها است، البته با توجه به دانش و شناختی که از اوضاع امنیت کشور دارند و هم از جهتی که او دست به قلم است؛ این ترکیب ترکیب منحصر به فردی است، یعنی کارشناس امنیتی که در قامت نویسنده‌ای (فیلمنامه‌نویس) و پژوهشگری با شناخت و دانش است؛ اگر بخواهیم از افراد دیگری استفاده کنیم باید چند نفر کنار هم قرار بگیرند تا در این قامت بتوانند کارشناسی، پژوهشگری و فیلمنامه‌نویسی کنند.

سریال «جنگل سرخ» هم همان‌طور که اشاره کردید به ماجرای حضور منافقین در سال ۱۳۶۰ در جنگل‌های شمال کشور می‌پردازد؛ موضوع این سریال از اهمیت و حساسیت فراوانی برخوردار است و فیلمنامه آن با همراهی گروهی از مشاوران تاریخی نوشته می‌شود. کار نگارش رو به اتمام است تا طرح نهایی را به سیمافیلم ارائه دهیم، کارگردان آن هنوز مشخص نشده و مذاکرات با سریال‌سازان صاحب‌نام ادامه دارد؛ طرح این مجموعه ۴۰ قسمتی آماده شده است.

شدیم افسران جنگ نرم!

* سوال بسیاری از افراد این بوده است که امنیت نرم یعنی چه؟ که البته در جریان تولید و پخش سریال «سارق روح» هم این واژه استفاده شد و برای برخی از منتقدین هم سؤال شده است که معنای امنیت نرم به واقع چیست؟

ابوالفضل صفری: ناخودآگاه وقتی صحبت از امنیت می‌شود آن خطوط و مرزهایی که دور کشور ما کشیده‌اند و می‌گوییم ما امنیت داریم و دشمن را به آن طرف کشانده‌ایم این برای سالهای جنگ است و در سال‌هایی منظورمان از امنیت، موشک و بمب بود؛ جلوتر که رفتیم دشمنان انقلاب‌اسلامی مدل بازی‌شان را تغییر دادند و شدیم افسران جنگ نرم! یعنی وقتی جنگ نرم معنا پیدا کرد امنیت نرم هم معنا پیدا می‌کند.

آن امنیتی که با زندگی مردم در ارتباط است و به آرامش روحی و روانی مردم برمی‌گردد که یکی از آنها «سارق روح» بود؛ در آن‌ مجموعه به تصویر کشیده شد که چگونه مغز و روان مردم را شست‌وشو می‌دهند و عواقب آن را هم می‌بینیم؛ نمونه بارز آن "دختر آبی"!  اساسا در همان «سارق روح» هم به این موضوع پرداخته شد، فرآیندی که مغز شسته می‌شود و مدل‌هایی که در گروهک منافقین اتفاق افتاد.

سریال «جنگل سرخ» هم همان‌طور که اشاره کردید به ماجرای حضور منافقین در سال ۶۰ در جنگل‌های شمال کشور می‌پردازد؛ موضوع این سریال از اهمیت و حساسیت فراوانی برخوردار است و فیلمنامه آن با همراهی گروهی از مشاوران تاریخی نوشته می‌شود.

 

وقتی جنگ نرم شده است، امنیت هم نرم می‌شود!

در واقع وقتی جنگ شده جنگ نرم، امنیت هم می‌شود امنیت نرم! اینجا نشان می‌دهد که جنگ را به خانه‌ها و حتی مقداری هم جلوتر آورده‌اند؛ حتی برای هر نفر زمین جنگی درست و همه‌شان را درگیر کردند؛ اتفاقاً سوژه یکی از کارهای ما هم هست که داریم روی آن کار می‌کنیم، چون جنس مبارزه تغییر کرده و جنس امنیت هم عوض می‌شود.

توضیح فیلم: طعنه سنگین «ترور خاموش» به ژن‌های خوب/ در قسمت اخیر سریال «ترور خاموش» شاهد طعنه‌های رگباری به کسانی بودیم که از راه ناصواب، ثروت افسانه‌ای به دست آورده‌اند؛ ماجرا از این قرار است که مأمور امنیتی (حمید عطایی) برای بیان میزان دارایی عجیب زوج قاچاقچی، از ثروت آقازاده‌ها مثال می‌زند. در این سکانس مأمور امنیتی می‌گوید «این زوج یه ثروت افسانه‌ای دارن که این ثروت افسانه‌ای را نه از اختلاس بانک‌ها، نه از ژن خوب و نه حتی آقازاده بودن به دست آوردند؛ این ثروت افسانه‌ای چطوری به دستشان رسیده؟!»

