جایگاه نوروز در اسلام و کلام معصومین (ع)

شیعه نیوز: نوروز در روایات اسلامی نیز مورد تأکید قرار گرفته و دعا‌هایی برای آن ذکر شده که از آن‌ها معلوم می‎شود مورد تأیید اسلام می‌باشد.

در بحار الانوار مجلسی روایات معلی بن خنیس را به تفصیل آورده است. در آن روایات به فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام بسیار پرداخته شده است و یکی از روایات مفصل معلی بن خنیس، نوروز را این گونه تجلیل کرده است:

نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی (ع) نازل شد، روزی است که رسول اکرم (ص) علی (ع) را بر دوش کشید تا بت‌های قریش را از بالای کعبه رمی کند، روزی است که نبی (ع) به وادی جن رفت و از ایشان بیعت گرفت.

روزی است که برای علی (ع) از مردم بیعت گرفت (غدیر خم)، روزی است که قائم آل محمد (عج) ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر (عج) بر دجال پیروز خواهد شد. (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

پیامبر (ص) در این باره می‌فرمایند: اگر می‏‌توانید هر روز را نوروز کنید؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید. (دعائم الإسلام، ج. ۲، ص. ۳۲۶)

نوروز در بردارنده فرهنگ اسلامی نیز هست دید و بازدید، عیدی دادن و محبت کردن از آداب و رسوم نوروز است که همه از مصادیق صله‌رحم به حساب می‌آید که در اسلام توصیه به آن شده است.

رسول خدا (ص) و ائمه معصومین (ع) نیز درباره نوروز به عنوان یک سنت زیبا و پسندیده بیانات و سخنان گهرباری فرموده‌اند و نوروز را از روز‌های خود و شیعیان شان توصیف کرده‌اند.

امام علی (ع) نیز فرمودند:هر روزی که در آن خداوند نافرمانی نشود، عید است. (نهج‏البلاغه، حکمت ۴۲۸)

معلّى می ‏گوید: در صبحگاه نوروز به حضور امام صادق علیه ‏السلام رسیدم. حضرت از من پرسید: معلّى آیا از امروز چیزى می ‏دانى؟ گفتم: خیر، لیکن ایرانیان امروز را بزرگ می ‏دارند، به همدیگر تبریک می ‏گویند. امام فرمود:: گرامیداشت امروز به سبب وقایعى است که براى تو بازگو می ‏کنم:

«نوروز» همان روزى است که خداوند از بندگان خود میثاق گرفت که بنده خدا باشند، براى او شریک قایل نشوند و غیر از خداوند کسى را عبادت نکنند؛ یعنى روز آزادى است.

«نوروز» همان روزى است که براى اولین مرتبه خورشید طلوع نمود؛ یعنى روز روشنایى و درخشش است.

«نوروز» روزى است که کشتى نوح بر ” جودى ” نشست؛ یعنى روز نجات از عذاب الهى است.

«نوروز» روزى است که حضرت ابراهیم علیه ‏السلام بت ‏ها را شکست؛ یعنى روز مبارزه با شرک و بت ‏پرستى است.

«نوروز» همان روزى است که جبرئیل امین بر پیامبر صلی ‏الله علیه ‏و ‏آله هبوط نمود؛ یعنى روز دریافت پیام الهى است.

«نوروز» همان روزى است که رسول ‏الله صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله حضرت على علیه ‏السلام را بر دوش گرفت و بت ‏هاى قریش را از بالاى کعبه به زمین ریخت؛ یعنى روز پیراستن خانه ‏هاى پاک از آلودگی ‏هاست.

«نوروز» روزى است که پیامبر صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏ آله حضرت على علیه ‏السلام را در محل ” غدیر خم ” به مردم به عنوان امیرمؤمنین معرفى کرد؛ یعنى روز پیمان با ولایت است.

«نوروز» همان روزى است که قائم آل محمد صلی ‏الله‏ علیه ‏و ‏آله، حضرت مهدى علیه‏ السلام، ظهور پیدا می ‏کند و بر دشمنان عدالت پیروز می ‏گردد و حکومت عدل اسلامى تشکیل می ‏دهد.

قال ‏الصادق (ع) «: ما من یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا و ایام شیعتنا، حفظته العجم و ضیعتموه انتم‏».

