درمان سرفه کرونا

سرفه از علائم ویروس کرونا است و بهتر است خلط با سرفه بیرون ریخته شود وگرنه ممکن است به قسمت‌­های پایین­ تر ریه برود و منجر به عفونت­‌های جدی از جمله ذات­‌الریه شود. شاید سرفه کردن وضعیت خوبی نباشد اما معمولا نشانه­‌ی بیماری جدی نیست.

علائم و علل سرفه

اغلب در اثر سرما­خوردگی، آنفلونزا یا برونشیت سرفه می­‌کنیم که می تواند همراه با علائمی مانند آبریزش بینی، تب، گلودرد، گوش درد و گرفتگی و درد کلی باشد.

سیگار کشیدن هم باعث سرفه می­‌شود. از دیگر دلایل سرفه می­‌توان به سوزش معده، حساسیت‌­هایی مثل تب یونجه و بیرون ریختن خلط گلو از بینی، اشاره کرد.

اگر مبتلا به آسم باشید، سرفه در اثر گردوغبار، گرده، علوفه، هوای سرد یا ورزش تشدید می­‌شود.

ریه و دستگاه تنفسی

ریه و دستگاه تنفسی به ما امکان تنفس می­‌دهد. باعث می­‌شود اکسیژن وارد بدن شود (که به آن دم یا درون­داد گفته می­‌شود) و  دی­‌اکسید کربن را از بدن خارج می­‌کند (عمل بازدم یا برون­داد). به تبادل اکسیژن و کربن دی‌­اکسید، تنفس گفته می‌­شود.

دستگاه تنفسی شامل چه قسمت­‌هایی است؟

دستگاه تنفسی شامل بینی، دهان، حلق، حنجره، نای و شش­‌ها می­‌شود.

هوا از طریق بینی یا دهان وارد دستگاه تنفسی می­‌شود. اگر هوا وارد سوراخ‌­های بینی شود، گرم و مرطوب می­‌شود. موهای ریز به نام سیلیا (پرزچه) از مجرای بینی و سایر قسمت‌­های دستگاه تنفسی محافظت می­‌کنند تا مانع از ورود گردوغبار و سایر ذراتی شود که از طریق هوا وارد بینی می­‌شود.

دو مجرای هوا (سوراخ بینی و دهان) در حلق یا گلو، پشت بینی و دهان، به‌هم می­‌رسند. حلق بخشی از دستگاه گوارش نیز هست زیرا هم هوا و هم غذا را حمل می­‌کند.

این مسیر در انتهای حلق به دو قسمت تقسیم می­‌شود: یکی برای غذا- مری که به شکم منتهی می‌شود- و دیگری برای هوا. دریچه­‌ی نای (اپیگلوت)، قسمت کوچکی از بافت، هنگام قورت دادن غذا مسیری را که تنها هوا از آن عبور می­‌کند­ را می­‌پوشاند تا غذا و مایعات وارد ریه نشود. خرخره، یا حنجره، بالای لوله­‌ی مربوط به ورود هوا قرار دارد. این لوله­‌ کوتاه حاوی یک جفت تار صوتی است که با مرتعش شدن تولید صدا می­‌کند.

نای، در ادامه­‌ راه هوا پایین حنجره قرار دارد. دیواره­‌های نای با حلقه­‌های سفت غضروف محکم شده تا آن را باز نگه دارد. نای هم پوشیده از پرزچه است که مایعات و ذرات بیگانه را از راه ورود هوا دور نگه می­‌دارد تا وارد ریه نشوند.

انتهای نای به دو لوله­‌ی راست و چپ به نام نایچه تقسیم می­‌شود که به شش‌­ها متصل است. نای در ریه به نایچه­‌ی کوچک­‌تر با لوله­‌های ریزتر به نام نایژک تقسیم می­‌شود. انتهای نایژک کیسه­‌ ریز هوا به نام آلوئول قرار دارد و درواقع، تبادل اکسیژن و کربن دی­‌اکسید در این­جا اتفاق می­‌افتد. هر فرد صدها میلیون آلوئول در ریه دارد. به مجموعه­‌ی آلوئول، نایژک و نایچه درخت نایچه‌­ای گفته می‌­شود.

شش هم دارای بافت ارتجاعی است که به آن اجازه می­‌دهد بدون تغییر شکل باد و خالی شود و با پوشش نازکی به نام پرده­ی جنب (Pleura) پوشیده شده است.

