۶۶ درصد خانوارهای «تک نفره» زن سرپرست هستند

شهلا کاظمی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا تعداد کل خانوارهای ایرانی در سال ۹۵ را حدود ۲۴ میلیون نفر اعلام کرد و ادامه داد: درصد خانوارهای زن سرپرست در سال ۸۵ ، بیش از ۱.۵ میلیون نفر (۹.۴ درصد ) بوده که این تعداد در سال ۹۵ با رسیدن به بیش از ۳ میلیون نفر به ۱۲.۷ درصد افزایش یافته است.

آماری از خانوارهای تک نفره

این جمعیت شناس در ادامه با اشاره به افزایش تعداد خانوارهای تک نفره در یک دهه اخیر تصریح کرد: در سال ۸۵ بیش از ۸۸۰ هزار خانوار تک نفره در کشور مورد شمارش قرار گرفته بود که این رقم در سال گذشته به بیش از دو میلیون نفر رسیده است. از این تعداد بیش از ۶۸ هزار خانوار مرد سرپرست و بیش از یک میلیون ۳۵۰ هزار خانوار زن سرپرست هستند. به عبارتی دیگر می‌توان گفت ۱۲ درصد از مجموع  24 میلیون خانوارهای کشور، زن سرپرست هستند.

به گفته وی آمار خانوارهای تک نفره به نسبت کل خانوارهای کشور در سال ۸۵، ۵.۲ درصد بوده که این عدد در سال ۹۵ به ۸.۵ درصد رسیده، این در حالیست که ۶۶.۴ درصد از کل خانوارهای «تک نفره» زن سرپرست هستند.

وی با اشاره به اینکه این درصد کل خانوارهای یک نفره  به کل خانوارها در سال گذشته ۸.۵ درصد است گفت: ۳.۳ درصد از تعداد خانوارهای یک نفره مرد سرپرست متعلق به مردان است همچنین درصد مردان تک زیست ۲۰ تا ۴۴ سال به کل جمعیت ۲ درصد و این رقم در مرد زنان ۱ درصد است. ۶ درصد از مردان ۲۰ تا ۴۴ ساله تک زیست نیز تا کنون ازدواج نکرده اند. این رقم در مورد زنان ۳ درصد را نشان می دهد.

۳۳ درصد مردان ۲۰ تا ۴۴ سال هرگز ازدواج نکرده‌اند

۳۱ درصد زنان ۱۵ تا ۳۹ هم هنوز ازدواجی نداشته‌اند

شهلا کاظمی پور در ادامه درصد مردان ۲۰ تا ۴۴ ساله‌ای که هرگز ازدواج نکرده‌اند را ۳۳.۲ درصد و این رقم را در زنان ۱۵ تا ۳۹ ساله ۳۱.۳ درصد دانست و اضافه کرد: در گذشته تنهازیستی امری ناخواسته بوده و فرد به دلیل از دست دادن خویشان، طلاق و یا مهاجرت خود و یا سایر اعضای خانواده مجبور به تنهازیستی می‌شده است ولی در دنیای امروز علاوه بر تنهازیستی، گروهی از افراد به شکل خودخواسته علاقمند هستند تا تنها زندگی کنند.

عوامل موثر در تنها زیستی

این جامعه شناس با اشاره به عوامل مختلفی که در تنهازیستی موثر هستند تصریح کرد: به تاخیر افتادن سن ازدواج، عدم اتکای مالی به خانواده، افزایش میزان طلاق و مهاجرت‌های شغلی و تحصیلی مهمترین عواملی هستند که در تنهازیستی تاثیر گذاشته‌اند.

این استاد دانشگاه کمرنگ شدن کارکردهای خانواده را از دیگر عوامل رواج تنهازیستی در جامعه دانست و افزود: شکاف نسلی بین جوانان و والدین و کمرنگ شدن کانون و فضای گرم خانواده از دیگر عوامل موثر در این پدیده بوده‌اند.

