خاستگاه ادبیات دفاع‌مقدس سفارشی‌نویسی نیست/ گنجی که استخراج نشد

گلعلی بابایی در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: آنچه جنگ ما را متمایز کرد رزمنده‌های آن بودند. رزمنده‌هایی که از دل مردم برخاستند و بلند شدند؛ صف تشکیل دادند و توانستند دشمن را بیرون کنند. سربازهای عرصه قلم امروز هم از دل همین رزمنده‌ها سر برآورده‌اند. کسانی که خودشان دیده‌اند و حالا روایت می‌کنند.

وی ادامه داد: بحث دیگر از نظر من ایدئولوژی و جهان‌بینی انقلاب ماست که ادبیات برخاسته از آن را نیز متمایز می‌کند. خیلی‌ها سعی کرده‌اند ادبیات جنگ را ادبیات ایدئولوژی ببینند و از این منظر به آن ورود کنند. شاید همین مساله هم غربت نویسنده و ادبیات دفاع مقدس را در کشور ما رقم زده و منجر شده که ما نتوانیم ادبیات دفاع مقدس را به مانند یک گنج استخراج کنیم.

بابایی ادامه داد: در بسیاری از کشورها ادبیات از دل ادبیات جنگ متولد شده است. در روسیه و آلمان می‌شود این مساله را به خوبی مشاهده کرد در کشورهای دیگر هم وضع به همین منوال است اما ما در ایران نتوانسته‌ایم در این مسیر کاری را به پیش ببریم.

وی افزود:  شاهنامه فردوسی چرا در همه کشورها ترجمه می‌شود و خواهان دارد؟ شاهنامه کتابی است که جان‌مایه آن جنگ و پایداری است. یک بار یکی از خبرنگاران از من پرسید که شما هدفت از نگارش آثار مستند درباره جنگ چیست؟ گفتم من هدفم این بوده که بگویم شاهنامه افسانه و دروغ نبوده است. اتفاقاتی که در این هشت سال با آن مواجه بودیم. شخصیت‌های ما در این جنگ کم از شخصیت‌های آرمانی اما پوشالی غرب ندارند؛ همان‌هایی که خیلی از جوان‌های ما امروز به آنها دل بسته‌اند. ما در جنگ خودمان از این دست افراد کم نداریم. افرادی که حتی می‌شود فراتر از مرزهای خودمان از آنها یاد کنیم همانطور که از قهرمانان شاهنامه یاد و به آن‌ها افتخار می‌کنیم.

بابایی ادامه داد: به عنوان نویسنده می‌گویم که آنچه من معرفی می‌کنم یک لایه و ظاهر است و جهانی کردن و معرفی‌اش به دنیا وظیفه نهادهای دیگری است که کم هم نیستند.

این نویسنده در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: من منکر سفارسی‌نویسی نیستم اما ادبیات دفاع مقدس زادگاه و خاستگاهش سفارش نیست. رزمندگان و افرادی که برای نخستین‌بار در این مسیر گام گذاشتند بدون سفارش این کار را کردند. بعد از جنگ هم وضع به همین منوال بود. خیلی از پژوهش‌ها و داستان‌ها دلی نوشته شده است. این ادبیات حاصل نوعی احساس مسئولیت است نه سفارش. اگر کار سفارسی هم در این حوزه تولید می‌شود به معنی این نیست که این ادبیات، ادبیات سفارشی است.