حفره یا قفسه­‌ی سینه محفظه­‌ی غیرقابل‌نفوذی است که از درخت نایچه‌­ای، شش‌­ها، قلب و سایر ساختارها محافظت می­‌کند. قسمت فوقانی و کناری قفسه‌­ی سینه از دنده و عضلات متصل به آن تشکیل شده و انتهای آن را ماهیچه­‌ی بزرگی به نام دیافراگم پوشانده است. دیواره­‌های سینه قفس محافظی به دور شش‌­ها و سایر قسمت‌­های قفسه­‌ی سینه تشکیل می­‌دهد.

چطور سرفه را درمان کنیم؟

در اکثر موارد، ویروس باعث بروز سرفه می­‌شود و باید دوره­‌ی آن طی شود. گاهی این مدت تا دو هفته به‌­طول می­‌انجامد. پزشکان معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی‌کنند زیرا آنتی بیوتیک تنها درمورد باکتری کاربرد دارد.

هیچ راه سریعی برای خلاص شدن از شر سرفه وجود ندارد. معمولا بعد از این­که سیستم ایمنی مشکلی را که باعث بروز سرفه شده است شکست دهد، سرفه برطرف می­‌شود.

ساده و کم­‌هزینه­‌ترین راه تسکین سرفه استفاده از داروهای رایج و بدون نیاز به نسخه است. باید استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید.

اغلب نیازی به مصرف دارو برای درمان سرفه نیست مگر این­که سرفه آن­قدر شدید باشد که نتوانید بخوابید. شاید این داروها به توقف سرفه کمک کند ولی علت بروز آن را درمان نمی‌­کند. اگر از داروهای بدون نسخه استفاده می­‌کنید، با پزشک تماس بگیرید تا از دوز مناسب آن مطمئن شوید و بدانید خطری برایتان ندارد.

انواع مختلف سرفه

اما گاهی برای درمان سرفه لازم است به پزشک مراجعه کنیم. شناخت انواع مختلف سرفه به شما کمک می­‌کند بدانید چه زمان باید آن را در خانه درمان کرد و چه زمانی باید نزد پزشک رفت.

شایع‌­ترین انواع سرفه عبارت است از:

سرفه‌­ی خشک

سیاه­‌سرفه

سرفه همراه با خس‌­خس

سرفه­‌ی شبانه

سرفه در روز

سرفه همراه با تب

سرفه‌­های دائم

۱. سرفه­‌ی خشک

اغلب به­‌دلیل ورم راه هوای فوقانی رخ می‌­دهد. در اکثر موارد، سرفه­‌ی خشک حاصل دم‌گاه، ورم حنجره و نای است. مسیر ورود هوای کودکان کوچک‌­تر است و درصورت التهاب عمل تنفس را دشوار می­‌سازد. بچه­‌های زیر سه سال بیشتر در معرض این نوع سرفه قرار دارند زیرا راه ورود هوای آن­ها بسیار باریک است.

این سرفه به­‌صورت ناگهانی و اغلب اواسط شب شروع می­‌شود. این کودکان خرخر هم می­‌کنند که به تنفس پرسروصدا و دشوار هنگام دم گفته می­‌شود.

۲. سیاه­‌سرفه

به عفونت راه هوا توسط یک باکتری به نام بوردتلا پرتوزیس، سیاه­‌سرفه (پرتوزیس) گفته می­‌شود. کودکان مبتلا به پرتوزیس پشت سر هم بدون مجال برای تنفس سرفه می­‌کنند. پس از پایان سرفه، یک نفس عمیق می­‌کشند که صدای خروسک می­‌دهد. ازجمله سایر علائم آن می­‌توان به آبریزش بینی، عطسه، سرفه­‌ خفیف و تب با درجه­‌ی پایین اشاره کرد.

ممکن است سیاه­‌سرفه در هر سنی رخ دهد اما در نوزادان زیر یک سال که واکسن پرتوزیس را نزده‌­اند شدیدتر است. این واکسن جزو واکسن سه‌گانه (دیفتری، کزاز، سیاه ­سرفه) است. پرتوزیس بسیار مسری است به­‌همین دلیل تمام کودکان باید در دو، چهار، ۶، ۱۵ ماهگی و ۴ تا ۶ سالگی واکسن پرتوزیس را بزنند.

۳. سرفه همراه با خس‌­خس

اگر فرد هنگام بازدم خس­‌خس می‌کند (صدای صوت)، بدین معنی است که راه تحتانی ورود هوا ملتهب شده است. این شرایط درصورت آسم یا عفونت ویروسی برونشیت رخ می­‌دهد. اگر راه تحتانی ورود هوا توسط جسم خارجی مسدود شود نیز خس‌­خس به‌­وجود می­‌آید.

