برکات عشق به خدا/ محبت واقعی چه ویژگی‌هایی دارد

علی اکبر تولایی، استاد فقه دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در تفسیر آیه ۳۱ سوره مبارکه آل‌عمران «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ، بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروى کنید تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشاید و خداوند آمرزنده مهربان است»، اظهار کرد: محبت، دوست داشتن و عشق ورزیدن امری اختیاری و قلبی است که آثار آن در زبان و عمل نمایان می‌شود.وی با اشاره به فرمایش امام صادق(ع) در خصوص دوست داشتن، ابراز کرد: حضرت می‌فرمایند: «هرگاه برادرت را دوست داشتی به او اعلام کن»؛ یعنی در مقام زبان و عمل آن را آشکار کن، چه بسا ادعای محبت بر زبان باشد ولی واقعی نباشد و در قلب خبری مبنی بر آن نیز نباشد.وی گفت: در رابطه با آیه شریفه ۳۱ آ‌ل‌عمران در تفسیر مجمع‌البیان و تفسیر المنار دو شأن نزول وجود دارد، اینکه جمعی در حضور پیامبر(ص) ادعای محبت پروردگار را کردند؛ این در حالی بود که عمل بر دستورات خدا در آن‌ها کمتر دیده می شد از همین رو این آیه نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت.
وی در خصوص شأن نزول دیگر آیه ۳۱ آل عمران، ادامه داد: همچنین جمعی از مسیحیان نجران به حضور پیامبر(ص) آمدند و ضمن سخنان خود گفتند «اگر ما مسیح را فوق‌العاده احترام می‌گذاریم به خاطر این است که خداوند را بسیار دوست داریم»؛ این آیه نازل شد و جوابگوی ادعای آنان نیز شد. تولایی بیان کرد: خداوند متعال در این آیه شریفه می‌فرماید که نشانه محبت خداوند، آشکار شدن این علاقه در عمل است که علامت محبت عملی هم پیروی از پیامبر(ص) و فرستاده‌های دیگر خداوند است.
وی با بیان اینکه محبت، انسان را به سوی محبوب و خواسته‌های او می‌کشاند، ابراز کرد: شعاع محبت واقعی باید از قلب فراتر رفته و نه تنها زبان بلکه افعال و حرکات شخص را بر اساس خواسته‌های محبوب تنظیم کند.وی با اشاره به اینکه محبت‌های ضعیفی یافت ‌می‌شود که شعاع آن از قلب بیرون نمی‌آید، گفت: این گونه محبت‌ها آنقدر ناچیز است که نمی‌توان نام محبت بر آن گذاشت زیرا محبت اساسی حتما آثار عملی دارد، محب را با محبوب پیوند می‌دهد و انسان را در مسیر خواسته‌های محبوب به تلاش مستمر وا می‌دارد.استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: انسان هرگز به چیزی که در آن نقطه قوتی نمی‌بیند، عشق نمی‌ورزد بلکه عشق و علاقه انسان به چیزی، به‌ دلیل‌ کمال آن است؛ بنابراین عشق انسان به خدا برای این است که او منبع و سرچشمه هر کمالی است و مسلماً چنین وجودی همه برنامه‌ها و دستوراتش نیز کامل است.آیه ۳۱ آل عمران؛ یک اصل کلی اسلام برای همه اعصار
تولایی ادامه داد: حال چگونه ممکن است انسانی که عاشق تکامل و پیشرفت است، از آن برنامه‌ها سرباز زند؛ در حقیقت آیه ۳۱ سوره آل عمران نه تنها به مسیحیان نجران و مدعیان محبت پیامبر(ص) در عصر نزول پاسخ می‌گوید بلکه یک اصل کلی را در منطق اسلام برای همه اعصار بیان می‌کند.وی اظهار کرد: کسانی که شب و روز دم از عشق و علاقه به خداوند و یا محبت پیشوایان اسلام و صالحان و نیکان می‌زنند اما در عمل کمترین شباهتی به ایشان ندارند، مدعیان دروغینی بیش نیستند، این افراد، سرتاپا آلوده به گناه هستند با این حال مدعی هستند که قلبشان مملو از عشق خداوند، پیامبر(ص)، امیر المومنین(ع) و پیشوایان است.
وی در همین خصوص ادامه داد: این افراد با منطق اسلام کاملا بیگانه هستند؛ همانطور که در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «کسی که دوست دارد بداند خداوند متعال او را دوست دارد، پس عمل کند به طاعت خداوند و پیروی کند از ما اهل بیت(ع)» لذا اگر کسی چنین نباشد، سخنش تنها، ادعایی دروغین است.برکات محبت
وی در ادامه اظهار کرد: از برکات محبت به خدا این است که بنده را به مقام قرب خویش نزدیک کرده و او را برای بندگی‌اش خالص می‌کند؛ خداوند در همین مسیر، حجاب‌های ظلمت که همان ابرهای تیره گناه است را می‌زداید و گناهانش را می‌آمرزد، پس محب واقعی خداوند کسی است که از پیامبر(ص) پیروی می‌کند و چنین کسی را قطعا خداوند نیز دوست می‌دارد و او را مورد مغفرت خویش قرار می‌دهد.وی ادامه داد: لشکر شیطان‌صفت یزید در روز عاشورا با شعار اینکه ای سپاهیان خدا سوار بر مرکب شوید و بشارت باد شما را به بهشت، به مقابله با امام محبت و محبوب خدای متعال حضرت اباعبدالله(ع) پرداختند. اینان ادعای محبت خداوند را داشتند ولی با یک ادعای دروغین، به جنگ با امام حسین(ع) رفتند.تولایی با بیان اینکه محبت تنها یک علاقه ضعیف، ادعای صرف و خالی از هرگونه اثر نیست بلکه آثار آن باید در عمل انسان ظاهر شود، افزود: هرگاه آثار محبت در عمل ظاهر شد و به تعبیری محبت، لباس عمل به تن کرد، از آن تعبیر به مودت می‌شود.وی با اشاره به آیه ۲۳ سوره مبارکه شوری «… قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَى…، … بگو من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‏‌کنم جز دوست داشتن نزدیکانم…»، ابراز کرد: در این آیه شریفه بیان شده که مؤمنان وظیفه دارند هم در دل نسبت به خانواده پیامبر(ص) عشق داشته باشند، هم آن را بر زبان جاری کنند و هم بر این محبت، جامه عمل بپوشانند.استاد حوزه و دانشگاه با اشاره بر اینکه یکی از جلوه‌های عملی محبت نسبت به خاندان پیامبر(ص)، نام‌گذاری فرزندانمان به نام‌های آن بزرگواران است، اظهار کرد: یکی دیگر از جلوه‌های عملی محبت، نسبت به خاندان پیامبر(ص) را می‌توان دوست داشتن دوستان ایشان و شریک بودن در غم‌ها و شادی‌های ایشان نام برد اما زیباترین و کامل‌ترین محبت عملی اطاعت است و محبتی واقعی است که اطاعت محبوب را در پی داشته باشد.