تیغ فسادهای اداری و عدم نظارت بر گلوی معماری استاندارد/ آسیب های زیست محیطی زیر پای تهران و کرج را خالی می‌کند

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  تیتریک، ۵ اسفندماه در تقویم به نام "روز مهندس" رقم خورده است، قشر خاصی که ثمره حضور آنها در هر عرصه ای، پیشبرد امور به صورت حساب شده و بر طبق اصول خواهد بود.

بر عکس جفایی که عموم در حق این واژه دارند و آن را برای هر امر پیش و پا افتاده ای خرج می کنند، باید واقع بینانه پذیرفت که مهندس را باید به تحصیل کرده هایی اطلاق کرد که نامشان با خلاقیت، چارچوب و قواعد عجین شده است.   کسانی که اگر در ساخت و ساز شهری، پروژه های عمرانی و ساختمان سازی ها برای آنها فرصتی فراهم شود شاهد خسارات جبران ناپذیر در عرصه های مذکور نخواهیم بود.   شبکه خبری تحلیلی تیتریک به مناسبت این روز با شریف شاه بیک دکتری مهندسی سازه و استاد کرجی دانشگاه تربیت مدرس همراه شده است تا از سبک سازی سازه ها و روش های نوین ساخت و ساز با هدف کاهش خسارات ناشی از زلزله برای ما بگوید.   این متخصص رشته سازه می گوید: هر سازه بر اساس نوع کارکرد خود تحت اثر بارهای طراحی از جمله باد، برف، زلزله، عبور خودرو و …قرار می گیرد. در کشور ما به واسطه اینکه غالب سازه های ساختمانی کم ارتفاع هستند و در بیشتر بخش های آن خطر وقوع زلزله با بزرگای بالا زیاد است، از بین بارهایی که به سازه وارد خواهد شد بار زلزله برای اغلب سازه های بار اصلی طراحی محسوب شده و موجب می شود اجزا سازه همانند تیرها و ستون ها تحت اثر این مهم طراحی شوند.     در بار زلزله، رکورد شتاب زمان زلزله و ساختار زمین به جنس سنگ و گسل ها بستگی دارد و تا زمانی که موج از گسل آزاد شده و به سازه می رسد به مشخصات زمین شناختی منطقه مربوط شده و دست مهندسین در تغییر آن بسته است.   لزوم کاهش وزن سازه در راستای مقاوم سازی   بخش دیگری از بار زلزله به وزن سازه باز می گردد، هر چه سازه سنگین تر باشد نیروهایی که به آن وارد می شود بیشتر بوده و در نتیجه سازه باید مقاوم تر طراحی شود و  اجزای باربر آن حجیم تر باشند، از این رو سازه هایی که در ایران ساخته می شود در مقایسه با کشورهایی که لرزه خیز نیستند دارای اجزای سازه ای بزرگتری خواهند بود.    با اجزایی که در ایران یک ساختمان ۵ طبقه ساخته می شود در کشورهای دیگر می توان ساختمان ۱۰ طبقه ساخت، در نتیجه باید بتوانیم وزن سازه ها را کاهش دهیم.   اصولا ساختمان های ایران دارای اجزای سازه ای و غیر سازه ای مانند دیوارهای جداکننده هستند و هر کسی که وزنی از سازه کم کند بدون اینکه کارکردهای اصلی سازه از آن متاثر شود در جهت کاهش بارهای زلزله قدم برداشته است.   تکنیک های نوظهور و کاهش خسارت های جانی و مالی    امروز موادهای نوظهور و تکنیک های ساخت جدید می تواند به کم شدن وزن سازه کمک کند، برای نمونه انواع بتن های سبک و الیاف ، مواد مصنوعی مانندانواع کامپوزیت ها که بعضا در کشور نیز تولید می شوند، یا پا نل های ساندویچی با بافت سه بعدی، فوم های پلیمری ، فلزی و ساختارهای های فضاکار که در دنیا نیز به صورت گسترده استفاده می شوند می توانند مفید واقع شوند.     