علف هرزی که از نظر ارزش صادراتی گیاهان دارویی بعد از زعفران جای می‌گیرد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شیرین بیان گیاهی خود رو و سازگار با اقلیم ایران است. هرچند این به عنوان علف هرز پهن برگ دایمی مزارع و باغات می‌روید، اما فایده‌های بسیار و ارزش اقتصادی فوق العاده‌ای دارد. شیرین بیان از خانواده بقولات است. ریشه‌های شیرین بیان را بعد از برداشت به کارخانه‌هایی که تنها ماده اولیه شان ریشه شیرین بیان است، منتقل می‌کنند.

استان فارس با وجود ۸ کارخانه‌ای که در این زمینه فعالیت دارند سهم ۸۰ درصدی تولید محصولات شیرین بیان را در ایران دارد. به کارخانه‌ای که در جنوب شرقی شیراز قرار دارد و سابقه درخشانی در صادرات فراوری‌های ریشه این گیاه خود رو دارد رفتم تا از علت ارزش بالای شیرین بیان در صادرات بشنوم.

این کارخانه خریدار ریشه شیرین بیان از نقاط مختلف ایران به ویژه اقلید فارس است. گواهینامه تولید محصولات ارگانیک شیرین بیان در ایران را دارد.

با توجه به استقرار اولین آزمایشگاه مرجع شیرین بیان ایران جهت آنالیز و کنترل کیفیت محصولات در شرکت عنوان آزمایشگاه کنترل کیفیت نمونه کشوری را نیز در کارنامه اش دارد.

فرآوری ریشه شیرین بیان در فارس قدمتی حدود نیم قرن دارد

معمارزاده عضو هیات مدیره شرکت گفت: محصول نهایی شرکت به صورت هزار و ۵۰۰ تن انواع پودر، مایع و جامد به بازار عرضه می‌شود.

وی علت تولید بالای فارس در زمینه فراوری‌های ریشه شیرین بیان را توجه این استان به این گیاه ارزشمند خواند و افزود: بعضی کارخانه‌های تولیدی فارس دراین عرصه قدمتی حدود نیم قرن دارند.

مسیر فراوری ریشه شیرین بیان بعد از انتقال به کارخانه این گونه است که ریشه‌ها بعد از رطوبت زدایی و خرد شدن، با بخار آب عصاره گیری می‌شوند و به صورت پودر، مایع و قالب جامد به بازار عرضه می‌شوند.

محصولات فرآوری شده به دست آمده از ریشه شیرین بیان در ایران بازاری ندارند

بذر ریز مدیرتولید شرکت و مسئول تحقیق و توسعه  با بیان این که حدود ۹۹ درصد از محصولات شرکت شرکت صادراتی است گفت: متاسفانه در ایران از هیچ کدام از خواص شیرین بیان استفاده نمی‌شود، در حالی که شیرین بیان در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشت و حتی دخانیات به عنوان طعم دهنده، جذب کننده رطوبت کاربرد دارد.

وی افزود: شیرین بیان به عنوان طعم دهنده در صنایع غذایی کاربرد دارد.

به گفته مدیر تحقیق و توسعه این شرکت مهم‌ترین ماده‌ای که موجب شیرینی شیرین بیان می‌شود، ترکیب موجود در ریشه‌های گیاه به نام اسید گلیسریزیک است که ۵۰ برابر شکر شیرینی دارد. اسید گلیسریزیک با افزایش سن گیاه افزایش می‌یابد.

وی فواید بسیاری برای شیرین بیان برشمرد و اضافه کرد: ترکیبات موجود در ریشه شیرین بیان برای مقابله با پوسیدگی دندان مفید است و خاصیت ضد میکروبی دارد، بنابراین می‌توان از شیره این گیاه به عنوان ماده ضدپوسیدگی در محلول‌های شستشوی دهان و نیز خمیر دندان‌ها استفاده کرد.

شیرین بیان در دارو‌هایی که برای درمان زخم معده و سرطان معده تولید می‌شود کاربرد دارد.

عصاره شیرین بیان یکی از اجزاء ترکیبی شربت ضد سرفه است، هرچند شیرین بیان هنوز جایگاه خود را درصنایع پیدا نکرده هنوز در عطاری‌ها جایگاه دارد.

