در میزگرد ایرنا بررسی شد/ نشاط اجتماعی حلقه مفقوده کاهش آسیبهای اجتماعی

بر این اساس، شناخت چنین عواملی که از آنها با عنوان آسیبهای اجتماعی یاد می شود می ‌تواند مسیر حرکت جامعه را به سمت تعالی و نشاط هموار سازد زیرا شناخت و درک چیستی و چگونگی عملکرد آسیبهای اجتماعی منجر به یافتن روشها و راه حلهایی می شود که می تواند در جلوگیری از تداوم آسیبها، حراست از سلامت جامعه و تقویت نشاط اجتماعی کمک کند.
جامعه ما هم اکنون در شرایطی قرار دارد که آسیبهای اجتماعی آن به یکی از مهمترین دغدغه های عمومی مبدل شده و این وضعیت بر نشاط جامعه نیز تاثیر گذاشته است. بر این اساس برخی معتقدند تلاش برای افزایش نشاط اجتماعی از ضرورتهایی است که می تواند بر کاهش آسیبهای اجتماعی موثر باشد.
احساس تعلق، همبستگی، مسئولیت ‌پذیری اجتماعی و نیز ارتقای شاخص‌های سلامت روانی، اجتماعی و رضایت از زندگی افراد جامعه از اثرات احساس نشاط و زمینه ساز مسئولیت پذیری اجتماعی و در نتیجه کاهش ناهنجاریها فردی و جمعی است.
با توجه به اهمیت این مساله میزگردی با حضور سیدسعید حسینی استاد علوم اجتماعی دانشگاه، علی ایزدیار مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی، سیدحسین پورهاشمی رئیس شورای اسلامی شهر گناباد، سیدکاظم نظام مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد و علی امینی رئیس اداره ورزش و جوانان این شهرستان توسط دفتر ایرنا در گناباد برگزار شد. رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی گناباد هم برای حضور در این میزگرد دعوت شده بود اما وی حضور نیافت.

* ارتباط نشاط عمومی با آسیبهای اجتماعی
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد در میزگرد ایرنا گفت: ریشه بسیاری از ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی اعتیاد، مسائل خانوادگی و ضرب و جرح است. به غیر از اعتیاد در دو مورد دیگر مسائل اقتصادی و روانی وفقدان مهار خشم نقش زیادی دارند.
دکتر سیدسعید حسینی افزود: در جامعه و خانواده ای که خشم و توانایی مها آن کم باشد درگیری و تنش زیاد و در نتیجه آسیبها افزایش می یابد. این آسیبها به تدریج افراد را به سمت اعتیاد سوق می دهد و تنشهای اقتصادی هم به صورت تدریجی نشاط را از افراد سلب می کند.
وی ادامه داد: ناراحتی، تنشهای اجتماعی و عوامل تنش زا به سرعت به سایر افراد انتقال می یابند. نشاط یک معلول است گرچه علت هم می تواند باشد. بر این اساس نشاط اجتماعی عوامل استرس زا را به تاخیر می اندازد و یا به صورت موقت کاهش می دهد و یا به تدریج رفع می کند.
این جامعه شناس گفت: وقتی عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی تنش زا به مردم فشار وارد می کنند و از طرفی شور و نشاط اجتماعی کم رنگ است، این عوامل جایی برای تخلیه ندارند لذا به سمت رفتارهای آسیب زا مانند اعتیاد سوق می یابند.
رئیس شورای اسلامی شهر گناباد نیز در ادامه این میزگرد گفت: شادابی و نشاط اجتماعی مردم در کاهش آسیبهای اجتماعی و افزایش آمادگی آنها در برابر ناهنجاریها بسیار موثر است. تجربه نشان داده کشورهایی که دارای مردمی شاد و بانشاط هستند ناهنجاریهایشان کمتر است.
سیدحسین پورهاشمی افزود: اعضای خانواده ای که دارای نشاط هستنند بهتر با مسائل و مشکلات دست و پنجه نرم می کنند.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد نیز گفت: یکی از عوامل بسیار مهم در هویت ملی، نشاط اجتماعی است زیرا هویت ملی موجب پویایی و نشاط جامعه و در نهایت زندگی بهتر افراد می شود.
سیدکاظم نظام افزود: نشاط اجتماعی علاوه بر کاهش آسیبها و ناهنجاریها اجتماعی در روند توسعه پایدار هم بسیار موثر است و هر جامعه ای که با نشاطتر باشد در توسعه موفقتر خواهد بود.
علی ایزدیار مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد نیز گفت: ایجاد نشاط اجتماعی از ارکان مهم کاهش پایدار آسیبهای اجتماعی، مشکلات و پایه و اساس تحول در جامعه است و افرادی دچار این آسیبها می شوند که از نشاط کمتری برخوردارند.
رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد نیز گفت: هر اندازه مردم یک جامعه از نظر اجتماعی با نشاطتر باشد در عرصه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ورزشی حضور بهتری دارند که این خود در کاهش آسیب و ناهنجاریهای اجتماعی مانند اعتیاد بسیار موثر است.
علی امینی گفت: بر این اساس نشاط اجتماعی با کاهش آسیبهای اجتماعی ارتباط مستقیم دارد و باید در کنار فرهنگ سازی و برخوردهای سلبی با این آسیبها با فعالیتهای فرهنگی و شور و نشاط در جامعه گرایش افراد به سمت ناهنجاریها کاهش داد و این نیازمند عزم همگانی است.

