راهی برای غلبه بر مشکلات/ مقامی که انسان بوسیله آن باخدا دیدار می‌کند

خبرگزاری فارس- گروه‌ فعالیت‌های قرآنی: آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در تفسیر نمونه ذیل آیه ۴۴ سوره مبارکه «بقره» به راهی برای پیروزى بر مشکلات اشاره کرده است که متن آن در ادامه می‌آید؛

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَکُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ؛ آیا مردم را به نیکى (و ایمان به پیامبرى که صفات او در تورات آمده) دعوت مى‌کنید، اما خودتان را فراموش مى‌کنید با این که شما کتاب آسمانى(تورات) را مى‌خوانید؟! آیا نمى‌اندیشید؟!». (بقره/ ۴۴)

«لقاء اللّه» چیست؟

تعبیر به «لقاء اللّه» در قرآن مجید کراراً آمده است، و همه به معنى «حضور در صحنه قیامت» مى‌باشد، بدیهى است منظور از «لقاء» و ملاقات خداوند ملاقات حسى، مانند ملاقات افراد بشر با یکدیگر نیست، چه این که خداوند نه جسم است و نه رنگ و مکان دارد که با چشم ظاهر دیده شود، بلکه منظور، یا مشاهده آثار قدرت او در صحنه قیامت، پاداش‌ها و کیفرها و نعمت‌ها و عذاب‌هاى او است، چنان که گروهى از مفسران گفته‌اند.

یا به معنى یک نوع شهود باطنى و قلبى است. زیرا انسان گاه به جایى مى‌رسد که گویى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى‌کند، به طورى که هیچ گونه شک و تردیدى براى او باقى نمى‌ماند.

این حالت، ممکن است بر اثر پاکى، تقوا، عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود، چنان که در «نهج‌البلاغه» مى‌خوانیم: یکى از دوستان دانشمند على(علیه السلام) به نام «ذعلب یمانى» از امام(علیه السلام) پرسید: هَلْ رَأَیْتَ رَبَّکَ: «آیا خداى خود را دیده‌اى»؟!

امام(علیه السلام) فرمود: أَ فَأَعْبُدُ ما لا أَرَى: «آیا خدایى را که نبینم پرستش کنم»؟!

و هنگامى که او توضیح بیشتر خواست امام اضافه کرد:

لاتُدْرِکُهُ الْعُیُونُ بِمُشاهَدَهِ الْعِیانِ وَ لکِنْ تُدْرِکُهُ الْقُلُوبُ بِحَقائِقِ الإِیمانِ:

«چشم‌هاى ظاهر هرگز او را مشاهده نکنند، بلکه قلب‌ها به وسیله نور ایمان او را درک مى‌نمایند».

این حالت شهود باطنى در قیامت، براى همگان پیدا مى‌شود، چرا که آثار عظمت و قدرت خدا در آنجا آن چنان آشکار است که هر کوردلى هم ایمان قطعى پیدا مى‌کند.

راهی برای غلبه بر مشکلات

براى پیشرفت و غلبه بر مشکلات دو رکن اساسى لازم است، یکى پایگاه نیرومند درونى، و دیگرتکیه گاه محکم برونى، در آیات فوق به این دو رکن اساسى با تعبیر «صبر» و «صلوه» اشاره شده است: صبر، آن حالت استقامت و شکیبائى و ایستادگى در جبهه مشکلات است، و نماز، پیوندى است با خدا و وسیله ارتباطى است با این تکیه گاه محکم.

گرچه کلمه «صبر» در روایات فراوانى به روزه تفسیر شده است، ولى مسلماً منحصر به روزه نیست، بلکه ذکر روزه به عنوان یک مصداق بارز و روشن آن است، زیرا انسان در پرتو این عبادت بزرگ، اراده‌اى نیرومند و ایمانى استوار پیدا مى‌کند و حاکمیت عقلش بر هوس هایش مسلّم مى‌گردد.

مفسران بزرگ در تفسیر این آیه نقل کرده‌اند که: رسول گرامى اسلام هرگاه با مشکلى روبرو مى‌شد که او را ناراحت مى‌کرد، از نماز و روزه مدد مى‌گرفت.

و نیز از امام صادق(علیه السلام) نقل شده: «هنگامى که با غمى از غم‌هاى دنیا روبرو مى‌شوید، وضو گرفته، به مسجد بروید، نماز بخوانید و دعا کنید، زیرا خداوند دستور داده: «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاه».

توجه به نماز و راز و نیاز با پروردگار، نیروى تازه اى در انسان ایجاد مى‌کند و او را براى رویارویى با مشکلات نیرو مى‌بخشد.

در کتاب «کافى» از امام صادق(علیه السلام) مى‌خوانیم: کانَ عَلِىٌّ(علیه السلام) إِذْا هالَهُ شَىْءٌ، فَزِعَ إِلَى الصَّلوهِ ثُمَّ تَلا هذِهِ الآیَهُ وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاه: «هنگامى که مشکل مهمى براى على(علیه السلام) پیش مى‌آمد به نماز بر مى‌خاست سپس این آیه را تلاوت مى‌فرمود وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاه».

آرى، نماز انسان را به قدرت لایزالى پیوند مى‌دهد که همه مشکلات براى او سهل و آسان است و همین احساس، سبب مى‌شود انسان در برابر حوادث، نیرومند و خونسرد باشد.