نمی‌توان از آن دشمنِ بزرگ گذشت و حواشی را پررنگ دید

*اجازه بدهید اینجا به حاشیه‌هایی که قبل از پخش سریال ایجاد شد بپردازیم؛ چرا برخی می‌گفتند شاید اصلاً پخش نشود؟

ابوالفضل صفری: «ترور خاموش» به موادمخدر و دشمن ملت می‌پردازد؛ هیولایی که دشمن جامعه است و اگر درباره‌ شکل و گونه‌هایش ندانند خانواده‌ها را مورد هجمه قرار می‌دهد؛ هجمه را باید به مردم بشناسانیم و این کار را سازمان صداوسیما انجام می‌دهد. درباره خانم اسکندری هم فکر می‌کنم حداکثر هوشمندی را سازمان صداوسیما به خرج داد که ایشان را طرد نکرد این البته نظر شخصی است و نظر سازمانی نیست؛ به نظرمن در حد همان حاشیه‌ها باقی ماند و متن «ترور خاموش» آنقدر پررنگ است که نمی‌توان از آن دشمن (موادمخدر) به آن بزرگی گذشت و حواشی را پررنگ دید.

دارند از همه جهت ما را تحت فشار قرار می‌دهند

*پرونده از کجا رسیده است و شما قبلاً هم اشاره کرده بودید این پرونده‌ای بوده که تاکنون رسانه‌ای نشده است، فیلمنامه‌نویس چه‌قدر تبهر تبدیل پرونده واقعی به متن داستانی سریال را دارد؟

ابوالفضل صفری: این داستان را "مرتضی اصفهانی" مشخصاً روایت می‌کند این موضوع را ما شروع کردیم و الان رسانه‌ای می‌شود؛ یعنی شما اگر بگردید یکسری از آن کلید واژه‌ها را پیدا می‌کنید؛ "خاورمیانه آلوده و اروپای  پاک" و این حرف از زبان دیپلمات‌ها خارج می‌شود؛ این حرف در سریال زده می‌شود که ما باید تحریم شویم و شهید بدهیم و شما هیچ هزینه‌ای برای موادمخدر ندهید؛ ما آلوده شویم، تحریم شویم و شهید و هزینه‌اش را بدهیم؛ همان‌طور که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری راجع به این مقوله صحبت کرده‌اند اولویت ما اخلاق است. امروز این بحث‌ها جدی است و از همه جهت ما را تحت فشار قرار می‌دهند و واقعاً برای موادمخدر هزینه می‌دهیم و طراحی شده که تحریم ثانویه مواد مخدر است به گونه‌ای که دیگر لازم نباشد از بیرون ما را تحریم کنند و در همین‌جا با موادمخدر زمین‌گیرمان کنند؛ که ان‌شاءالله ناکام خواهند ماند.

*طرح و ایده از نهادهای خاص می‌آید؟

نه نهاد امنیتی اسمش نیست؛ مرتضی اصفهانی.

لازم بود مخاطب را میخکوب کنیم

* در قسمت اول سه اتفاق مردم را شوکه کرد یکسری در همان روز نخست نقد را شروع کردند و گفتند که «ترور خاموش» کار خودش را "خشن" شروع کرد؛ جالب و قابل تأمل بود که کمتر کارگردانی این کار را انجام می‌دهد که عمده اتفاقات را یکجا در قسمت اول لو بدهد؛ دختری که در سن کم مجبور به ازدواج شده و می‌خواهد لباس عروس خود را نگه دارد، پشت کنکوری‌هایی که برای تمرکز و بیدار ماندن دست به گریبان قرص می‌شوند و ماجرای کودک همسری، در پایان قسمت دوم هم پای «پرستو» به میان آمد که در فضای مجازی جنجال به پا کرد؛ چطور شد به این شروع رسیدید؟

احمد معظمی: جایی گفتم چَک اول و اینجا می‌گویم باید مخاطب از همان دقیقه ابتدایی «ترور خاموش» میخکوب و درگیر این سریال می‌شد؛ فارغ از این فضاسازی‌های محتوایی حتی از هنرمندان بزرگی هم بهره بردیم؛ شخصی مثل "سعید راد" که برای جذب مخاطب و رساندن آن پیام وارد کار شدند تا منتقل شود.

به چند چَکِ مهم نیاز داشتیم

ما نیاز داشتیم که در حقیقت بسته‌بندی طوری باشد که با مخاطب همراه باشد آن چک‌های اول، دوم و سوم، به خاطر اینکه مثل «سارق روح» خوراک ذهنمان زیاد است، چون این حاصل پژوهش و پرونده‌های سنگین چند ساله بوده است. قسمت اول ما قسمتی است که سه تا سریال از داخلش در می‌آید یعنی اگر همان یک قسمت را باز کنید در نهایت می‌توانید به سه سریال برسید؛ «ترور خاموش» را طوفانی شروع کردیم تا مخاطب هم لذت ببرد و هم سریال را جدی بگیرد که حرف‌های مهمی دارد که باید تا پایان این سریال را دنبال کند.