وی با اشاره به اینکه مجرد بودن با تنها زیستن متفاوت است اظهار کرد: در حال حاضر تیپ مشخصی را برای افراد مجرد جامعه ایرانی در نظر گرفته‌اند که هر کس از دایره این تعریف خارج شود تحت عنوان معضل از آن یاد می‌شود، این در حالیست که همزمان با تغییر همه ساختارهای جامعه و ورود تکنولوژی به عرصه‌های مختلف زندگی رفتارهای شهروندان و در نتیجه سبک شکل گیری خانواده در ازدواج نیز تغییر خواهد کرد.

۹۶ درصد زنان ۴۴ تا ۴۹ ساله متاهل‌اند

این جمعیت شناس با بیان اینکه تعداد زنان ۴۴ تا ۴۹ ساله متاهل بر اساس آمارهای سال ۹۵ نزدیک به ۹۶ درصد است، اضافه کرد: این آمار نشان می‌دهد با یک معضل اجتماعی روبرو نیستیم چراکه از یک طرف می‌خواهیم دختران و پسران جوان تحصیلات عالی داشته باشند و از طرف دیگر این سوال را مطرح می‌کنیم که چرا آنها ازدواج نمی‌کنند؟.

کاظمی‌پور در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر تنها ازدواج به تاخیر افتاده است اما از میزان عمومیت آن کم نشده است تصریح کرد: بر اساس آمارها بیش از ۹۸ درصد مردان ۴۰ تا ۴۹ سال متاهل هستند. همچنین زنان متولد شده در دهه ۶۰ نیز تا حد زیادی ازدواج کرده‌اند بنابراین می‌توان گفت ازدواج برای بیشتر جوانان امری مطلوب تلقی می‌شود با این وجود جوانان می‌خواهند با خودسازی بیشتر و پتانسیل مطلوب در سنین بالاتر ازدواج کنند.

تعداد ازدواج‌ها به نسبت جمعیت کاهش نیافته است

وی که بااشاره به ارایه آمار فوق در نشست «تنها زیستی و زندگی مجردی جوانان»، با انتقاد از تحلیل‌های آماری که معتقدند تعداد ازدواج‌ها در جامعه ایران کاهش یافته است، افزود: بیشترین آمار ازدواج در ایران در سال ۸۵ و بیش از ۸۹۰ هزار مورد بوده است. این رقم به دلیل ساختار جمعیت در معرض ازدواج محقق شده است. بنابراین اگر میزان ازدواج با جمعیت در معرض ازدواج حال حاضر ایران را محاسبه کنیم، متوجه می‌شویم در تعداد ازدواج‌ها به کل جمعیت، با کاهش روبرو نبوده‌ایم.

کاظمی پور با اشاره به تنگناها و مسائل اجتماعی که به شکل موانع ازدواج بر سر راه جوانان قرار گرفته است اظهار کرد: در جامعه غربی جوانان به شکل همزیستی با یکدیگر زندگی می‌کنند. این پدیده در غرب نوعی تاهل محسوب می‌شود ولی در ایران به دلیل مسائل عقیدتی این مسئله قابل قبول نیست. بنابراین این خانواده‌ها هستند که باید امر ازدواج را برای جوانان تا جای ممکن تسهیل کنند. 

شهلا کاظمی پور با اشاره به نتایج پژوهشی که در مرکز تحقیقات صدا و سیما درباره ازدواج و شیوه انتخاب همسر انجام شده است تصریح کرد: در این پژوهش از جوانان پرسیده شده بود که چطور می‌خواهند همسر مورد نظرشان را انتخاب کنند؟ که  70 درصد از پاسخگویان اظهار کرده بودند که تمایل دارند از طریق دوستی با همسر آینده‌شان وی را انتخاب کنند. این نشان می‌دهد که نگاه مدرن در بین جوانان نسبت به ازدواج گسترش یافته است اما با این وجود زمانی که جوانان وارد فرآیند ازدواج می‌شوند به شکل «سنتی» با این پدیده برخورد می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه باید تلاش کنیم با حرکت به سمت نگاه مدرن به ازدواج تنگناها و مسائل پیش روی جوانان را حل کنیم تصریح کرد: نباید درمقابل این موانع راهکارهای بیمارگونه دیگری ارائه دهیم. باید به سراغ خانوارها برویم و با فرهنگسازی نسبت به آسانگیری ازدواج این مشکلات را برطرف کنیم.

