اصلاح‌طلبان درصدد ایجاد دوقطبی‌های آشتی پذیر و اصولگرایان افراطی درصدد ایجاد دوقطبی‌های کاذب ستیزه‌جویانه هستند/ هرگونه دوقطبی‌سازی برای نظان بحران فزاینده ایجاد خواهد کرد

«محمد کیانوش‌راد»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، درباره دو قطبی سازی های اجتماعی، فواید و عوارض آن  به خبرنگار سیاسی برنا گفت: امروز بیش از هر امری باید به فکر جوانان بود. جوانانی که به دلیل تعارضات و حل نشدن بسیاری از امور پیش پا افتاده، عصبی شده اند. این وضعیت معلول کوتاهی و بی توجهی مسولان ِ نظام است. از انفجار این عصیان ها نیز باید نگران بود. گره‌هایی را که می توان با دست گشود، چرا با دندان می‌خواهند حل کنند؟

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: نه تنها در عرصه سیاسی، بلکه در سایر عرصه‌های فکری، اجتماعی، فرهنگی و حتی علمی همواره شاهد دو قطبی‌های واقعی بوده و هستیم. دو قطبی‌های کاذب، غیر واقعی معلول عدم شناخت درست، تعصب و تحجر و یا سناریوسازی برای بهره وری ِاهداف خاص سیاسی یا فرهنگی است. اصولا ذات هر فرد و اجتماعی، بر مبنای تفاوت ها و رقابت ها و هویت ها شکل می گیرد.

 وی ادامه داد: مساله اول، نفسِ وجود تفاوت ها، رقابت‌ها و حتی تقابل و تعارض در میان انسان‌ها و جوامع نیست. تفاوت و تقابل بر سر «چیزی یا کسی» وضعیتی واقعی و غیر قابل انکار و در عین حال، غیرقابل حذف است. تلاش برای ایجاد جامعه بی‌طبقه، یا تلاش برای ایجاد جامعه ای یکدست از آرزوهای شکست خورده برخی جریانات فکری و سیاسی بوده و هست.

کیانوش‌راد عنوان کرد: مساله دوم و مهم دیگر، رویکرد افراد و گروه های سیاسی با تفاوت ها و تقابل ها است. در جامعه شناسی مارکسیستی، دو قطبی سازی، امری اصیل و واقعی و دو قطبی واقعی در تضادِ آشتی ناپذیر میان قطب‌ها یا طبقات اجتماعی معنا می یافت. همچنین تکامل اجتماعی از این منظر با حذف یک قطب به نفع قطب دیگر تحقق می یافت.

وی با اشاره به وجود مسئله دو قطبی در جوامع امروزی افزود: در جامعه شناسی امروزی تضاد و تقابل و دوقطبی بودن جوامع، امری بوده که پذیرش آن با رقابت و تحول و پویایی همراه است. به این ترتیب دو قطبی شدن امری غیر قابل اجتناب است اما در شیوهای مارکسیستی با حذف ِ طرف مقابل معنا می یابد و در جامعه شناسی لیبرالی، با شناخت ِ دیگری و با جلب همکاری بیشتر طرف مقابل تحقق می یابد. وجود و پذیرش جامعه ای متکثر،  هم شرط و هم نتیجه چنین جوامعی است.

کیانوش‌راد در پاسخ به این سوال که دو قطبی سازی جوامع در فرهنگ دینی چه جایگاهی دارد؟ نیز گفت: از نظر فرهنگ دینی، تفاوت ها نعمت بوده و رقابت امری ممدوح  است . در این نگاه، تعارض و دشمنی، نابود کننده خود و دیگری است و هدف از تفاوت ها، تعارف یا شناخت بیشتر و بهتر از دیگری برای همکاری است. جامعه ایران با دوقطبی های گوناگونی در سطح اجتماعی مواجه است. برخی غیرفعال و برخی فعال هستند. برخی کم اهمیت و فرعی و برخی اصلی و از اهمیت بیشتری برخوردارند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره نقش نظام سیاسی در چگونگی اثرگذاری دو قطبی ها بر جوامع تصریح کرد: در سیستم و نظام سیاسی کارآمد، تقابل ها و قطب های موجود را به سوی همگرایی ، یا تفاهم و تعامل فرا می خواند و سیستم ناکارآمد نه تنها قادر به پذیرش و حل آنها نیست، بلکه با بحران سازی به گسترش تضادها و تقابل ها مدد می رساند.

وی همچنین به نقش اصلاح طلبان و اصولگرایان در ایجاد دو قطبی سازی در جامعه تاکید کرد:  اصلاح طلبان با توجه به مفاهیم نظری و تجربیات عملی خویش در صدد ایجاد دوقطبی های آشتی ناپذیر نیستند اما ظاهرا اصولگرایان افراطی با ایجاد دو قطبی های کاذب و یا با برخورد ستیزه جویانه با تفاوت ها، سعی در ممانعت از ریزش بیشتر هواداران خود دارند. مساله سبک زندگی، حضور بانوان در استادیوم های ورزشی، حجاب اجباری، حق رای و حاکمیت مردم، آزادی های سیاسی و فرهنگی، دوچرخه سواری بانوان و … شماری از مسایل سیاسی مثل رابطه با امریکا، قبول یا رد برجام  و … است که به ایجاد دو جریان مخالف هم یا دو قطب در کشور منجر می شود.

این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان از دو قطبی سازی های افراطی در جامعه جلوگیری کرد، بیان کرد: مهترین اصل در دوری از قطب بندی های ستیزه جویانه، پذیرش اصلِ تکثر در جامعه و پس از آن حل مسائل و اختلافات با ابزارهای گفتگویی بوده و در نهایت مراجعه به آراء مردم است. چه از طریق رای به نمایندگان یا رئیس جمهور و چه با رفراندم و مراجعه مستقیم به نظر مردم باشد.

کیانوش راد در پایان افزود: هرگونه دوقطبی سازی ها مثل، حزب اللهی- غیر حزب اللهی، خودی- غیر خودی، با حجاب- بی حجاب ، و … که منافات با حقِ شهروندی و یا نادیده گرفتن و سلبِ حقِ قانونی شهروندان در استفاده از امکانات دولتی و عمومی همراه باشد، به عاملی اساسی در تبدیل تفاوت ها و دو قطبی های واقعی به بحران‌های فزاینده برای کشور و نظام تبدیل خواهد شد. بنابراین یا باید تضادهای واقعی را پذیرفت و با تفاهم و تعامل آنها را در جهت رشد و پیشرفت کشور هدایت کرد و یا با منطق نفی و حذف تفاوت‌ها، زمینه دشمنی‌ها، خشونت و بحران های آینده را پیش بینی کرد.