غفلت نهادهای فرهنگی از تهدید و فرصت‌های فضای مجازی/لزوم افزایش سوادرسانه‌ای در خانواده‌ها

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از ندای تفرش، پیشرفت علم و تکنولوژی موجب بروز پدیده‌های نوظهور شده است، پدیده‌هایی که علیرغم خدمات شایان آنها به بشریت و علم، عاملی برای بروز آسیب‌های اجتماعی شده است.

یکی از این پدیده‌های نوظهور عصر جدید، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. این فضا اگرچه قابلیت‌های ویژه‌ای برای انتقال اطلاعات در اختیار کاربران قرار می‌دهد اما بی‌اطلاعی برخی کاربران از نحوه استفاده از آن، موجب شده که این فضا به محلی برای بروز آسیب‌های اجتماعی تبدیل شود.

بی‌توجهی به اثرات مخرب استفاده ناصحیح از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند مولود بروز آسیب‌های اجتماعی بزرگتری در جامعه باشد. چنانچه این آسیب‌ها در جامعه‌ای نهادینه شود، نه تنها متولیان فرهنگ بلکه حرکت‌های خودجوش مردمی نیز یارای مبارزه با آن را نخواهند داشت.

در همین راستا و با هدف بررسی آسیب‌های فضای مجازی از دید مردم، تریبون آزاد با موضوع «بررسی آسیب‌های فضای مجازی» به همت پایگاه خبری ندای تفرش در مسجد امام خمینی(ره) واقع در شهرک امام خمینی(ره) تفرش برگزار شد.

در این تریبون آزاد که با همکاری پایگاه‌های مقاومت بسیج، هیئت امنا و امام جماعت مسجد شهرک امام خمینی(ره) تفرش برگزار شد، شهروندان تفرشی درباره آسیب‌های فضای مجازی به بیان نظرات خود پرداختند.

جای خالی برنامه ریزی صحیح در استفاده از فضای مجازی

حجت الاسلام امیدی‌نژاد، امام جماعت مسجد امام خمینی(ره) گفت: درباره مسئله کاهش آسیب‌های فضای مجازی بسیار سخن گفته و شنیده شده ولی آن طور که باید در جایگاه عمل به خوبی عمل نشده است.

امیدی‌نژاد اظهار کرد: آسیب‌های متفاوتی در فضای مجازی وجود دارد. به عنوان مثال در دین اسلام برای حفظ حریم‌ها حجاب مرد و زن مطرح شده است ولی متاسفانه در فضای مجازی حرمت‌ها شکسته شده و هر فردی با یک گوشی تلفن همراه در هر نقطه‌ای از دنیا، بدون هیچ محدودیتی می‌تواند هر چیزی را ببیند و با هرکسی صحبت کند.

وی افزود: امروز دیگر دشمن در آن سوی مرزها نیست، بلکه دشمن امروز در داخل خانه‌هاست؛ به راحتی می‌تواند نظرات و حرف‌های خود را با شبکه‌هایی که دارد در گوشه هرخانه‌ای به افراد القا کند.

امیدی‌نژاد بیان کرد: امروز جای خالی برنامه‌ریزی صحیح احساس می‌شود. هر خانواده‌ای که فرزندی دارد هنوز نمی‌‌داند که باید چگونه فرزند خود را برای استفاده از فضای مجازی آموزش دهد. این نوع آموزش‌ها باید در سطح خانواده، مدارس، اجتماع به صورت کاربردی‌تر برگزار شود.

وی افزود: فضای مجازی همانند چاقوی دولبه است و کاربرد مثبت و منفی دارد. افراد باید قبل از استفاده از این فضا نحوه بهره‌گیری بدون آسیب را آموزش ببینند. خانواده‌ها باید در این راستا توجه ویژه‌ای داشته باشند. اما در این میان اگر خانواده‌ها پایبند به این مسئله نبوده و یا خود نیز مطلع نباشند، آنگاه آسیب‌های استفاده از این فضا برای افراد به ویژه قشر نوجوان افزایش می‌یابد.

لزوم افزایش آگاهی والدین در بهره برداری از فضای مجازی

خانکی یکی از شهروندان تفرشی گفت: امروزه استفاده از فضای مجازی تاحدی گسترده شده که همه امور به نوعی با این فضا ارتباط پیدا می‌کند.