در زمینه خسارت های جانی و مالی زلزله باید گفت که در کشور ما از تکنیک ها و مصالح جدید به صورت محدود استفاده می شود و بخش تکنیسینی و کارفرمایی ما در حوزه ساختما ، آشنایی و اقبال چندانی به تکنولوژی های جدید ندارند در نتیجه شخص با هزینه ای کم و تکنیک های سنتی سازه را اجرا می کند با این تصور که مصالح قدیمی ارزان تر هستند.   اگر به صورت صحیح تکنیک ها و تکنولوژی های روز مورد استفاده قرار گیرد سرعت ساخت افزایش خواهد یافت، سازه و اجزای اصلی ان سبک تر خواهد شد و صرفه جویی و ارزان سازی را به دنبال دارد.   ساخت سازه با تکنیک های پیشرفته به مرمت نیاز ندارد   در کشور ما به هزینه های نگهداری دقت نمی شود در حالی که اگر سازه ای بر اساس تکنیک های پیشرفته ساخته شود نیاز حداقلی به مرمت خواهد داشت، در زلزله آسیب های کمتری خواهد دید و هزینه های بازسازی، تعمیر و بهسازی آن کمتر است.   در زلزله کرمانشاه ستون های بسیاری از ساختمان هاسالم بود، سازه فروریزش نداشت و در برابر زلزله دوام آورد اما اجزای غیر سازه ای همانند دیوار فروریخته و موجب آسیب دیدگی افراد و تلفات شد.   عدم استفاده از وال پست عامل اصلی خسارت های جانی در زلزله کرمانشاه    خسارت های به بار آمده به واسطه عدم استفاده از وال پست در داخل دیوارها بود، اجزایی که هزینه آن یک تا دو درصد قیمت کل سازه است اما به واسطه مهم ندانستن آن اجرا نشد.   آئین نامه های تدوین شده و مهندسان طراح بسیار خوبی در کشور وجود دارد اما نظارت گسترده و دقیقی وجود ندارد و سازه ها از نقشه تا اجرا کاملا متفاوت اجرایی می شود در نتیجه زنجیره صحیح ساخت و ساز قطع شده و محصولی فاقد کیفیت به دست خواهد آمد.     آسیب های زیست محیطی ۱۰۰ ساله با ساختمان سازی    فسادهای اداری و عدم دقت کافی ناظر ساختمان، سازه ای را که می تواند مراحل اجرا را کاملا مناسب طی کند به سازه ای مبدل خواهد ساخت که تحت زلزله دچار آسیب های جدی می شود.   باید بپذیریم که عمر مفید سازه های کشور بسیار کمتر از کشورهای توسعه یافته است، در ایران سازه هایی که ۳۰ سال بیشتر از عمر آنها نگذشته ا ست تخریب و دوباره سازی می شوند در حالیکه که ساخت سازه ها به واسطه تولید دی اکسید کربن، آسیب های زیست محیطی ۱۰۰ ساله به همراه دارد و تعمیر و بازسازی با بازه زمانی مذکور، اجازه جبران خسارت ها را به طبیعت نمی دهد.   با اجرای طرح جامع شهری، تامین زیرساخت های فرهنگی، فضای سبز و ساخت ساختمان ها با آیین نامه و مصالح نوین، نباید قرن ها شهر دستخوش تغییر شود زیرا در کشورهای توسعه یافته نیز ساختمان هایی با عمر ۳۰۰ سال مشاهده می شود.   ساختمان سازی یکی از منابع اصلی هدر رفت سرمایه ای کشور   متاسفانه مسکن مهر و یا ساخت و سازهای معمول در کشور ما پس از تنها چند دهه به واسطه مشکلات متفاوت از جمله شبکه فاضلاب، آب، برق و … با اشکالات جدی همراه می شوند، کیفیت زندگی در آنها افت پیدا کرده و مردم ساکن در این ساختمان ها نیز به سمت تخریب و بازسازی پیش می روند.   