مقصد خروج سرمایه ایرانیان کجاست؟

*مقصد خروج سرمایه ایرانیان کجاست؟
کارشناسان خروج سرمایه را یک پدیده اقتصادی- اجتماعی می دانند و دلایل مختلفی را برای بروز آن ذکر می کنند، غیرقابل پیش بینی بودن وضعیت سیاسی و اقتصادی، خلأهای موجود در سیاست عمومی کشور برای حمایت از سرمایه و … از جمله مهمترین دلایل این مساله است.
سال گذشته، صندوق بین‌المللی پول در گزارشی میزان خروج سرمایه ایران در سال ۹۶ را حدود ۲۷‌میلیارد دلار اعلام کرد. خروج سرمایه زمانی اتفاق می‌افتد که فعالان اقتصادی ارز ناشی از فعالیت تجاری خود را به کشور وارد نکرده باشند، به‌عنوان نمونه، اگر بعد از صادرات، صادرکننده ارز حاصل از فروش محصول خود را در داخل کشور به ریال تبدیل نکرده باشد، این فرایند شکل می‌گیرد.
درحالی اعلام فرار۳۰‌ میلیارد دلار سرمایه در ماه‌های پایانی سال ۹۶ از زبان «محمدرضا پورابراهیمی» رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در رسانه‌های مختلفی بازتاب داده شد که این گفته گواه این مطلب بود که روند فرار سرمایه از کشور بیش از گذشته تشدید شده است. به‌ دنبال ادامه التهابات ارزی در کشور، دولت سیاست جدید ارزی مبنی بر یکسان‌سازی ارز را در ماه فروردین اتخاذ کرد که کارشناسان یکی از آثار مثبت آن را کنترل خروج سرمایه از کشور اعلام کردند.

* برجام و منافع ملی
مذاکرات دیپلمات های ایرانی با نمایندگان چهار به علاوه یک برای پیدا کردن راه حلی مرضی الطرفین به منظور حفظ برجام در جریان است. دولت کنونی آمریکا و برخی متحدان منطقه ای با تلاشی بی امان در پی به شکست کشاندن این مذاکرات و از بین بردن تمام و کمال برجام هستند.
ماندن ایران در برجام مانع انزوای سیاسی و اقتصادی کشور ما در صحنه بین‌ المللی می‌شود و از تنگ‌تر شدن حلقه محاصره اقتصادی که آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌ به شدت دنبال آن هستند، جلوگیری می‌کند. ایران با حضور در عرصه سیاست بین‌ المللی به‌ عنوان بازیگر مهم منطقه‌ای می‌تواند درباره حفظ منافع اقتصادی خود با اروپاییان و دیگر قدرت‌های اقتصادی جهان منهای آمریکا چانه‌ زنی کند. اما خروج ایران از برجام دوباره ایران را به انزوا می‌کشاند و اروپاییان را به‌رغم میل خود به متحدان عملی آمریکا تبدیل می‌کند.
به راستی مخالفان برجام و طرفداران خروج از آن در شرایط کنونی چه تعریفی از منافع ملی دارند و با چه منطقی شعار خروج از برجام و بازگشت به وضعیت پیش از آن را می‌دهند؟ برای رفع ابهام، بهتر است آنها سوای شعارهای کلی، صراحتا به این پرسش پاسخ دهند که خروج از برجام به‌طور مشخص چه منافع اقتصادی و سیاسی برای کشورمان در بر دارد؟ آنها که به درستی دلواپس شرایط دشوار اقتصادی کشور، بیکاری، فقر و فشار روی اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند، واقعا با چه منطقی تصور می‌ کنند با خروج از برجام این شرایط بهبود پیدا می‌کند؟

* حدف واقعه طلاق؛ چالش ها و امتیازات
هرچند طلاق نکوهیده‌ ترین امرحلال در نزد خداوند است اما به‌ هرحال با لحاظ مشکلات و چالش‌ های خانوادگی از قدیم‌ الایام تاکنون تنها مفرّ جدا شدن بین زن و شوهر قلمداد می‌شود. خانواده‌ ای که زوجین از هم جدا می‌ شوند، خواه فرزند داشه باشند و یا نداشته باشند بخشی از تاریخ زندگی خود را درگذشته به عنوان یک واقعیت نمی‌توانند و نباید انکار کنند. مسلما در فرهنگ نه چندان پیشرفته ما که متاسفانه در طول چند دهه گذشته در تطبیق با معیارهای اخلاقی و دینی با پدیده‌هایی مانند نظم‌ گریزی و قانون‌ گریزی تجلی خارجی پیدا کرده است، این ذهنیت منفی را اولا برای پدیده طلاق و ثانیا در رابطه با زنان مطلقه به‌ وجود آورده است، به ‌عنوان یک ویژگی فرهنگی در کشور ما نهادینه شده است.
در شرایطی که بسیاری از زنان مطلقه در زمان ازدواج ممکن است شوهر خود را از ازدواج گذشته مطلع نکنند و یا با انجام عمل جراحی خود را باکره نشان دهند، تغییر شناسنامه و حذف مشخصات شوهر سابق و یا واقعه ازدواج در تاکید چنین روش ناپسندی ایجاد مشکل خواهد کرد. آیا بهتر نیست که ما به عنوان یک واقعیت اجتماعی مردان جامعه را با توجه به اینکه مادران و خواهران و دختران آنان نیز در معرض چنین مشکلاتی ممکن است قرار گیرند، آماده کنیم.
زنان مطلقه گاهی قربانی یک زندگی ناموفق می‌باشند پس با پذیرش واقعیت آن را به عنوان یک تابو تلقی نکنند و اگر قصد ازدواج با زنی دارند در صورت اطلاع از گذشته وی با علم به آن، کانون خانوادگی را تشکیل دهند و اجازه دهیم با فرهنگ سازی زنان مطلقه نیز با شجاعت نسبت به گذشته خود بدون توسل به اطلاعات نادرست، کانونی با همسر آینده خود بسازند که مبتنی بر صداقت و راستگویی باشد.

