سنت فراموش‌شده اذان بر پشت‌بام‌ها/ اذان حلقومی دوباره زنده شود

مختار دهقان، قاری قرآن کشورمان و نماینده ایران در مسابقات قرآن مالزی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در رابطه با قابلیت‌هایی که یک مؤذن باید داشته باشد، بیان کرد: یک مؤذن در ابتدا باید صدای رسا و زیبا داشته باشد، زیرا اذان حالت تبلیغی دارد و ندایی است که انسان را به سمت خداوند فرا می‌خواند، اذان مثل نیروی جاذبه‌ای است که خالق و مخلوق را به‌هم متصل می‌کند.وی با بیان اینکه هر فرد می‌تواند مؤذن باشد، ابراز کرد: هر شخص با توجه به علایق شخصی خود می‌تواند در هر سنی مؤذن شود اما مسلماً اگر مؤذنی را از سنین کودکی آغاز کند، با گذشت زمان و تمرین زیاد می‌تواند صدای پخته‌تری داشته باشد.دهقان افزود: در بحث قرائت قرآن هم به همین شکل است؛ افرادی که تلاوت قرآن را از دوران طفولیت آغاز کرده‌اند نسبت به کسی‌که از سنین بالاتر قرآن تلاوت می‌کند، صدای رسا و زیباتری دارد؛ همچنین می‌دانیم که آموزش اذان مانند قرائت قرآن علوم مختص به خود را دارد.این قاری قرآن در رابطه با شیوه‌های آموزش اذان بیان کرد: بهترین شیوه برای آموزش اذان شیوه تقلیدی است، ولی در مواردی مانند مخارج حروف حتما باید به اساتید قرآنی مراجعه کرد و اصول تجوید را به طور تخصصی فرا گرفت. وقتی مؤذن اذان‌های تقلیدی را تلاوت کند، به مرور زمان می‌تواند اذان‌های نوین و جدیدی را هم ابداع کند.قاری قرآن می‌تواند مؤذن نمونه‌ای باشدوی تشریح کرد: قاری قرآن می‌تواند مؤذن نمونه‌ای باشد، بیشتر اذان‌هایی که‌ از صداوسیما پخش می‌شود، مختص به مؤذنانی است که قاریان ممتازی هم هستند، قاری قرآن با توجه به اینکه روی نغمات و الحان تسلط کامل دارد، می‌تواند به راحتی اذان بگوید.در دوران کودکی مؤذن مسجد محله بودماین مؤذن آستان قدس رضوی ادامه داد: از دوران کودکی‌ به یاد دارم که وقت نماز، پدران و کودکان پشت‌بام خانه‌‌ها می‌رفتند و اذان تلاوت می‌کردند، اما امروزه این امر بسیار کمرنگ شده‌ است و می‌توان گفت در هیچ خانه‌ای دیگر این برنامه اجرا نمی‌شود.وی ادامه داد: در دوران کودکی مؤذن مسجد محله بودم و بخاطر دارم که زمان اقامه نماز، اذان رادیو قطع می‌شد و به صورت زنده اذان را در مسجد اجرا می‌کردم اما این روزها در مساجد کمتر دیده می‌شود که اذان زنده تلاوت شود؛ اذان‌های ضبط شده زیبا هستند اما نمی‌توانند به اندازه اذان حلقومی تأثیرگذار باشند.رفتار نامناسب با نوجوانان و مسن شدن چهره مساجد
دهقان تصریح کرد: بیشتر مسئولان مساجد افراد سالخورده و مسن هستند که متأسفانه با جوانان و نوجوانان رفتار مناسبی ندارند، همین امر موجب شده که مساجد خالی از وجود کودکان و نوجوانان شود.این قاری قرآن با بیان اینکه شور تلاوتی که در اذان حلقومی وجود دارد، در اذان ضبط شده نیست، افزود: حتی اگر اذان حلقومی از کیفیت کمتری نسبت به اذان ضبط شده برخوردار باشد اما باز هم تأثیرگذاری بیشتری دارد؛ همین امر موجب شده است که این نوع تلاوت اذان از جنبه معنوی والاتر باشد.اذان حلقومی باید دوباره زنده شودوی عنوان کرد: تلاوت اذان به صورت حلقومی باید دوباره زنده شود، رسانه‌ها هم می‌توانند به عنوان عنصری فعال در فرهنگ‌سازی این امر کوشا باشند زیرا نقش مهم و تأثیرگذاری در زمینه ایجاد یک فرهنگ در جامعه دارند.دهقان با بیان اینکه در مساجد برای تلاوت اذان برنامه‎ریزی مشخصی وجود ندارد، افزود: وقتی در مساجد برنامه‌‌ریزی وجود داشته باشد و اذان به صورت زنده توسط حاضران تلاوت شود، نوعی رقابت به وجود می‌آید که باعث جذب جوانان در زمینه تلاوت اذان نیز می‌شود.مؤذنان در جامعه جایگاه مشخصی ندارندنماینده ایران در مسابقات قرآن مالزی، در رابطه با مشکلات مؤذنان بیان کرد: متأسفانه امروزه به جایگاه مؤذن توجه نمی‌شود و این قشر در جامعه جایگاه مشخصی ندارد که این امر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مؤذنان است.این قاری قرآن ادامه داد: اذان یک رشته هنری است اما هیچکس به این رشته توجه نمی‌کند و حتی مسئولان و رسانه‌ها به مسابقات در رشته اذان اهمیت نمی‌دهند اما من معتقدم نباید میان این رشته و سایر رشته‌های قرآنی تبعیض قائل شد.وی با انتقاد از عملکرد صدا و سیمای خراسان رضوی در زمینه فعالیت‌های قرآنی، گفت: شبکه خراسان رضوی عملکرد بسیار ضعیفی پخش قرآن و اذان دارد، با اینکه در سطح مشهد و خراسان رضوی پتانسیل‌های بی‌نظیری در رشته‌های مختلف قرآنی وجود دارد اما در این شبکه هیچ برنامه‌ مناسبی در این زمینه‎ها اجرا نمی‌شود.