* چالشهای نشاط اجتماعی و راههای برون رفت
رئیس شورای اسلامی گناباد در ادامه میزگرد ایرنا به کمبود شور و نشاط اجتماعی در این شهر اشاره و بیان کرد: ادارات و بخشهای متولی شور و نشاط مانند شهرداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهزیستی، ورزش و جوانان و دانشگاهها به وظایف خود به درستی عمل نمی کنند.
سیدحسین پورهاشمی افزود: فرمانداری باید به عنوان دستگاه حاکمیتی از بخشهای مختلف برنامه های مدون برای شور و نشاط اجتماعی و برنامه های فرهنگی و ورزشی و اجتماعی در بازه های زمانی مختلف درخواست کرده و نظارت بیشتری بر تحقق آنها داشته باشد.
وی ادامه داد: برای نخستین بار با مصوبه شورای شهر گناباد اخیرا معاونت فرهنگی ورزشی در شهرداری این شهر ایجاد شد تا در طول سال و مناسبتهای مختلف برنامه هایی برای شهروندان برگزار شود.
مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد هم گفت: دستگاههای اجرایی متولی ایجاد نشاط اجتماعی در این شهرستان علاوه بر عملکرد ضعیف بودجه های برنامه ها را در مسیر اصلی خودش صرف نمی کنند و یا با کمبود اعتبار در این بخش مواجه هستند.
علی ایزدیار افزود: همچنین شهروندان گنابادی مطالبه گری بسیار ضعیفی برای برنامه های نشاط آفرین فرهنگی، ورزشی و اجتماعی دارند و این سطح مطالبه اندک بر کمبود نشاط در این خطه بسیار موثر است.
وی ادامه داد: برگزاری برنامه های متعدد فرهنگی و مسابقات ورزشی بین محلات در افزایش نشاط اجتماعی بین مردم و از جمله جوانان بسیار موثر است.
استاد دانشگاه آزاد واحد گناباد هم در ادامه میزگرد ایرنا گفت: این شهرستان با وجود محدودیتها و کمبودها دارای یک سری مزیتهایی است که در شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد کمتر وجود دارد. از جمله آن می توان به نبود استرس و کوتاهی مسیرها برای رفت و آمد اشاره کرد و این سهولت در ارتباط موجب تقویت روابط اجتماعی می شود.
دکتر حسینی افزود: بستر نشاط اجتماعی در گناباد فراهم است و با اختصاص بودجه لازم و برنامه ریزی هدفمند می توان اقدامات خوبی در این زمینه انجام داد.
وی ادامه داد: برگزاری مسابقات محلی متناسب با آداب و رسوم گناباد مانند مسابقات کف زنی، تهیه غذاهای محلی و غیره به تقویت نشاط اجتماعی در این شهرستان کمک می کند که این خود در کاهش آسیبهای اجتماعی بسیار موثر است.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد هم گفت: سطح برنامه های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی در این شهرستان با اهداف اصلی در ایجاد و تقویت نشاط اجتماعی فاصله بسیار دارد و علاوه بر ارتباط ضعیف بین دستگاههای اجرایی دست اندرکاران ادارات و بخشهای ذیربط با هم ارتباط سازنده ندارند که این موجب کاهش تاثیرگذاری برنامه ها می شود.
نظام افزود: فرمانداری گناباد برای هم افزایی بیشتر بین متولیان مربوطه جلسات متعددی در بخشهای ساماندهی امور جوانان، بانوان، سالمندان و غیره برگزار می کند. علاوه بر لزوم فعالیت بیشتر دستگاههای اجرایی ذیربط، مشارکت مردم هم نقش تعیین کننده ای در پویایی برنامه ها دارد و باید از مشارکت اساتید و صاحبنظران در این زمینه بیشتر استفاده شود.
علی امینی رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد هم نبود هماهنگی و هم افزایی بین دستگاههای اجرایی مربوطه را از مشکلات مهم این بخش ذکر و بیان کرد: باید اعتبارات بخشهای مختلف برای انجام برنامه های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی منجر به نشاط عمومی در کنار هم قرار گیرند تا با برنامه ای منسجم با تاثیرگذاری مطلوبی در جامعه داشته باشد.