امام صادق (ع) فرمودند:: نوروز که می ‏آید ما منتظر فرج آل ‏محمد (ص) هستیم، زیرا نوروز از روزهاى ما و روزهاى شیعیان ما است. شما آن را از دست دادید و پارسیان آن را نگه داشتند. (کتاب من لایحضره الفقیه، ج. ۳، ص. ۳۰۰ بحار الأنوار، ج. ۵۲، ص. ۲۷۶)

امام صادق (ع) در توصیف ویژگی‌های این روز می‌فرمایند:نوروز روزی است که پروردگار از بندگان پیمان گرفته است او را عبادت کنند و به او شرک نورزند و به فرستگانش ایمان بیاورند روزی که خورشید در ان طلوع کرده و هیچ نوروزی نیست مگر آن‌که ما در ان روز در انتظار از بین رفتن سختی‌ها هستیم، زیرا نوروز از روز‌های ما و شیعیان ماست. (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

عید نوروز و آداب آن در اسلام ‏

در روایت آمده است: اذا رایتم الربیع فاکثروا ذکر النشور؛ هرگاه بهار را دیدید، یاد رستاخیز در شما بیشتر شود. (زندگى جاوید، شهید مطهرى، ۴۵)

مفاتیح الجنان شیخ قمی، روایتی از معلی بن خنیس را درباره نوروز ذکر کرده است که اعمال این روز و دعای مربوط به آن را همراه دارد. ‏

و، اما روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان این چنین است: فرمود:: “، چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه‌ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان.

پس، چون از نماز‌های پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (انا انزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ای‌ها الکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان:

«اللّهمَّ صلِّ علی محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین و علی جمیع انبیائک و رسلت بافضل صلواتک و بارک علیهم بافضل برکاتک وصل علی ارواحهم و اجسادهم. اللهم بارک علی محمد و آل محمد و بارک لنا فی یومنا هذا الذی فضّلته و کرّمته و شرّفته و عَظّمت خطره. اللهم بارک لی فیما انعمت به علی حتی لا اشکر احداً غیرک و وسّع علی فی رزقی یا ذاالجلال و الاکرام. اللهم ما غاب عنّی فلا یغیبنَّ عنی عونک و حفظک و ما فقدتُ من شی ءٍ فلا تفقد نی عونک علیه، حتی لا اتکلَّف ما لا احتاج الیه یا ذاالجلال و الاکرام»، چون چنین کنی گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو «یا ذالجلال و الاکرام». (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

دید و بازدید و صله ارحام، عیادت از بیماران، دستگیری از فقرا ومستمندان، ذکر وتوجه قلبی و لسانی به خداوند متعال وتوسل به اهل البیت علیهم السلام و… از دیگر مواردی هستند که در سال نو در میان مردم ایران رایج است.

امام خمینی (ره) در یکی از پیام‌های نوروزی می‌فرماید: «این عید، هر چند یک عید اسلامی نیست، ولی اسلام آن را نفی نکرده است.».

مرحوم «محمد حسین کاشف الغطاء» در جواب این سؤال که اعتقاد مسلمانان و روش شما درباره روز اول سال (نوروز) چیست؟ چنین نوشت: نوروز مقتضای جهان است در بشر و حیوان و جماد، بلکه در آسمان و زمین و هوا و فضا و بر این اساس روایاتی از اهل بیت (ع) درباره نوروز به ما رسیده که عید گرفتن را تأیید کرده اند و نیز به نماز، ذکر و عبادت سفارش نموده اند و… برهمین اساس، شایسته است.

در کتاب‌های مشهور ادعیه همچون اقبال الا عمال سید ابن طاووس و مصباح المتهجد شیخ توسی اشاره‌ای به دعای تحویل سال نگردیده و این نشان می‌دهد چه در منابع اهل سنت و چه در منابع اهل تشیع سند روایی مورد اعتماد برای آن موجود نیست.

اما مجلسی در کتاب زادالمعاد در خصوص این دعا گزارش می‌کند که در کتب غیر مشهوره روایت کرده اند که در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: «یا مُقلّب القلوب والابصار یا مُدبّر اللیل والنهار یا مُحوّل الحول و الاحوال حَوّل حالَنا الی احسن الحال».

منبع:الکوثر
نوروز در اسلام و کلام معصومین (ع) چه جایگاهی دارد؟
نوروز همواره در میان ایام سال از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و به گفته برخی بزرگان «نوروز» سنت باستانی ایرانی است که ریشه در ادیان الهی دارد.