خانکی اظهار کرد: در این فضا، شایعه و شبهات وجود دارد و خرافات را امری صحیح جلوه می‌دهند. با این وجود، منابع کمتری در این فضا موجود است که این شایعات و شبهات را نقد کند و اطلاعات صحیح را در اختیار افراد بگذارد.

وی ادامه داد: فضای مجازی، فضای جدیدی است که در آن به راحتی مسائل مدنظر دشمنان ترویج می‌شود. این نیاز وجود دارد که در اماکن عمومی‌تر و از سایر تریبون‌ها درباره چگونگی استفاده از فضای مجازی صحبت شود.

خانکی با اشاره به اینکه خانواده‌ها نباید بدون برنامه ریزی مشخص، فرزندان خود را در فضای مجازی رها کنند، گفت: اگر خانواده‌ها با راهنمایی کردن و محبت بیشتر به فرزندان، آنها را به استفاده درست و تعیین مدت زمان مشخص از فضای مجازی تشویق و یاری کنند آنگاه تاثیرات نامطلوب فضای مجازی کاهش می‌یابد.

افزایش طلاق، یکی از آسیب‌های اجتماعی فضای مجازی

افضلی از دیگر شهروندان تفرشی گفت: در فضای مجازی متاسفانه هیچگونه رده بندی و محدودیتی وجود ندارد و افراد در هر گروه سنی به مطالب و محتواهای فضای مجازی دسترسی دارند.

وی تصریح کرد: فضای مجازی مانند چاقوی دو لبه ای است که از آن می توان برای اهداف خوب یا بد استفاده کرد و به نظر می‌آید کسی که بدون هدف وارد این فضا می‌شود، درگیر آسیب های آن شود و بهره کمی از مزایای آن ببرد.

وی افزود: معمولا خانواده‌ها در کنترل فرزندان خود در این فضا کم‌کاری می‌کنند. به عنوان مثال، برای سرگرم کردن کودکان خود از گوشی تلفن همراه استفاده می کنند در حالی‌که کودکان هیچ‌گونه شناختی نسبت به تلفن همراه و برنامه‌های مخرب آن ندارند و به دلیل کنجکاوی، از صفحات مختلف آن بازدید می‌کنند.

افضلی بیان کرد: در خانواده‌ها هیچ نوع محدودیتی به منظور استفاده مطلوب‌تر از فضای مجازی برای فرزندان وجود ندارد. متاسفانه آگاهی مردم درباره نحوه استفاده از فضای مجازی بسیار پایین است و عامه مردم آگاهی چندانی درباره استفاده صحیح ازاین فضا ندارند.

وی گفت: این نیاز وجود دارد که مدارس، دانشگاه‌ها، نهادهای فرهنگی و… همه به صورت جدی‌تر وارد شوند و نحوه استفاده از این فضا و آسیب‌های محتمل آن را به مردم آموزش بدهند.

افضلی افزایش طلاق را یکی از آسیب‌های اجتماعی فضای مجازی عنوان و اضافه‌کرد: یکی از دلایل طلاق، وجود ارتباطات آزاد و بدون حد و مرز در فضای مجازی است.

وی ادامه داد: این نوع فضا، تنوع‌طلبی بین زوجین را افزایش می‌دهد. چراکه در هر نوع کانال و گروهی به راحتی در کنار مطالب مثبت، مطالب منفی به وفور به چشم می‌خورد.

پیشی گرفتن کارکردهای منفی فضای مجازی از ویژگی های مثبت آن

محبعلی شهروند تفرشی دیگری گفت: فضای مجازی، فضای جدیدی است که نظارت چندانی روی آن وجود ندارد و هرگونه مطلبی در آن منتشر می‌شود و مسائل مختلف برای همه افراد قابل دسترسی است.

وی اظهار کرد: در این فضا مرز بین واقعیت و شایعه مشخص نیست. در این فضا به راحتی فکر و عقیده یک جوان منحرف می‌شود. 