طعنه "ترور خاموش" به ژن‌های خوب و آقازاده‌ها + فیلمخطرناک‌ترین ابزار "ترور خاموش" در دستان "سعید راد" + فیلمبخش دوم | سعید راد: به سینمای دفاع‌مقدس اعتقاد دارم/کلاس‌های بازیگری کاسبی است! + فیلمسعید راد: خارج از ایران هیچ خبری برای هنرمندان نیست/ نام "خلیج‌فارس" تعصب ملی‌ام را تقویت می‌کند+ فیلم

ماجرای یک دستورالعمل و ساخت «ترور خاموش»

*مسائل مهم اجتماعی که با موضوعات امنیتی و موادمخدر درهم تنیده شد، همان حاشیه‌نشینی و ناهنجاری‌هایی از جمله طلاق است…

ابوالفضل صفری: به نکات خوبی اشاره کردید، حاشیه‌نشینی و طلاق در سازمان صدا و سیما و مشخصا معاونت سیما دستوالعملی است که چندسال است روی آن کار می‌شود؛ به‌خصوص از وقتی آقای میرباقری آمده‌ در خصوص کاهش آسیب‌های اجتماعی کارهای ویژه‌ای انجام داده‌اند. می‌دانید که دستور‌العمل کاهش آسیب‌های اجتماعی، جزء اسناد بالادستی است که امروزه مسئله مهمی شده است چون با حاشیه‌نشینی و موادمخدر مواجهه جدی داریم و گرفتار طلاق و ناهنجاری‌های دیگری شده‌ایم، با همه چیزهایی که به شکل جدی برایمان عوارض ایجاد کرده؛ این سریال ذیل همان دستورالعمل طراحی و مهندسی شده است.

عاقبت و عوارض استفاده از هیولای موادمخدر را نشان دادیم

تمام موضوعات اجتماعی که در خلالِ داستان به آن اشاره می‌شود عوارض و عاقبت استفاده از موادمخدر است که در قسمت اول تا پایان کار، مخاطب با آن مواجه می‌شود؛ یعنی آن بچه‌ای که فروخته شد و آن بچه‌هایی که خودکشی کردند همه در ذیلِ استفاده از این هیولای موادمخدر است.

 

توضیح فیلم: ‏کنایه‌های سنگین «ترور خاموش» به دانه‌درشت‌هایی که خلاف‌های کلان می‌کنند اما به جایشان کوچکترها مکافات می‌بینند، از قول ساقی مواد مخدر: فکر کردی از سر شکم سیری شدم ساقی؟! دستت به اون قاچاقچی که عین نخود و لوبیا جنس وارد می‌کنه نمی‌رسه اومدی سراغ من که آخریشم!؟ من بین اون همه مهره درشت واشر هم نیستم!

امیدواری و اقتدار را در «ترور خاموش» می‌بینند

*مواردی مثل موادمخدر، طلاق و خیلی از ماجراهای دیگر تلخ است؛ سریال‌هایی که تلخی به همراه دارد و البته تلخی بیش از حد بسیار مورد نقد قرار می‌گیرند؛ البته که باید به جامعه نشان داد که تأثیرات موادمخدر چیست؛ این توازن را چطور می‌خواهید رعایت کنید که بیننده پس نزند؟

ابوالفضل صفری: دوستان دیگر هم از من می‌پرسند؛ روز اول که این قصه را مطرح کردیم، گفتیم می‌خواهیم سریالی راجع به مواد مخدر بسازیم که مهمترین مشکل ما است؛ خب به هرحال این بحث تلخی‌ دارد و در داخل کشور باید دیده و شنیده شود؛ اما از دو ترقند اقتدار و امید بهره بردیم که در این سریال دیده و شنیده می‌شود؛ وقتی چنین ماجرایی روایت می‌شود حتماً اقتدار حاکمیت در این سریال پررنگ است یعنی امید در دل مخاطب با دیدن این صحنه‌ها شکل می‌گیرد.

لزوماً نباید خندید!

* یعنی شیرینی آن اقتدار تلخی موضوع را از بین می‌برد…

ابوالفضل صفری: نمایش آن اقتدار در حاکمیت، امیدی به وجود می‌آورد که حالِ مخاطب را خوب می‌کند؛ البته از طرفی دیگر آن اقتدار، به مخاطب اعتماد به نفس هم می‌دهد. شما لزوماً نباید بخندید که حالتان خوب شود شما روضه امام حسین(ع) می‌روید حالتان خوب می‌شود؛ اقتدار و امید از آن جنس است آن دو پیام و فاکتور خیلی در سریال پررنگ است.