۴. سرفه‌­ی شبانه

در بسیاری از موارد سرفه هنگام شب تشدید می­‌شود. زمانی که فرد سرما خورده است، مخاط بینی و سینوزیت از گلو تخلیه و باعث سرفه حین خواب می‌­شود. این موضوع تنها درصورتی دردسرساز است که سرفه مانع از خواب شود. آسم هم باعث عود سرفه در شب می­‌شود زیرا راه‌­های ورود هوا هنگام شب حساس و رنجورتر است.

۵. سرفه در روز

هوای سرد یا فعالیت باعث تشدید سرفه در روز می­‌شود. حتما حواستان باشد چیزی در خانه – مانند خوشبوکننده­‌ی هوا، حیوان خانگی یا دود (به خصوص دود تنباکو)- باعث ایجاد سرفه در فرد نشود.

۶. سرفه همراه با تب

احتمالا فردی که سرفه می کند و تب خفیف و آبریزش بینی دارد سرما خورده است. اما سرفه به همراه تب ۳۹ درجه­‌ی سانتی­‌گراد یا بیشتر می‌­تواند در اثر سینه­‌پهلو باشد، به­‌خصوص اگر فرد ضعیف است و تندتند نفس می‌­کشد. در این صورت، فورا با پزشک تماس بگیرید.

۷. سرفه‌‌­ی دائم

معمولا سرفه در اثر سرماخوردگی ویروسی، به­‌خصوص اگر فرد پشت سر هم سرما بخورد، تا چند هفته باقی می­‌ماند. آسم، آلرژی یا عفونت مزمن در سینوزیت نیز باعث سرفه‌های طولانی و مداوم می­‌شود. اگر فرد پس از سه هفته هنوز هم سرفه می‌­کند، با پزشک تماس بگیرید.

**درمان سرفه کرونا با طب سنتی

سرفه یکی از علائم شایع و البته آزارهنده کروناست. برای خیلی از افراد تا چندماه بعد از بهبودی و منفی شدن تست کرونا نیز سرفه‌ها همچون یک بیماری قدیمی و کهنه باقی می‌مانند و ریه فرد را آزار می‌دهند. با توجه به لزوم پوشیدن ماسک در معابر عمومی، سرفه داشتن از این هم سخت‌تر می‌شود و فرد بهبودیافته از کرونا را کلافه‌تر می‌کند.

در این گزارش راهکاریی از نگاه طب سنتی برای تخفیف سرفه‌ها در دوره درمان و از بین رفتن آنها در دوران نقاهت بعد از بیماری جمع آوری شده است. این توصیه‌ها برای هر نوع سرفه دیگر مثل سرفه از ناشی سرماخوردگی هم مفید است. طب سنتی به عنوان یک مکمل موثر در کنار دیگر درمان‌های پزشکی و دارویی می‌تواند به روند درمان بیماری‌ها کمک کند.

غذاهای گرم و روان

از قدیم برای درمان بیماری به خصوص آنهایی که با درگیری ریه و سرفه در ارتباط است، غذاهای گرم و روان توصیه می‌شد. حریره‌ها دسته‌ای از غذاها هستند که علی‌رغم شکل ظاهری لطیف، بسیار مقوی هستند. حریره نشاسته و مغزبادام مخصوصا اگر به آنها مقداری رازیانه و پودر بذر کتان و همچنین شیرینی طبیعی اضافه کنیم، درمان مناسبی برای گلودرد و سرفه هستند. شیربرنج دارچین و زعفران و انواع فرنی‌ها هم در این دسته قرار می‌گیرند.

همچنین به لیست غذاهای گرم و روان می‌شود انواع سوپ‌ها را هم اضافه کرد. بهتر است در سوپی که برای فرد مبتلا به کرونا یا بهبودیافته از این بیماری تهیه می‌شود از سبزیجات تازه مثل گشنیز، جعفری، پیاز، هویج و کدو استفاده کنیم. گوشتی که در این سوپ‌ها استفاده می‌شود بهتر است از گوشت‌های گرم مثل گوشت بلدرچین و کبک باشد. این گوشت‌ها برای افرادی که سرفه خشک دارند بسیار مفید است.

دمنوش‌ها را برنامه قرار بدهید

دمنوش گل پنیرک، گل ختمی و بنفشه دمنوش‌های موثری برای درمان سرفه، به خصوص سرفه خشک هستند. مصرف این دمنوش‌ها هر هشت ساعت یک بار برای بیمار درگیر سرفه توصیه می‌شود.

اما توجه داشته باشید که برخی داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شود نیز علاوه بر خاصیت ضدسرفه بودن از این داروهای گیاهی نیز داخل ترکیب خود بهره می‌برند. پس اگر همزمان در حال مصرف داروی شیمیایی هم هستید، برای مصرف دمنوش‌ها و همچنین میزان و ساعت نوشیدن آنها با پزشک خود مشورت کنید.