غفلت نهادهای فرهنگی از تهدید و فرصت های فضای مجازی

اسماعیل محبعلی از شهروندان دیگر تفرشی گفت: فضای مجازی علاوه بر کارکرد مثبت، اثرات منفی نیز دارد. متاسفانه در خصوص کارکرد مثبت این فضا سرمایه‌گذاری ویژه ای نمی‌شود.

محبعلی افزود: نهادهای فرهنگی می‌توانند به راحتی در این فضا اقدامات فرهنگی انجام دهند؛ اما هنوز برای پرکردن این خلا اقدام جدی نشده است.

وی اظهار کرد: دشمن در این فضا به راحتی عقاید و اهداف پلید خود را تحمیل می‌کند. با وجود آسیب‌های این فضا، هنوز نهادها از مسئولیت فرهنگی خود در قبال فضای مجازی غافل هستند.

محبعلی افزود: از فضای مجازی می‌توان به عنوان ابزاری مناسب برای انتقال محتوا استفاده کرد؛ ولی چه کسی و کدام دستگاه، متولی کاهش آسیب‌های این فضا است و تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟

وی ادامه داد: اگر یک فرد بخواهد از آسیب‌های این فضا جلوگیری کند، این اقدام تا چه حد موثر است؟ آیا هنوز این نیاز وجود ندارد که باید همه دست به دست هم دهند و اقدامات بیشتری را اجرایی کنند.

ضرر جبران‌ناپذیر استفاده غیراصولی از فضای مجازی بر سلامت کاربران

باباعلی از شهروندان تفرشی گفت: فضای مجازی از جمله ابزارهای اطلاعاتی و رسانه‌ای است که متاسفانه هنوز در کشور ما فرهنگ و سواد آن به اندازه کافی گسترش پیدا نکرده است. متاسفانه در تغییرات فرهنگی، ابتدا مسئله ای رخ می‌دهد و بعد از مدتی دست و پنجه نرم کردن با چالش های آن، مسئولان به فکر چاره‌اندیشی می‌افتند.

وی افزود: در فضای مجازی مسائل انحرافی، ضد اخلاقی و ضددینی و… به راحتی منتشر می‌شود در حالیکه اطلاعات و آگاهی کاربران در این خصوص کافی نیست تا سره را از ناسره تشخیص دهند.

باباعلی ادامه داد: کاربران معمولا مطالب را در نگاه اول می‌پذیرند و به ندرت آن را مورد نقد و انتقاد قرار می‌دهند.

وی اظهار کرد: فضای مجازی، مجازی نیست بلکه فضایی واقعی است که به دلیل تنوع، مردم را به خود وابسته کرده است.

باباعلی ادامه داد: بزرگنمایی و شبهات در این فضا زیاد است ولی مطالب متقن و قانع‌کننده برای رفع شبهات، کمتر به چشم می‌خورد.

وی بیان کرد: استفاده نادرست و غیراصولی از این فضا، بر سلامتی افراد تاثیر مستقیم دارد. معمولا افراد ساعات زیادی از شبانه روز را در این فضا سپری می کنند که این امر می‌تواند به مشکلات جسمی از جمله آسیب به ستون فقرات و گردن، خشکی قرنیه چشم، خواب آلودگی و… منجر شود.

خلا محتوای روشنگرانه در فضای مملو از شبهه مجازی

ساریخانی یکی دیگر از شهروندان تفرشی گفت: شبهات دینی در فضای مجازی به خصوص در مناسبت‌های دینی بیشتر دیده می‌شود.

وی افزود: اگر این شبهات منجر به تحقیق و پژوهش درباره دین و اعتقادات شود، مطلوب است؛ ولی معمولا برخی کاربران در نگاه اول بدون هیچ تحقیقی، مطلب را می‌پذیرند که این امر آسیب جدی را به نظام فکری افراد وارد می‌کند.

ساریخانی ادامه داد: این شبهه‌ها کمتر مورد نقد کارشناسی قرار می‌گیرند و محتوای روشنگرانه در این خصوص وجود ندارد.

وی بیان کرد: متاسفانه در این فضا محتواهای منفی بر حقیقت سایه افکنده است. البته نحوه برخورد و مواجه افراد با این محتواها به میزان پایبندی آنها به تعهدات اخلاقی بستگی دارد.