حتماً اقتدار حاکمیت در این سریال پررنگ است یعنی امید در دل مخاطب با دیدن این صحنه‌ها شکل می‌گیرد.

 

ستاد مبارزه با مواد مخدر باید در خود خانواده‌ها شکل بگیرد

احمد معظمی: این بحثی که الان شد ابوالفضل صفری به عنوان تهیه‌کننده پاسخ داد و درباره نقدی که به خشن بودن سریال داشتند نکته‌ای دارم؛ ببینید خشونت به چه شکل در سریال اجرا شده و ما چطور این صحنه‌ها را نمایش دادیم که مخاطب ما را پس نزند؛ به جای دلزدگی، درگیر آن صحنه‌ای که برای آن طراحی شده، بشود؛  "ترور خاموش" کاری است که روی پلان به پلان آن فکر شده، کاری است که با دکوپاژ کامل ساخته شده نه در سر صحنه و حدوداً دو سال درباره آن تحقیق شده است، در کنار مرتضی اصفهانی عزیز که جدا از بخش فیلمنامه مشاور من هم بوده است و خیلی از بخش‌ها، پیشنهادات فوق‌العاده‌ای را در جهت بهتر شدن اثر به ما می‌داد، تمام تلاشمان را کردیم که این طرح نقاط ضعف نداشته باشد و امیدوارم مخاطبین هم به این پیامی که دنبال آنیم برسند؛ "ستاد مبارزه با مواد مخدر باید در خانواده‌ها شکل بگیرد". در مورد آن بخشی که تهیه‌کننده به خوبی اشاره کردند، سیما مهندسی هوشمندانه‌ای در ارتباط با مهندسی سوژه موادمخدر انجام داد که امیدوارم در این زمینه این نوع کارها زیاد ساخته شود چون موادمخدر دغدغه همه ما است و هیچکدام نمی‌توانیم بگوییم که نیست.

همه قسمت‌ها را که نمی‌توانیم هیجانی نشان دهیم

*یکی از نقدهایی که به «ترور خاموش» می‌شود فارغ از گیرانداختن اولیه، تعقیب و گریزها، نشانه‌گذاری و هدفگذاری این است که سریال خودش را با حرف زدن سرگرم می‌کند و می‌گویند کار داستان‌پردازی هم آنطور که باید و شاید نبوده است؛ تحلیل شما چیست؟

احمد معظمی: ما سریال را با سه اتفاق مهم شروع کردیم؛ همه قسمت‌ها را که نمی‌توانیم هجومی و هیجانی نشان بدهیم؛ در قسمت‌هایی مخاطب حق دارد با شخصیت‌ها و زندگی و خلق‌وخوی آنها آشنا شود و قصه را وارد مسائل خانوادگی هم می‌کنیم؛ به لحاظ روانشناسی هم این کار درست است. اگر قرار باشد ما اتفاقات بگیر و تعقیب و گریز بببینیم جذابیتش را از دست می‌دهد؛ این سریال خیلی حرف برای گفتن دارد.

تمام تلاشمان را کردیم که این طرح نقاط ضعف نداشته باشد و امیدوارم مخاطبین هم به این پیامی که دنبال آنیم برسند؛ "ستاد مبارزه با مواد مخدر باید در خانواده‌ها شکل بگیرد".

 

همه شخصیت‌ها شناسنامه‌دارند

حتی منتقدان خیلی زیادی هم که در سینما هستند و فقط کار سینما کرده‌اند برای من پیام صوتی گذاشته‌ و از «ترور خاموش» استقبال کرده‌اند. یکسری‌ فوق‌العاده قسمت اول را دوست داشته‌اند، یکسری‌ قسمت دوم را دوست داشتند به لحاظ میزانسن و ارتباطی که بین شخصیت‌ها برقرار شده بود؛ همه شخصیت‌ها شناسنامه‌دارند؛ هر شخصیتی که وارد قصه کردیم شروع و پایان درستی دارد؛ سکانس‌های‌مان هم بی‌هویت نیستند، شروع و پایانی دارند. مخاطب را با قصه خانوادگی و جذابی نزدیک می‌کند که به نظرم مخاطب خیلی با آن نقش‌ها ارتباط می‌گیرد.