* «امید» برند ماست
با «محمدرضا عارف» که همزمان ریاست فراکسیون امید و شورای سیاستگذاری اصلاحات را برعهده دارد درباره دامنه وسیع مسئولیتش و خروجی این دو تشکل سیاسی بی‌تعارف به گفت‌ وگو نشستیم، او هم به وسع شرایط سیاسی کشور به آنها پاسخ داد. لابه ‌لای صحبت‌هایش امیدواری هویدا بود و همچنان که از به ‌راه انداختن حزب جدیدی در جبهه اصلاحات با برند امید خبر داد، گلایه هم بی‌‌شمار داشت.
امیدواری عارف به جریان‌ساز ماندن اصلاحات و حل مشکلات کشور از طریق گفت ‌وگوی ملی بود اما دایره گلایه‌هایش بزرگ‌تر بود و این گلایه‌ها از تعامل دولتمردان و شخص رئیس ‌جمهور با فراکسیون امید تا رویه برخی از اعضای فهرست امید در بهارستان که سبب حذف نام اصلاحات از فراکسیون لیست امید در مجلس شد، جذب ‌شدن برخی از اعضای فهرست امید‌ به چهره‌‌های بانفوذ بهارستان، چرایی پابرجا ماندن مساله حصر، آفت لیست امید و ضرورت واکاوی آن و … را دربر می‌گرفت.
فراکسیون امید در این سال‌ها خواستار طرف مشورت ‌بودن با دولت است نه اینکه دولت به‌خاطر جایگاه نظارتی مجلس بیاید و در موارد ضروری به اعضای فراکسیون توضیح بدهد. نمونه مشخص این عدم‌ تعامل روند تدوین لایحه بودجه ۹۷ است که متأسفانه هیچ همفکری‌ای حداقل با فراکسیون امید نشد. برای نمونه در مورد حامل‌های انرژی که دولت در خواست افزایش قیمت را داده بود ما هم در لایحه ارایه شده متوجه در خواست دولت شدیم یا در بحث اصلاحات ساختاری یا یارانه‌ها و… اینها موارد مهمی است که اگر دولت بر سر آنها پیش از تدوین لایحه با مجلس تعامل می‌کرد بهتر می‌شد برنامه‌ریزی کرد.

* اینجا نقطه ای زیر صفر درجه فقر است
مناطق حاشیه ای شهر کرمان همان ناکجاآبادی است که فقر اقتصادی، فرهنگی و فکری تا آنجا بیداد می کند که کودکان به عنوان هستی هر خانواده بیشترین قربانیان والدین معتادشان می شوند. نانی در سفره و اعتباری در جامعه ندارند، اینجا فرزندان فدای تنها خواسته والدینشان می شوند، اینجا حاشیه شهر کرمان منطقه کوره های سعادت آباد، سیدی، شهرک پدر، سرآسیاب است اینجا نقطه ای زیر صفر درجه فقر است.
سقف آسمان با ناله های خماری کودکانی که از مادر معتاد متولد شده اند می شکافد، بوی نم و فضله چند کبوتر که گوشه اتاق زهرا و سعید لانه داشتند، ادامه ماندنم را در اتاق غیرممکن کرده بود، زن در حالی که دستش را به کمرش تکیه داد بود گفت، دکتر می گوید این هفته بچه ام به دنیا می آید و ادامه می دهد، چیزی برای خوردن نداریم. ساعت حدود ۱۱ سه شنبه شب است، با گروه انجمن طلوع برای پخش غذا بین معتادان کارتن خواب برای چندمین مرتبه همراه شدم، وقتی حوالی منطقه کوره های سعادت آباد حاشیه شهر کرمان از خودرو پیاده شدم، سو سوی آتش کوره ها تنها منظره ای بود که در تاریکی شب به چشم می آمد.
اینجا زیر پوست شهر کرمان، منطقه ای بیخ گوش نبض شهر، فقر به زیر صفر درجه رسیده و آسیب های مترتب از آن سر به فلک کشیده است. اینجا محبت، عاطفه، حس مادری، پدری کردن، کار و تلاش و معاش یخ بسته است، اینجا نقطه ای زیر صفر درجه است.

متن کامل مطالب بالا را می توانید در تارنمای ایرنامقاله بخوانید.
**تارنمای 'ایرنا مقاله' به نشانی http://article.irna.ir با هدف اطلاع رسانی و انعکاس مقالات؛ گزارش ها؛ تحلیل های متنوع در موضوعات داخلی و خارجی ؛ به بازنشر مقالات و مطالب مهم روز ایران و جهان می پردازد.
پژوهشم**۱۰۴۳**۲۰۴۰