معتمدی نایب ریس اتحادیه عطاری‌های استان فارس نیز با برشمردن فایده‌های بی شماره شیرین بیان گفت: در همه عطاری‌ها این گیاه به صورت پود و ریشه موجود است.

وی با با برشمردن فایده‌های این گیاه دارویی از جمله برای دستگاه تنفس و به عنوان ضدسرفه گفت: این گیاه برای تقویت عمومی بدن مفید است و خوردن آن از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و برای نرم کردن سینه موثر است.

این گیاه ورم معده را برطرف می‌کند و تنگی نفس را تسکین می‌دهد.

معتمدی علاوه بر برشمردن فایده‌های بسیار شیرین بیان به عوارض آن هم اشاره کرد وگفت: مصرف بسیار زیاد شیرین بیان ممکن است به بروز حالاتی خطرناک نظیر فشار خون و حتی سکته قلبی منجر شود و باید موقع مصرف به نکات بسیاری توجه کرد، ولی در کل شیرین بیان هنوز هم در طب سنتی ایران همان جایگاهی را که داشته است دارد.

صادرات بالای شیرین بیان گویای این مطلب است که صنایع غذایی و دارویی در آن سوی مرز‌های ایران به همان اندازه که طب سنتی ایران به فواید شیرین بیان توجه داشته توجه دارند.

چرا فرآوری‌های پیشرفته‌تر شیرین بیان در ایران صورت نمی‌گیرد؟

بذر ریز مدیر تولید شرکت دلایل مالی را از جمله عوامل موثر برشمرد و گفت: در صنعت وقتی تولیدی صورت می‌گیرد که بازار داشته باشد.

ماده موثر شیرین بیان در صنایع داخلی ایران خریداری ندارد و ما در خارج از کشور هم هنوز نتوانستیم بازاری پیدا کنیم و رقیبان ما از جمله چین و آذربایجان در فروش ماده موثره شیرین بیان موفق‌تر از ما عمل کردند.

به گفته این مدیر پژوشگر فرآوری‌های پیشرفته تر برای بدست آوردن ترکیبات ارزشمند شیرین بیان در شرکتشان انجام گرفته است و آن‌ها در حال تعاملات بیشتر با دانشگاه و صنایع هستند تا شیرین بیان جایگاه مناسبی در صنایه غذایی و دارویی پیدا کند، ولی این کار به تعاملات بیشتر نیاز دارد.

به لحاظ دانش و تجربیات موجود، شناخت خوبی در کارخانه‌های تولید فرآورده‌های شیرین‌بیان ایران وجود دارد که حمایت به ویژه از نظر امور پژوهشی و بهبود فناوری موجود برخی فرآورده‌های بعدی ضروری است.

بامری مدیر عامل شرکت با بیان این که شرکت شان سالانه حدود ۷ میلیون دلار ارز آوری دارد گفت:شرکت ما ۴ بار به عنوان صادر کننده ملی و ۵ بار عنوان صادر کننده نمونه استانی معرفی شده است.

وی برای حفظ بازار رقابت ایجاد زمینه و حمایت برای استخراج ترکیبات موثر شیرین بیان را ضروری برشمرد و گفت: علاوه براین که حمایت از فعالیت‌های پژوهشی برای استخراج ترکیبات موثر شیرین بیان ضروری است. توسعه کشت صنعتی به صورت اصولی نیز ضروری است تا از واردات ریشه شیرین بیان به علت کمبود ماده اولیه یعنی همان ریشه شیرین بیان که یکی از مهمترین دلایلش خشکسالی‌های اخیر و برداشت‌های غیر اصولی است جلو گیری شود.

براساس اطلاعات سازمان تجارت جهانی ایران رتبه اول صادرات پودر و عصاره شیرین بیان را طی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ کسب کرده است. برای حفظ این جایگاه و جانماندن از رقبا هم توجه به فراوری‌های پیشرفته‌تر و هم کشت صنعتی این گیاه دارویی برای جلوگیری از واردات ریشه گیاه شیرین بیان به کشور ضروری است.