هیچ کاندیدایی به غیر از "سعید راد" نداشتیم

*جایی گفتید ما صحنه پرش را با خود بازیگران گرفتیم؛ آن هم بازیگرانی که تجربه بازی جلوی دوربین را نداشتند و البته در سریال «سارق روح» هم نشان دادید در کنار استفاده از بازیگران شاخص و کاربلد از نیروهای تازه‌نفس هم استفاده می‌کنید؛ قدری درباره انتخاب بازیگر صحبت کنید و این استراتژی که گفته‌اید در صحنه پرش‌ها از بازیگران استفاده کردید؛ بگویید؟

احمد معظمی: در شروع کار به همراه آقای صفری (تهیه‌کننده) رفتیم سراغ بازیگران و شخصیت‌های اصلی، از ابتدا مدنظر ما برای نقش اصلی آقای "راد" بود و هیچ کاندیدای دیگری هم نداشتیم. آقای راد در شمال بودند که من خدمتشان تماس گرفتم و درباره سیناپس (طرح اولیه) نوشته‌شده صحبت کردم؛ باید در پشت تلفن قصه حتماً با آب‌وتاب برای آقای "راد" تعریف شود؛ از این جهت یادم نمی‌رود در خیابان نیاوران بودم و نیم‌ساعت با صحبت و قصه را کاملاً تعریف کردم.

به قصه علاقه‌مند شد و قبول کرد

از قصه «ترور خاموش» خوشش آمد و به من گفت پنج دقیقه صبر کن نرو باشگاه! پنج دقیقه صبر کردم زنگ زد و گفت من دارم به تهران می‌آیم که بعد قرار گذاشتم و به خاطر علاقه‌مندی به قصه، قبول کرد بازیگر این سریال شود. چند جلسه‌ای گپ‌وگفت داشتیم و درباره همه‌چیز با "آقای راد" صحبت کردیم؛ چون برای ایشان مهم است که تیم بازیگران و عوامل کار درست کنار هم قرار بگیرند و حرفه‌ای باشند.

ساخت کارهایی مثل «ترور خاموش» سخت و پیچیده است

خیلی خوشحال شدیم که "آقای راد" اولین شخصی بودند که پا‌به‌پای ما از پیش‌تولید سریال آمدند تا به الان که اینجا در خدمت شماییم و واقعا تمام‌قد به ایشان تعظیم می‌کنم؛ سریال پربازیگری است که اگر من تهیه‌کننده باشم هیچگاه  سراغ چنین کارهایی نمی‌روم که هم به لحاظ ساخت و اجرا کار سخت و پیچیده‌ای است و هم به لحاظ تهیه، کار گرانی است؛ کاری که حاصل ۲۰۰ لوکیشن است؛ آن هم در تهران که کارکردن سخت است با ۲۵۰ بازیگر که هرچه جلو برویم همه را در قصه می‌بینید. هیچ‌چیزمهمتر از حس امنیتی که ابوالفضل صفری به عنوان تهیه‌کننده به من می‌دهد نیست، تهیه‌کننده این حس را به گروه منتقل می‌کند که با خیال راحت آن چیزی که دوست دارند را به بهترین کیفیت اجرا کنند.

از کارگردان «ترور خاموش» خواستم روی بازیگرانش حساس باشد

*آقای راد شما از حضورتان در سریال «ترور خاموش» بگویید

یادم می‌آید زمانی که احمد معظمی (کارگردان) درباره طرحِ «ترور خاموش» با من صحبت کرد در راه شمال بودم؛ گفتم «نوشته در اختیار من قرار دهید»، خیلی اهلِ اینترنت و فضای مجازی نیستم که روی سایت و اینترنت بخوانم؛ در جریان کار قرار گرفتم و تا اواسط متن را خواندم، به احمد زنگ زدم و گفتم: «من هستم! چون در وهله اول کارگردان و جنس کار و سلیقه‌اش را می‌شناختم و «ساعت صفر» را با او انجام داده بودم؛ تنها چیزی که از «احمد معظمی» خواستم این بود که روی بازیگرها تأمل و دقت داشته باشد؛ چون دیدم سریال، کار پُر پرسوناژی است و باید از بازیگرهای کاربلد بهره ببرد.

دغدغه داشتم بازیگر «ترور خاموش» شدم

وقتی فیلمنامه «ترور خاموش» را خواندم، دیدم «دکتر سعید صفایی» چه شخصیت و کاراکتر خوبی است؛ کسی که تئوریسین است و این نظریه را دارد که‌ اگر جوان‌ها در آغوش پدرها و مادرهایشان بزرگ شوند، هیچ قاچاقچی در دنیا نمی‌تواند مواد مخدر در دستان‌شان بگذارد؛ این تِز، تِزِ بزرگی است؛ اما آیا انجام می‌شود؟

اصلاً نباید با معضلی چون «اعتیاد» شوخی کرد!

من با «احمد معظمی» و بازیگران و عوامل کار صحبت کردم و گفتم این تِز، اتفاقی نیست که صبح سرصحنه بیایید و با حس‌وحال معمولی به سرانجام برسد؛ این کار شناخت می‌خواهد؛ حتی آن کسی که نقش قاچاقچی را بازی می‌کند باید بداند چه‌کاری انجام می‌دهد؛ باید درک کند امثالِ این قاچاقچی‌ها چه بلایی سر این مملکت و جوان‌هایش می‌آورند؛ اصلاً نباید با این اتفاقات و معضلی چون «اعتیاد» شوخی کرد!

