بررسی فردی شدن خانواده در ایران با تأکید بر روند تغییرات ساختاری و کارکردی خانواده ی ایرانی از ‏سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۹۳‏

چکیده

فردی شدن به این معناست که افراد در جریان افول نهادهای اجتماعی، جهان زندگی خود را بازتولید کنند. تحقیق حاضر با تمرکز بر نهاد خانواده، تغییرات جمعیت شناختی در ایران را بررسی می کند، تغییراتی نظیر افزایش آمار طلاق و کاهش شدید نرخ باروری که نشان می دهد خانواده ی ایرانی دستخوش دگرگونی شده است. در تحقیق حاضر، این دگرگونی با استفاده از شاخص های فردی شدن خانواده مفهوم سازی و بررسی شده است. با توجه به اهمیت و جایگاه خانواده در ایران، هدف، یافتن پاسخ این سؤال است که آیا می توان از فردی شدن خانواده در ایران سخن گفت یا خیر؟ به همین منظور روند تغییرات جمعیت شناختی خانواده با تأکید بر شاخص های طلاق، باروری و ازدواج در فاصله ی سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۳ به شیوه ی روند پژوهی بررسی شده است؛ این بررسی بر اساس داده های مرکز آمار ایران و مجموعه ای از گزارش های معتبر ملی در دو سطح کشوری و استانی انجام شده و در جریان آن رابطه ی بین شاخص های جمعیت شناختی فردی شدن خانواده با مجموعه ای از شاخص های توسعه ی اجتماعی نیز به لحاظ آماری مقایسه شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تغییرات جمعیت شناختی خانواده ی ایرانی در راستای فردی شدن هر چه بیشتر عرصه ی خانواده، روند مشخصی دارد؛ این تغییرات در تمامی ۳۱ استان کشور مشاهده شده، اما شدت و اندازه ی تغییرات در استان ها بیش از آنکه به تفاوت های فرهنگی و جغرافیایی مربوط شود، تابع سطح توسعه ی اجتماعی و اقتصادی است.

کلیدواژه ها: ازدواج؛ باروری؛ توسعه ی اجتماعی؛ فردگرایی؛ طلاق؛ ارضای میل جنسی؛ مراقبت از سالمندان

نویسندگان:

امیر ملکی: دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور

 علی ربیعی: دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور

 عالیه شکربیگی: استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد

 قادر بالاخانی: دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه پیام نور

فصلنامه مطالعات راهبردی زنان – دوره ۱۸، شماره ۶۹، پاییز ۱۳۹۴.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.