نوروز در اسلام و کلام معصومین (ع) چه جایگاهی دارد؟ به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛نوروز در روایات اسلامی نیز مورد تأکید قرار گرفته و دعا‌هایی برای آن ذکر شده که از آن‌ها معلوم می‎شود مورد تأیید اسلام می‌باشد.

در بحار الانوار مجلسی روایات معلی بن خنیس را به تفصیل آورده است. در آن روایات به فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام بسیار پرداخته شده است و یکی از روایات مفصل معلی بن خنیس، نوروز را این گونه تجلیل کرده است:

نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی (ع) نازل شد، روزی است که رسول اکرم (ص) علی (ع) را بر دوش کشید تا بت‌های قریش را از بالای کعبه رمی کند، روزی است که نبی (ع) به وادی جن رفت و از ایشان بیعت گرفت.

روزی است که برای علی (ع) از مردم بیعت گرفت (غدیر خم)، روزی است که قائم آل محمد (عج) ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر (عج) بر دجال پیروز خواهد شد. (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

پیامبر (ص) در این باره می‌فرمایند: اگر می‏‌توانید هر روز را نوروز کنید؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید. (دعائم الإسلام، ج. ۲، ص. ۳۲۶)

نوروز در بردارنده فرهنگ اسلامی نیز هست دید و بازدید، عیدی دادن و محبت کردن از آداب و رسوم نوروز است که همه از مصادیق صله‌رحم به حساب می‌آید که در اسلام توصیه به آن شده است.

رسول خدا (ص) و ائمه معصومین (ع) نیز درباره نوروز به عنوان یک سنت زیبا و پسندیده بیانات و سخنان گهرباری فرموده‌اند و نوروز را از روز‌های خود و شیعیان شان توصیف کرده‌اند.

امام علی (ع) نیز فرمودند:هر روزی که در آن خداوند نافرمانی نشود، عید است. (نهج‏البلاغه، حکمت ۴۲۸)

معلّى می ‏گوید: در صبحگاه نوروز به حضور امام صادق علیه ‏السلام رسیدم. حضرت از من پرسید: معلّى آیا از امروز چیزى می ‏دانى؟ گفتم: خیر، لیکن ایرانیان امروز را بزرگ می ‏دارند، به همدیگر تبریک می ‏گویند. امام فرمود:: گرامیداشت امروز به سبب وقایعى است که براى تو بازگو می ‏کنم:

«نوروز» همان روزى است که خداوند از بندگان خود میثاق گرفت که بنده خدا باشند، براى او شریک قایل نشوند و غیر از خداوند کسى را عبادت نکنند؛ یعنى روز آزادى است.

«نوروز» همان روزى است که براى اولین مرتبه خورشید طلوع نمود؛ یعنى روز روشنایى و درخشش است.

«نوروز» روزى است که کشتى نوح بر ” جودى ” نشست؛ یعنى روز نجات از عذاب الهى است.

«نوروز» روزى است که حضرت ابراهیم علیه ‏السلام بت ‏ها را شکست؛ یعنى روز مبارزه با شرک و بت ‏پرستى است.

«نوروز» همان روزى است که جبرئیل امین بر پیامبر صلی ‏الله علیه ‏و ‏آله هبوط نمود؛ یعنى روز دریافت پیام الهى است.

«نوروز» همان روزى است که رسول ‏الله صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله حضرت على علیه ‏السلام را بر دوش گرفت و بت ‏هاى قریش را از بالاى کعبه به زمین ریخت؛ یعنى روز پیراستن خانه ‏هاى پاک از آلودگی ‏هاست.

«نوروز» روزى است که پیامبر صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏ آله حضرت على علیه ‏السلام را در محل ” غدیر خم ” به مردم به عنوان امیرمؤمنین معرفى کرد؛ یعنى روز پیمان با ولایت است.

«نوروز» همان روزى است که قائم آل محمد صلی ‏الله‏ علیه ‏و ‏آله، حضرت مهدى علیه‏ السلام، ظهور پیدا می ‏کند و بر دشمنان عدالت پیروز می ‏گردد و حکومت عدل اسلامى تشکیل می ‏دهد.

قال ‏الصادق (ع) «: ما من یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا و ایام شیعتنا، حفظته العجم و ضیعتموه انتم‏».