هیچ سرانه ورزشی برای دانش‌آموز ما در نظر نگرفته‌اند

درآمد مواد مخدر در دنیا از نفت بیشتر است؛ اینجا باید جلوی  پیشروی در مصرف و بازار عرضه و تقاضایش را گرفت؛ اما نسبت به این جلوگیری و آموزش و پرورش، سهل‌انگاری و غفلت شده است، می‌دانید سرانه مصرف هر دانش‌آموز برای ورزش چقدر است؟ سرانه‌ای درنظر گرفته نشده و این خنده‌دار است! متأسفانه ما سمینار و همایش زیاد برگزار می‌کنیم، اما نتیجه عملی در بر ندارد.

مسئول ما باید درست سرپرستی و مدیریت کند

اصلاً دغدغه دانش‌آموزان ما این نیست که چه لباسی بپوشند و از کجا و چه سرمنزل‌هایی رشد کنند، در صورتی که باید رشد و تعالی، مقصد غایی دانش‌آموز ما از کلاس اول دبستان باشد؛ از بافت اجتماعی مطمئن و پدر و مادر باصلابت و بالنده‌ای برخوردار باشد؛ تمام کسانی که مسئولند، در این راستا تلاش کرده‌اند، اما باید درست سرپرستی و مدیریت شود.

اگر «ترور خاموش» شارلاتانی بود درنمی‌آمد

می‌گویند مردم از این "ترور خاموش" استقبال کردند، فکر می‌کنم به خاطر همان حسّی است که در کار بود؛ اگر شارلاتانی بود درنمی‌آمد یا اگر آدم فقط با فیزیک جلوی دوربین قرار می‌گرفت و یکسری دیالوگ می‌گفت درنمی‌آمد. «احمد معظمی» کارگردان ما مراقبت می‌کرد، حواسش جمع بود و به این جوانب توجه می‌کرد؛ من بارها او را تحسین کردم که درست فکر می‌کنی! چیزهایی را ایراد می‌گرفت که خیلی مهم بود و من می‌فهمیدم؛ خوشحالم امروز مردم از این سریال خوششان آمده است.

ابزاری که از موادمخدر هم خطرناک‌تر است

این تلفن همراه و فضای مجازی از موادمخدر خطرناک‌‌ترند و بیشتر ما را ترور می‌کنند؛ هرکس که دوست دارد و هر نوعی که می‌خواهد با آدم‌ها در این فضا برخورد می‌کند؛ باید این نکات را جدی بگیریم.

هیچ وقت درباره پلان یک ماجرا صحبت نمی‌کنیم

*سرکارخانم سامیه لک که در سریال «ترور خاموش» نقش الهه را دارید وارد بحث شوید

اصولاً اینکه صداوسیما چقدر می‌تواند بر آینده مملکت و روی جوانان و بچه‌های ما تاثیرگذار باشد هیچ شکی نیست و همه هم درباره آن صحبت کردیم و به حقیقت آن اذعان داریم؛ ما اینجا درباره بحث مهمی صحبت می‌کنیم و آن موادمخدر است که خانواده‌ها و جامعه ما را تهدید می‌کند؛ اینها همه پلان دوم به بعد اعتیاد است، هیچ وقت درباره پلان یک ماجرا صحبت نمی‌کنیم، پلان یک از جایی شروع می‌شود که ما وقتی با فرزندمان در خیابان راه می‌رویم و اگر آدم ناموفقی را ببینیم -هیچ اسمی نمی‌خواهم بر روی آن بگذارم- به فرزندمان می‌گوییم درس خودت را خوب بخوان وگرنه فردا یکی مثل آن فرد می‌شوی! در شرایطی که طور دیگری می‌توانیم تریبت کنیم و به او بگوییم عزیزم سعی‌کن خیلی خوب درس‌بخوانی تا فردا بتوانی به او کمک کنی! بنابراین ما بچه‌هایمان را با ترس شکست بزرگ می‌کنیم و زندگی هم شوخی نیست و زمین می‌خوریم، موفق شدن در خانواده‌های ما الان به بچه‌هایمان تزریق می‌شود؛ درس بخوان! کنکور قبول‌شو! دانشگاه برو و شغل خوب پیدا کن و سرآخر پولدار شو! هیچکدام درباره انسان بودن صحبتی نمی‌کنند.