بر خلاف کشورهای توسعه یافته یکی از منابع اصلی هدر رفت سرمایه ای کشور ما، ساختمان هایی است که در بازه زمانی ۲۰ الی ۳۰ سال نیازمند بازسازی هستند در صورتی که انجام فعالیت های توسعه شهری باید مبتنی بر یک طرح جامع و همه جانبه نگر باشد.   در توسعه جوامع شهری باید به مسائل درهم تنیده جمعیت، صنعت، کشاورزی، فرهنگ و … نگاه یکپارچه داشت، نگاهی که کمتر در کشور ما مورد توجه قرار می گیرد.      آلودگی هوا، بحرانی در زندگی مردم تهران و کرج    باید به این نکته توجه کرد که مشکلات یک شهر با عبور جمعیت آن از مرز ۳۰۰۰۰۰ نفر به صورت تصاعدی افزایش می یابد و با عبور جمعیت از مرز ۵۰۰۰۰۰ نفر آرام آرام با بحران هایی در زندگی شهری مواجه می شویم، نمونه آن بحران آلودگی هوا در کلانشهرهایی مانند تهران و کرج است که منجر به اختلال در شرایط عادی زندگی مردم در بخشی از طول سال می شود.    برای تمام نیازها، آمایش سرزمین اولویتی است که باید مورد توجه قرار گیرد اما این مسئله را در کشور ما به واسطه محدود بودن منابع می توان به صورت پایلوت در شهرهای کوچک اجرا کرد تا زندگی با کیفیت به یک مطالبه عمومی مردم مبدل شود.   خسارت زلزله فاجعه بار در تهران، عکس العمل طبیعت است   با وقوع یک زلزله ۶ ریشتری درتهران با وضعیت ساخت و ساز کنونی، این کلانشهر با خسارت های فراوانی مواجه خواهد شد زیرا بخش قابل توجهی از آن را بافت فرسوده تشکیل می دهد و علاوه بر فروریزش ساختمان ها، امدادرسانی متوقف خواهد شد، مشکلات بهداشتی شایع شده و این طبیعت شهرهایی است که به دست خودمان آن را ساخته ایم.   در ساختمان سازی به این مسئله توجه نمی شود که هر عملی با یک عکس العمل همراه خواهد بود، زمانی که خطرات را جدی نمی گیریم با کلانشهرهای کنونی مواجه می شویم، وضعیتی که با وجود بسیج کردن تمامی امکانات، برای اصلاح آنها سال ها زمان لازم است.   باید هزینه تخطی از قانون برای همه بالا رود   راه برون رفت از این مسیر را باید در اجرای قاطعانه قانون در قبال همه مردم جستجو کرد تا هیچ شخص و یا نهادی نتواند از نظم طراحی شده را مختل نماید و این مهم در سایه یک سیستم نظارتی قوی امکان پذیر است.     باید هزینه تخطی از قانون برای همگان بالا رود و از سوی دیگر باید با ترویج مطالعه در میان مردم و افزودن به تجربه های اجتماعی-فرهنگی آن ها، سطح آگاهی عمومی را نسبت به تاثیر مهندسی در کیفیت زندگی تبیین کرد تا با مطالبه گری جامعه شاهد به کارگیری دانش روز در صنعت ساخت و ساز باشیم، در این زمینه حضور نخبگان در جامعه و گفتگو با مردم برای ارتقا آگاهی و القا واقعیت ها در راستای انتخاب های صحیح بسیار موثر خواهد بود.   و در آخر مایل هستم این نکته را بیان کنم که سعادت و یا اضمحلال اجتماعی ما در دست خود ماست و طبق بیان صریح کتاب آسمانی ما اگر به دنبال اصلاح شرایط زندگی خود هستیم این امرتنها با اصلاح  کنش های آحاد جامعه امکان پذیر می باشد.