* غفلت از حوزه های اجتماعی
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: غفلت در حوزه اجتماعی در سالهای گذشته باعث شده در تحقق اهداف اصلی انقلاب دچار چالش شویم. این مساله در نهایت منجر به گسترش فرهنگ بیگانه و تهاجم فرهنگی و تبعات آسیبهای اجتماعی در جامعه شده است.
نظام افزود: ریشه بسیاری از معضلات و آسیبهای اجتماعی مانند طلاق، ناسازگاری، توجه نداشتن به آداب و رسوم، اعتقادات و نبود تفاهم بین زوجین است. همچنانکه آمار بیکاری نیز در جامعه از جمله بین دانش آموختگان دانشگاهی بالا است.
مسئول اورژانس اجتماعی گناباد نیز گفت: مهمترین عوامل طلاق در گناباد اعتیاد، تنفر و عدم علاقه زوجین، عدم مسئولیت پذیری، ناتوانی در مهارتهای زندگی، بیکاری و دخالتهای اطرافیان است.

* ضرورت فعالیت تشکلهای مردم نهاد
رئیس شورای شهر گناباد گفت: هر جا مشارکت مردم جلب شد توفیقات زیادی به دست آمد. در ایجاد شادابی و نشاط اجتماعی هم باید از ظرفیتهای مردمی از جمله تشکلهای مردم نهاد بیشتر استفاده کرد.
پورهاشمی ادامه داد: از مهمترین مسائل و مشکلات ناکارآمدی در ایجاد نشاط اجتماعی در گناباد استفاده ناکافی از ظرفیتهای مردمی است. مسئولان بخشهای فرهنگی و اجتماعی باید به این مساله توجه بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: باید افرادی به صورت خاص آموزشهای لازم را فراگرفته و به مناسبتهای گوناگون با برگزاری برنامه های مثبت و با نشاط و حتی منطبق با آداب و رسوم محلی جامعه را از فضای رکود خارج کنند. هر اندازه دراین بخش بیشتر هزینه شود به طبع در کاهش آسیبهای اجتماعی هم گامهای موثری برداشته شده است.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: فعالیتهای محله محور مبتنی بر آداب و رسوم کهن این منطقه موجب تقویت روابط اجتماعی می شود.
دکتر حسینی ادامه داد: یک فرد زمانی دست به خودکشی دست می زند که ارتباطش با دیگران قطع و یا بسیار کمرنگ شده و احساس پوچی می کند لذا هر اندازه روابط اجتماعی بیشتر تقویت شوند احساس تعلق و انسجام اجتماعی به مراتب افزایش می یابد.
وی افزود: باید در مدارس دوستیها بیشتر تقویت و از هرگونه تعارض اجتناب شود. پرسنل دستگاههای اجرایی هم به جای خنثی کردن یکدیگر باید برای ارتقاء اهداف سازمانی تلاش کنند.
وی گفت: سازمانهای مردم نهاد بستر مهمی برای جلب مشارکت اقشار جامعه به منظور فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و شور و نشاط در جامعه هستند و باید ظرفیتهای آنها را شناخت و در این مسیر جهتگیری کرد.
این جامعه شناس افزود: سازمانهای مردم نهاد زمانی در انجام وظایف خود موفق خواهند بود که فراسازمانی عمل کرده و به صورت مستقل فعالیت داشته باشند و دولت باید تنها بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد.
مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد هم گفت: ایجاد تشکلهای مردم نهاد متشکل از متخصصان و اساتید و صاحبنظران دانشگاهی که به صورت تخصصی به کاهش آسیبهای اجتماعی بپردازند بسیار مهم است.
ایزدیار افزود: به مرور زمان نقش ریش سفیدان برای داوری کاهش اختلافات و جلوگیری از طلاق و دیگر مشکلات بسترساز آسیبهای اجتماعی کاهش یافته و باید از توان این سازمانهای مردم نهاد بیشتر استفاده کرد.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد هم زیربنای جلب مشارکت مردم را در عرصه های گوناگون افزایش مطالبه گری اجتماعی ذکر و بیان کرد: باید سازمانهای مردم نهاد این مطالبه گری را افزایش دهند. هر اندازه تعامل بین بخشهای مردمی و دستگاههای اجرایی بیشتر ه باشد تاثیرات بهتری دارد.
نظام افزود: بخش اعظم ۱۷ سازمان مردم نهاد که تاکنون در گناباد تشکیل شده اند به دنبال رویکرد توسعه شهرستان هستند و به مسائل فرهنگی و اجتماعی کمتر توجه دارند.
امینی رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد هم گفت: از متقاضیان واجد شرایط ایجاد سازمانهای مردم نهاد تخصصی در بخشهای فرهنگی و اجتماعی و آسیبهای اجتماعی ضمن اعطای مجوز با پرداخت تسهیلات ۱۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون ریالی حمایت می شود.