این تلفن همراه و فضای مجازی از موادمخدر خطرناک‌‌تر است و بیشتر ما را ترور می‌کند

 

خانواده‌ها هنوز از ابعاد مختلف آن آگاه نیستند

در صورتی که باید به بچه بگویی تو از همه این چیزها مهمتری و تو خودت مهمی، این اتفاق که می‌افتد وقتی ملاک موفقیت کنکور و دانشگاه، مسائل مالی می‌شود بچه به محض اینکه به کوچکترین مسئله‌ای برمی‌خورد به سراغ انواع مواد اعتیادآور می‌رود؛ مواد صنعتی خیلی خاموش‌تر از سنتی‌اند، سنتی‌ها احتیاج به جایی دارد و بویی دارد و عوارض آن به شدت بروز می‌کند و بین چهار تا ۱۲ ساعت باید مصرف کنند انا اتفاقی که با مواد صنعتی می‌افتد این شکلی نیست تا یک ماه بعد از آخرین مصرف می‌تواند شروع  به مصرف شود؛ بی‌بو است حمل آن راحت است خانواده‌ها هنوز از ابعاد مختلف آن آگاه نیستند و هر گوشه‌ای می‌توان از آن استفاده کرد و بچه به راحتی به آنها روی می‌آورد.

ماجرا از اینجا شروع می‌‌شود یعنی همان پلان دو

از کجا به اینجا رسید از همان کنار خیابان که به فرزندمان گفتیم اگر درس نخوانی و کنکور قبول نشوی، دانشگاه نروی، کار پیدا نکنی و پولدار نشوی؛ یکی مثل آن شخص در خیابان می‌شوید! در صورتی که باید می‌گفتیم تو باید خوب درس بخوانی تا به او کمک کنی؛ ماجرا از اینجا شروع می‌‌شود یعنی همان پلان دو؛ بچه به محض اینکه در محیط ناامید و غیر نشاط‌آور قرار می‌گیرد چون هدفش آن ماجراست که از بچگی در ذهنش قرار گرفته، وارد این فضاها می‌شود.

اعتیاد دلیل ۶۵% همسرآزاری‌ها، ۶۰% کودک‌آزاری‌ها، ۵۵% طلاق‌ها و ۲۳% خشونت خیابانی‌ها

در عوارض مواد صنعتی می‌خوانیم که هیجان‌آور و نشاط‌آور است و باعث می‌شود یادت برود چه کسی و کجایی؛ اینها اولین چیزهایی است که بعد از مصرف اتفاق می‌افتد؛ دوست داشتم اینجا درباره پلان یک هم صحبت کنم؛ دلیل ۶۵ درصد همسرآزاری‌هایمان اعتیاد است؛ دلیل بیش از ۳۰ درصد کودک‌آزاری‌هایمان اعتیاد است؛ دلیل ۵۵ درصد طلاق و ۲۳ درصد خشونت‌های خیابانی هم اعتیاد است؛ همه ما هم می‌دانیم اعتیاد خیلی بد است اما چرا به قبل آن پرداخته نمی‌شود؟ من فکر می‌کنم مهم است درباره‌اش صحبت کنیم که در کار ما (ترور خاموش) پیدا می‌شود.

*آقای صفری! مقایسه سریال با کارهای نمایشی که در زمینه امنیت و موادمخدر و سریال‌ها و فیلم‌های پلیسی و معمایی ساخته شده، مطرح می‌شود، تحلیل شما چیست؟

ابوالفضل صفری: یکی از بحث‌هایی که امروز زیاد با آن مواجه می‌شویم مقایسه «ترور خاموش» با کارهای دیگر است و در برخی از محافل رسانه‌ای هم مقایسه‌ای با آن برخورد می‌شود؛ مثلاً می‌گویند «ترور خاموش» شبیه گاندو شده است؛ جالب است بدانید که طراحی، نگارش و تولید قبل از «گاندو» انجام شده و اساساً اینگونه کار امنیتی به سبک و سیاق جدید را خودمان شروع کردیم؛ این گروه با «سارق روح» کار را کلیدزده و ادامه سارق روح در قالب «ترور خاموش» از سال ۱۳۹۶ شروع شد؛ در حقیقت پژوهش، طراحی، نگارش و تولید قبل از «گاندو» انجام شد. اینکه می‌گویند یا می‌نویسند «ترور خاموش» از روی «گاندو» ساخته‌شده، اشتباه است.

زن سلطان موادمخدر- نازنین فراهانی

تلویزیون مسئولیت دیده‌بانی دارد/ قصه «ترور خاموش» واقعی است

* «ترور خاموش» دغدغه‌های مردمی را از جنس طعنه به آقازاده‌ها و ژن خوب و ثروت‌های افسانه‌ای مطرح می‌کند؛ چطور به این قالب صراحت در دیالوگ و اجرا رسیدید؟

ابوالفضل صفری: رسانه‌ملی دغدغه‌ها و حرف‌های مردم را مطرح می‌کند؛ به عبارتی تلویزیون ما مسئولیت دیده‌بانی از شرایط کشور را برعهده دارد. ما در کار خودمان به عنوان زیرمجموعه کوچکی از تلویزیون، در بابِ موادمخدر که مایه اصلی قصه «ترور خاموش» است حرف‌های مهمی را مطرح کردیم و این حرف‌ها را ادامه می‌دهیم. قصه به‌روز باشد مردم با گوشت و خونشان به مسائل مرتبط آن پی می‌برند؛ قصه «ترور خاموش» واقعی است و هرچیزی در آن گذاشته‌شده، با تأمل بوده و همان‌طور که کارگردان ما هم گفت، بازیگران شناسنامه‌دارند و سریال تحت سیطره جامعه‌شناسی و روانشناسی، ساخته و پرداخته شده است.

