سیر شکست‌های آمریکا در تحریم‌های سپاه

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علی دهقانی؛* پس از ماه‌ها و حتی سال‌ها تهدید، رژِیم ایالات متحده، ماه گذشته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بازوی قدرتمند و رسمی و قانونی دفاع از انقلاب را در لیست سازمان‌های تروریستی و به زعم خود هم ردیف گروهک‌هایی همچون داعش و جبه النصره قرار داد.   به دنبال آن نیز طبعا اعمال محدودیت‌ها از جنبه‌های گوناگون سیاسی و رسانه‌ای و اقتصادی بر این نهاد و جریانات و نهاد‌های وابسته به آن شدت گرفت؛ اما تاثیر حقیقی و هدف اصلی این تقدام از سوی کاخ سفید چه بود؟ آیا مناسبات اقتصادی سپاه پاسداران و به تبع آن مراودات مالی نهاد‌ها و افراد نزدیک به سپاه هدف آمریکا از اجرای این تصمیم بود؟ یا صرفا فشار سیاسی و رسانه‌ای و کنشگری در عرصه جنگ روانی هدف اصلی این اقدام است؟

مرداد ماه سال ۹۶ مجلس نمایندگان آمریکا طرح مقابله با دشمنان آمریکا را به تصویب رساندند و این قانون یک هفته بعد به امضای ترامپ رسید. قانون مقابله با دشمنان آمریکا موسوم به قانون «کاتسا»، سه کشور ایران، کره شمالی و روسیه را هدف می گرفت و دولت آمریکا را ملزم می کرد تا هر گونه اقدام خصمانه از اعمال تحریم جدید تا تداوم تحریم‌های گذشته را علیه این سه کشور، به خصوص ایران در دستور کار خود قرار دهد. این قانون طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها از تحریم تسلیحاتی و موشکی و تحریم هسته‌ای و نیز اتهامات و تحریم‌های حقوق بشری را در بر میگرفت که به دلیل گستردگی این تحریم‌ها این قانون به قانون سیاهچاله تحریمی یا مادر تحریم‌ها معروف شد.

بالطبع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان بازوی موشکی و نیز قدرتی اقتصادی در داخل، هدف اصلی این قانون علیه ایران بود که مسئولان نظامی کشور و دیگر افراد و نهاد ها‌ی مرتبط با سپاه پاسداران طبق این قانون تحت تحریم وزارت خزانه داری آمریکا قرار میگرفتند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران تحریم‌های شدید اقتصادی و قطع رابطه کشور‌های خارجی به خصوص اروپایی‌ها با ایران، نقشی بی بدیل در شکستن تحریم‌ها و دور زدن آن‌ها و خودکفایی در عرصه‌های گوناگون صنعتی ایفا کرده و مهمترین نهادی بوده است که در بخش‌های حیاتی صنعت کشور از جمله صنعت نفت تحریم‌ها را به فرصت خودکفایی و استقلال اقتصادی تبدیل کرده است. به عنوان مثال اگرچه شرکت‌های نفتی بزرگ اروپا من جمله فرانسوی‌ها (توتال) بار‌ها به بهانه تحریم‌های آمریکا از انجام تعهدات نفتی خود در پارس جنوبی شانه خالی کردند، اما در شرایط سخت تحریم به صورتی کاملا بومی فاز‌های متعدد آن توسط قرارگاه خاتم الانبیای سپاه افتتاح شد.

پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز دیگر پروژه مهم و اقدامی اساسی در خنثی سازی تحریم‌ها بود که توسط سپاه تکمیل شده و ظرفیت بنزین کشور را به سطح صادرات رسانید. اخیرا نیز در شرایط بحران سیل زدگی در استان‌های مختلف سپاه یکی از نیرو‌های پیشگام خدمت رسانی و سازندگی در این مناطق بود. چنین ویژگی و جایگاهی باعث شده تا سپاه علاوه بر عرصه نظامی در عرصه اقتصادی نیز هدف تخاصم و تحریم و فشار روانی قرار گیرد تا از این طریق اثر مورد انتظار غرب بر اقتصاد کشور بخصوص قیمت کالا‌های اساسی و بازار ارز و سکه اعمال شده و از این طریق بر نارضایتی مردمی دامن زده شود.

پس از اعلام آمریکا مبنی بر تروریستی خواندن سپاه پاسداران اولین واکنش رسانه‌ای غرب و اخلال گران نظام اقتصادی کشور بر پیرامون بحث تحریم اقتصادی این نهاد انقلابی بود که طبیعتا دیگر نهاد‌ها و افراد فعال در زمینه اقتصادی و تجاری را شامل میشد. اما حقیقت این بود که طبق قانون کاتسا از همان سال ۹۶ (و در موارد متعددی از سال‌ها قبل تر) شدید‌ترین تحریم‌های اقتصادی علیه سپاه پاسداران شکل گرفته بود که هم عاملان اقتصادی در خارج و هم نهاد‌ها و افراد فعال داخلی را از ارتباط با سپاه پاسداران منع می‌کرد؛ لذا اعلام شدن سپاه به عنوان گروهی تروریستی از جهت اقتصادی اقدام جدیدی محسوب نمی‌شود که بتواند اثرات جدید و محدودیت‌ها و مشکلات تازه‌ای برای اقتصاد کشور بیافریند؛ لذا واکنش‌های رسانه‌ای زیر پرچم تبلیغاتی غرب به این اقدام، تنها به دنبال ایجاد فضای روانی و از این طریق اثر گذاری بر اقتصاد کشور بخصوص دست بردن به قیمت کالا‌ها و ایجاد نوسان در بازار ارز است چرا که این اقدام بدون ایجاد جنگ روانی خود به خود اثر اقتصادی ندارد و تکرار اقدامات اقتصادی گذشته آمریکا علیه ایران و سپاه پاسداران است.

اگرچه از جنبه اقتصادی این امر اقدامی تکراری به حساب می‌آید، اما قطعا باید از منظر جنگ روانی و اثرات آن بر اقتصاد کشور چنین اقداماتی را سنجید به مقابله برخاست؛ چرا که در طول ماه‌های اخیر آمریکا پس از اینکه از برجام خارج شد، اثر مثبتی علیه اقتصاد ایران مشاهده نکرد لذا بعد از آن اقدامات روانی و فشار‌های رسانه‌ای تبلیغاتی را برای اثر گذاری بر اقتصاد ایران در اولویت خود قرار داد.
اما از منظر نظامی و امنیتی تروریستی خوانده شدن سپاه پاسداران مسلما در مناسبات نظامی منطقه اثرات حائز اهمیتی را خواهد داشت. به خصوص اینکه این اقدام آمریکا حمایت همه جانبه قوای سه گانه و همه جناح‌های سیاسی در داخل از سپاه را در پی داشت که این شرایط جدید باعث تقویت و پررنگ‌تر شدن نقش سپاه در مناسبات منطقه‌ای خواهد شد که کمترین اثر آن فشار بیشتر به نظامیان آمریکایی و وابستگان آن‌ها در منطقه و کوتاهی هرچه بیشتر دست مداخله گران خارجی در کشور‌های محور مقاومت خواهد بود.  

علی دهقانی-  فعال دانشجویی دانشگاه تهران

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.