این جامعه شناس با تاکید بر اینکه مادی گرایی در جامعه ایران رواج گسترده‌ای پیدا کرده است، گفت: تحقیقات نشان می‌دهد هر زمان که قوانین و مرسومات سفت و سخت‌تری برای ازدواج به وجود آمده، ازدواج نیز کاهش یافته است.

جوانانی که با تنها زیستی بدنبال «استتار» خود هستند

کاظمی پور با بیان اینکه اگر به دنبال ارائه راهکار هستیم باید به دنبال عوامل ایجاد کننده مشکلات برویم اظهار کرد: تنهازیستی جوانان به این دلیل در بین آنان گسترش پیدا کرده است که آنها به دنبال «استتار» هستند یعنی زمانی که جوانان نمی‌توانند در سطح جامعه با یکدیگر در ارتباط باشند در عین حال در خانه پدری نیز نمی‌توانند نیازهایشان را برطرف کنند با انتخاب شیوه تنهازیستی به دنبال رفع نیازهایشان هستند و می‌خواهند از ملاء عام دور باشند.

وی با اشاره به اینکه تنها ازدواج‌های زودرسی که به شکل خودخواسته انجام می‌شود امکان بقاء می‌یابند تصریح کرد: آمارها نشان می‌دهند که بیشترین میزان طلاق در کرمانشاه اتفاق می‌افتد. همچنین در ایلام شاهد میزان بالایی از خودکشی هستیم. زمانی که به دنبال یافتن علت تاخیر در ازدواج جوانان هستیم باید این مسائل را در بین دو جنس به شکل جداگانه‌ای بررسی کنیم.

کاظمی پور با اشاره به اینکه «هم باشی» در جامعه ایران به شکل بیمارگونه‌ای اتفاق افتاده است، اظهار کرد: در غرب زمانی که افراد به یکدیگر علاقمند هستند مدتی با یکدیگر زندگی می‌کنند تا در نهایت ازدواج کنند اما در جامعه ما این پدیده نوعی انحراف خصوصا برای دختران است و پسران معمولا تن به ازدواج در چنین روابطی نمی‌دهند.

این جامعه شناس با تاکید بر اهمیت نظارت خانواده‌ها در دوستی‌های اولیه پیش از ازدواج تصریح کرد: بسیاری از جوانان ایرانی با هزینه والدین‌شان و بدون اینکه شغل و درآمد مناسبی داشته باشند از خانواده جدا می‌شوند و تنها زندگی می‌کنند، در حالیکه در غرب جوانان پس از جدا شدن از خانواده خودشان مسئولیت زندگی‌شان را به عهده می‌گیرند.

تنها زیستی آسیب محسوب نمی‌شود

وی با اشاره به اینکه تنهازیستی به تنهایی آسیب محسوب نمی‌شود اظهار کرد: گاهی جوانان به دنبال خودسازی هستند و حتی زمانی که در کانون خانواده قرار دارند سبک زندگی جمعی ندارند، اما تلاش دارند تا با رسیدن به شرایط با ثبات‌تر تصمیم به ازدواج بگیرند.

این جمعیت شناس با تاکید بر اینکه برای حل مشکل طلاق در جامعه باید روی مسئله ازدواج و سامان دادن به آن تمرکز کرد، افزود: مشکل اصلی در جامعه جوانان نیستند بلکه مشکل اصلی نوع نگاه خانواده‌ها به ازدواج است. در بیشتر کشورهای دنیا وزارتخانه‌ای برای رسیدگی به وضعیت خانواده وجود دارد اما در ایران تنها نهادهایی مانند مرکز امور زنان و خانواده و بخش جوانان در وزارت ورزش برای رسیدگی به وضعیت خانواده‌ها وجود دارد که چندان کاری از پیش نمی‌برد.

انتهای پیام