* کمبود بوستان و مکان بازی کودکان
رئیس شورای شهر گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: یکی از ضرورتهای ایجاد نشاط اجتماعی در این شهر وجود بوستانها و فضای سبز مختص کودکان و خانواده ها است ولی امکانات زیرساختی گناباد در این بخش بسیار ضعیف است.
پورهاشمی افزود: در شرایطی که مردم به واسطه مسائل اقتصادی و مشکلات از شادابی و نشاط اجتماعی خوبی برخوردار نیستند نبود پارکهای مناسب برای سرگرمی کودکان و خانواده ها بر دامنه کاهش نشاط عمومی افزوده است.
وی کمبود اعتبار و نیرو را از موانع و مشکلات مهم برای توسعه کیفی پارکها و فضای سبز و کندی در روند خدمات به شهروندان در این بخش ذکر و بیان کرد: گناباد دارای ۹۰ هکتار فضای سبز عمومی است که برای نگهداری آنها ۳۶ نیرو نیاز است در حالی که ۲۱ نیرو در این بخش مشغول فعالیت هستند. برای پارکی که حداقل سه نیرو مورد نیاز است یک نیرو فعالیت می کند که این خود مشکلاتی به دنبال داشته است.
وی ادامه داد: گستردگی شهر گناباد و فضای سبز آن، خشکسالی و کم آبی سالهای اخیر هزینه نگهداری و گسترش فضای سبز را افزایش داده و مشکلاتی از جمله کمبود اعتبارات و امکانات زیرساختی موجب بروز مشکلات و نارضایتیهایی برای مردم شده است.
او گفت: با توجه به تصویب طرح جامع گردشگری گناباد احیاء فضای سبز به منظور رونق گردشگری در اولویت اقدامات شورای اسلامی این شهر قرار دارد.
استاد دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: مهمترین مساله برای توسعه پارکها و فضای سبز در این شهر استفاده بهینه از آب است و باید با جلوگیری از روند هدررفت فعلی آبهای قناتها بخش زیادی از آن را برای توسعه کمی و کیفی این بخش جهت دهی کرد.
رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد نیز گفت: با وجود برخی محدودیتها و کمبود برخی رشته های ورزشی در این شهرستان پیگیریهایی برای سرعت بخشی در احداث پارک بانوان، خانه جوان و توسعه امکانات زیرساختی برای افزایش سرگرمی خانواده ها و مردم گناباد در دست انجام است.
امینی افزود: هر اندازه به برنامه های ورزشی بیشتر توجه شود در ایجاد شور و نشاط اجتماعی و کاهش آسیبها موثرتر است. این اداره در راستای وظایف خود توجه خاصی به آن دارد.

* نقش دانشگاهها در نشاط اجتماعی
رئیس شورای شهر گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: با وجودی که یک چهارم جمعیت این شهر را دانشجویان تشکیل می دهند ولی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی تاکنون برنامه هدفمند و سازنده ای برای نشاط اجتماعی این قشر نداشته اند.
پورهاشمی افزودت: دانشگاهها باید علاوه بر توجه بیشتر به برگزاری برنامه های فرهنگی و اجتماعی و ورزشی برای دانشجویان از ظرفیتهای خود برای جبران خلاء های این برنامه ها در سطح شهر برای سایر اقشار مردم هم بهره بگیرند.
استاد دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: زمانی که مطالبه گری عمومی برای برنامه های فرهنگی و اجتماعی در این شهرستان ضعیف است به طبع دانشگاهها نیز اهتمام خاصی به این موضوع ندارند.
حسینی افزود: دانشگاهها در کنار وظیفه اصلی خود که همانا تولید علم و آموزش است باید با برگزاری برنامه های فرهنگی و اجتماعی و ورزشی برای مخاطبان خود به گسترش نشاط اجتماعی کمک کنند.
مرکز شهرستان ۸۰ هزار نفری گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
خبرنگار: فهیمه نعمتی شهری **انتشار: حسین کریم زاده
۷۵۴۵/۲۰۹۵/۱۸۵۸