دلایل قرآنی وجوب قرائت حمد به زبان عربی در نماز

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، مترجم و مفسر قرآن در ادامه سلسله جلسات فقه‌القرآن با بیان اینکه یکی از احکام ترجمه این است که آیا انسان می‌تواند ترجمه قرآن را در نماز به جای خود قرآن، بخواند؟ گفت: دو قول وجود دارد؛ یکی مربوط به ابوحنیفه است که هم دوره امام باقر(ع) و امام صادق(ع) است؛ وی گفته است که قرائت قرآن به فارسی جایز ولی مکروه است.

وی افزود: ابوحنیفه بیشترین طرفدار در عالم اسلام دارد و از مجموع اهل سنت جهان، بیش از ۷۰۰ میلیون نفر دارای مذهب حنفی هستند و ابوحنیفه در این مسئله فتوای قطعی داده است.

رضایی اصفهانی با بیان اینکه برخی گفته‌اند ابوحنیفه بعدها از این قول برگشته است عنوان کرد: قول دوم مربوط به عموم علمای اسلامی اعم از شیعه و سنی است که قائل به عدم جواز هستند؛ البته صریحا جواز ترجمه قرآن در نماز را مطرح نکرده‌اند، بجز موارد معدود از جمله نظر مرحوم حکیم که آن را در مستمسک عنوان کرده و مدعی شده که اجماع و تواتر بر لزوم خواندن حمد و سوره در نماز وجود دارد.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه بیان کرد: مسئله دیگر اجماع بر یادگیری قرائت حمد و سوره برای نماز از سوی علما است که این مسئله و حکم نیز در مستمسک بیان شده است؛ مرحوم حکیم در ذیل این حکم، نقل کرده است که این مسئله یعنی وجوب یادگیری حمد و سوره برای نماز مورد اتفاق علمای اسلامی است البته اتفاق مرتبه کمتری نسبت به اجماع دارد.

وی با تاکید بر اینکه از این قول برمی‌آید که فرد باید قرائت را بیاموزد تصریح کرد: همچنین این حکم بیان شده است که اگر کسی قرائت، نمی‌داند باید فردی را برای این کار استخدام کند تا به او تلقین کند.

رضایی اصفهانی عنوان کرد: حکم دیگری که در این مسئله بیان شده این است که پشت سر امام جماعت نماز بخواند تا نیازی به قرائت نداشته باشد یا جای دیگری از قرآن را که بلد است به جای حمد و سوره بخواند ولی اگر فرد هیچ چیزی نمی‌داند می‌تواند به جای قرائت حمد و سوره، ذکر و تسبیح بگوید و اولی‌ترین تسبیح، تسبیحات اربعه است.

این مترجم قرآن با اشاره به دلیل این امر  عنوان کرد: علما، عدم جواز ترجمه قرآن در نماز را امری مسلم و مورد اجماع گرفته‌اند ولی دلیلی برای آن نیاورده‌اند؛ زیرا دلیل باید از منابع اربعه باشد که در این حکم، تنها منبع مورد استدلال آقایان، اجماع بوده است.

رضایی اصفهانی با بیان اینکه قرآن کریم به اقامه نماز و اطاعت از پیامبر(ص) دستور فرموده است ادامه داد: اقامه نماز بر اساس قرآن واجب است و از طرفی قرآن کریم اطاعت از پیامبر(ص) را هم واجب دانسته بنابراین همه باید به روشی که پیامبر(ص) نماز می‌خوانده‌اند نماز بخوانند، بنابراین دلیل قرآنی برای این حکم هم می‌توان آورد، از طرف دیگری این مسئله، سیره متصل به زمان معصوم(ع) است و در طول تاریخ نیز خلاف آن رخ نداده است؛ بنابراین قول ابوحنیفه درست نیست همچنین دلیل دیگر روایات متعددی است که گفته نماز بدون قرائت فاتحه الکتاب نماز نیست.

وی تاکید کرد: وقتی دلایل قرآنی و روایی برای این مسئله وجود دارد جای این سؤال باقی است که چرا علما سراغ اجماع رفته‌اند زیرا اجماع در رتبه پایین‌تری نسبت به سایر منابع قرار دارد و منبع اهل سنتی است که در مقوله جدل می‌گنجد.