امام صادق (ع) فرمودند:: نوروز که می ‏آید ما منتظر فرج آل ‏محمد (ص) هستیم، زیرا نوروز از روزهاى ما و روزهاى شیعیان ما است. شما آن را از دست دادید و پارسیان آن را نگه داشتند. (کتاب من لایحضره الفقیه، ج. ۳، ص. ۳۰۰ بحار الأنوار، ج. ۵۲، ص. ۲۷۶)

امام صادق (ع) در توصیف ویژگی‌های این روز می‌فرمایند:نوروز روزی است که پروردگار از بندگان پیمان گرفته است او را عبادت کنند و به او شرک نورزند و به فرستگانش ایمان بیاورند روزی که خورشید در ان طلوع کرده و هیچ نوروزی نیست مگر آن‌که ما در ان روز در انتظار از بین رفتن سختی‌ها هستیم، زیرا نوروز از روز‌های ما و شیعیان ماست. (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

عید نوروز و آداب آن در اسلام ‏

در روایت آمده است: اذا رایتم الربیع فاکثروا ذکر النشور؛ هرگاه بهار را دیدید، یاد رستاخیز در شما بیشتر شود. (زندگى جاوید، شهید مطهرى، ۴۵)

مفاتیح الجنان شیخ قمی، روایتی از معلی بن خنیس را درباره نوروز ذکر کرده است که اعمال این روز و دعای مربوط به آن را همراه دارد. ‏

و، اما روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان این چنین است: فرمود:: “، چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه‌ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان.

پس، چون از نماز‌های پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (انا انزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ای‌ها الکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان:

«اللّهمَّ صلِّ علی محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین و علی جمیع انبیائک و رسلت بافضل صلواتک و بارک علیهم بافضل برکاتک وصل علی ارواحهم و اجسادهم. اللهم بارک علی محمد و آل محمد و بارک لنا فی یومنا هذا الذی فضّلته و کرّمته و شرّفته و عَظّمت خطره. اللهم بارک لی فیما انعمت به علی حتی لا اشکر احداً غیرک و وسّع علی فی رزقی یا ذاالجلال و الاکرام. اللهم ما غاب عنّی فلا یغیبنَّ عنی عونک و حفظک و ما فقدتُ من شی ءٍ فلا تفقد نی عونک علیه، حتی لا اتکلَّف ما لا احتاج الیه یا ذاالجلال و الاکرام»، چون چنین کنی گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو «یا ذالجلال و الاکرام». (بحار الانوار ج. ۵۹ ص. ۹۲)

دید و بازدید و صله ارحام، عیادت از بیماران، دستگیری از فقرا ومستمندان، ذکر وتوجه قلبی و لسانی به خداوند متعال وتوسل به اهل البیت علیهم السلام و… از دیگر مواردی هستند که در سال نو در میان مردم ایران رایج است.

امام خمینی (ره) در یکی از پیام‌های نوروزی می‌فرماید: «این عید، هر چند یک عید اسلامی نیست، ولی اسلام آن را نفی نکرده است.».

مرحوم «محمد حسین کاشف الغطاء» در جواب این سؤال که اعتقاد مسلمانان و روش شما درباره روز اول سال (نوروز) چیست؟ چنین نوشت: نوروز مقتضای جهان است در بشر و حیوان و جماد، بلکه در آسمان و زمین و هوا و فضا و بر این اساس روایاتی از اهل بیت (ع) درباره نوروز به ما رسیده که عید گرفتن را تأیید کرده اند و نیز به نماز، ذکر و عبادت سفارش نموده اند و… برهمین اساس، شایسته است.

در کتاب‌های مشهور ادعیه همچون اقبال الا عمال سید ابن طاووس و مصباح المتهجد شیخ توسی اشاره‌ای به دعای تحویل سال نگردیده و این نشان می‌دهد چه در منابع اهل سنت و چه در منابع اهل تشیع سند روایی مورد اعتماد برای آن موجود نیست.

اما مجلسی در کتاب زادالمعاد در خصوص این دعا گزارش می‌کند که در کتب غیر مشهوره روایت کرده اند که در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: «یا مُقلّب القلوب والابصار یا مُدبّر اللیل والنهار یا مُحوّل الحول و الاحوال حَوّل حالَنا الی احسن الحال».

منبع:الکوثر