از روغن‌های گیاهی کمک بگیرید

چرب کردن قسمت‌هایی از بدن که با سیستم تنفسی در ارتباط هستند، برای درمان سرفه مفید است. روغن بنفشه، روغن بادام شیرین، روغن کدو و انواع روغن‌های حیوانی برای درمان سرفه‌های خشک و روغن زنجبیل و زیتون برای درمان سرفه‌های خلط‌ دار موثر هستند.

این روغن‌ها را با ماساژ به قسمت‌های جلو و پشت قفسه سینه بمالید. همچنین مالیدن اسانس نعنا در نزدیکی بینی و روی قفسه سینه، جهت کاهش درد قفسه سینه و همچنین اسپاسم‌های ناشی از سرفه کردن، مفید است.

چه چیزهایی نخوریم؟

آب سرد، موادغذایی ترش مثل ترشیجات، میوه‌های نارس و ترش، ادویه‌های بسیار گرم مثل زنجبیل و فلفل، سیر و پیاز خام از ممنوعه‌ها برای افراد مبتلا به سرفه هستند.

همانطور که گفته شد بهتر است تا بهبود سرفه‌ها از غذاهای گرم، روان و مقوی استفاده کنیم. بنابراین خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم مقل حلیم و کله‌پاچه و غذاهایی که طبع سرد دارند مثل ماست، دوغ، خیار و گوجه توصیه نمی‌شود. حتی کاسنی که یک عرق گیاهی اما با طبعی سرد است برای سرفه مفید نیست. غذاهای سرخ‌کردنی هم برای بیماری درگیر با سرفه مناسب نیست.

به طور کلی روش‌های درمان سرفه شامل موارد زیر است:

-در طول روز نوشیدنی بنوشید. این روش نه تنها باعث مرطوب ماندن گلو و سرفه‌های راحت‌تر می‌شود، بلکه به هیدراته ماندن بدن نیز کمک می‌کند.

-نوشیدنی‌های گرم مانند چای یا سوپ و آب گوشت داغ بنوشید. این موارد باعث گرم شدن مجاری تنفسی می‌شوند، بدن شما را هیدراته نگه می‌دارند و هر نوع مخاطی را که در گلو و مجرای هوایی فوقانی دارید، از بین می‌برد.

-یک قاشق چایخوری عسل را در چای داغ یا آب گرم حل کنید. به طور کلی عسل جهت تسکین گلو درد موثر است. با این حال کودکان زیر ۱ سال نمی‌توانند عسل مصرف کنند.

-از بخار و رطوبت استفاده نمایید و در محیطی مملو از رطوبت نفس بکشید. از دوش آب گرم، مرطوب کننده هوا، بخارساز یا سایر وسایل تولید بخار استفاده کنید. این شیوه گلودرد را تسکین می‌دهد و مجاری تنفسی شما را باز می‌کند همچنین نفس کشیدن را برای شما آسان می‌کند.

-آب نمک غرغره کنید. گرچه این روش از نظر علمی به اثبات نرسیده است، بسیاری از مردم اذعان دارند که غرغره با آب نمک به درمان گلودرد آن‎ها کمک می‌کند. امتحان و تست این روش هیچ ضرری ندارد و ممکن است به شما کمک کند. از ۱ قاشق چایخوری نمک در ۸ اونس آب گرم استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که بعد از غرغره، محلول را از دهان خود خارج کرده‌اید و بعد از آن سینک را ضد عفونی می‌کنید.

-یک غذای منجمد یا سرد بخورید. سردی ممکن است باعث بی حسی درد و تسکین گلو در هنگام بروز درد در اثر سرفه‌های سخت شود.

-قطره‌های رفع سرفه، پاستیل یا آب نبات سفت را بمکید. این موارد دهان و گلو را مرطوب نگه می‌دارند.

-داروی سرفه را امتحان کنید. اگر سرفه مرطوب همراه با مخاط زیاد دارید، از خلط آور استفاده کنید تا مخاط خارج شوند. اگر سرفه خشک دارید، سرکوب کننده سرفه همان چیزی است که بای شما لازم است. حتماً یکی از این موارد را به درستی و با دقت انتخاب کنید.

-به منظور کاهش درد، استامینوفن را امتحان کنید. گاهی اوقات سرفه زیاد می‌تواند دردناک باشد. یک مسکن درد می‌تواند درد را از بین ببرد.

و در آخر پیشنهاد میشه از دیفن هیدرامین استفاده کنید.