اینکه می‌گویند یا می‌نویسند «ترور خاموش» از روی «گاندو» ساخته شده اشتباه است.

 

"مرتضی اصفهانی" سر تک‌تک پلان‌ها حضور داشته است

مسیر اصلی قصه ما موادمخدر بوده و با افتخار می‌گویم که فیلم موادمخدر ساختیم. تک‌تک پلان‌ها، جزئیات، حرکت‌ها، اکشن‌ها و رفتارهای بازیگران، در نگارش مطالعه فنی داشته، ضمن اینکه کارهای پژوهشی، جامعه‌شناسی و مطالب مربوط به آسیب‌های اجتماعی بر روی آن انجام شده است؛ بازجویی می‌بینید کاملاً مطالعه شده و کار در چارچوب فنی جلو رفته است؛ "مرتضی اصفهانی" به‌عنوان کارشناس فنی و ناظرکیفی این سریال سر تک‌تک پلان‌ها حضور داشته‌ است.

قصه «ترور خاموش» واقعی است و هرچیزی در آن گذاشته شده، با تأمل بوده و همان‌طور که کارگردان ما هم گفت بازیگران شناسنامه‌دارند و تحت سیطره جامعه‌شناسی و روانشناسی، ساخته و پرداخته شده است.

 

توضیح فیلم: ماجرای زن سلطان موادمخدر در سریال «ترور خاموش» با بازی "نازنین فراهانی"

نمی‌توانسته زاییده تخیّل نویسنده باشد

بخش زیادی از اتفاقات «ترور خاموش» بر مبنای پرونده‌های موجود در کشور است، از آن باندهای پخت شیشه تا مسیری که خارج از ایران گره می‌خورد جزو پرونده‌هایی است که قصه جلوتر برود ببیننده به واقعیت‌هایی دست پیدا می‌کند که نمی‌توانسته زاییده تخیّل نویسنده باشد؛ مملو از جزئیات فنی است که به یکسری از پرونده‌ها ارجاع دارد و از جایی به بعد رفتار شبکه‌ای این اقدام را رقم می‌زند؛ در نهایت هوشمندی است و فیلمنامه‌نویس توقع دارد این پروسه و فرآیند را خلق کند؛ «سارق روح» جدید بود و ساخته و پرداخته کار فرقه‌ای بود و روح افراد را سرقت می‌کردند؛ این قصه‌ها برگرفته از پرونده‌های واقعی‌اند.

سلطان‌های شیشه را هم به سلطان‌های قبلی اضافه کنید

*سلطان زن موادمخدر با بازی "نازنین فراهانی" هم به قصه تلاطم و هیجان خاصی بخشید؛ ماجرای این سلطان‌ها چیست؟

ابوالفضل صفری: حالا اینکه سلطان زن بوده و یا مرد؛ اساساً مهم نفس اتفاق است و این سلطان‌ها وجود داشته و امروز زیادتر هم شده‌اند. سلطان‌های شیشه را هم به سلطان‌های قبلی اضافه کنید.

می‌توانیم «ترور خاموش»های دیگری داشته باشیم

*کار «ترور خاموش» کجا تمام می‌شود؛ شنیده بودم که قرار است این سریال در فاز دیگری ساخته شود؛ درباره این نکته هم توضیح دهید.

ابوالفضل صفری: «ترور خاموش» در پرونده‌ها و قصه‌های کنونی‌اش پایان‌بندی مناسبی دارد؛ پرونده‌هایی که پایان‌بندی ندارد بحث موادمخدر است و گریبان همه را گرفته است و نمی‌توانیم بگوییم پایانی دارد. اگر سیما تصمیم بگیرد روی موضوع مواد مخدر مجدداً کار کند، ما هستیم و در این حوزه دغدغه داریم؛ حتماً «ترور خاموش» فصل دوم و فصل‌های دیگری می‌تواند داشته باشد، چون موضوع موادمخدر قابل ادامه است و از جنس پرونده‌ها و قصه‌هایی است که مدیران سیما باید تصمیم بگیرند ادامه دهند یا در قالب‌های دیگری اتفاق بیفتد.

تصویربردار و تدوینگر: محمدرضا کشت دار، مهدی کماسی و حسین دزفولی