روایت یک کار «تمیز فرهنگی» از جوانان بی‌نام شهرکردی/ شهدایی که دیگر گمنام نیستند

گروه فرهنگی-چهارمحال و بختیاری| قریب به ۱۸ سال پیش یعنی سال ۸۲ بود که شهرکرد میزبان هشت شهید گمنام شد؛ شهدایی که تازه تفحص شده بودند و عمدتا در عملیات والفجر به شهادت رسیده بودند.

قبل از ورود، چندین جلسه برای جانمایی قبور مطهر برگزار شد و محل‌های متعددی پیشنهاد شد، آن روزها به خاطر شرایط سیاسی حاکم بر کشور خیلی موضوع تدفین شهدا در دانشگاه مورد اقبال مسئولان قرار نگرفت و بلاخره یک تپه در تقریبا قسمت شمالی شهر انتخاب شد؛ تپه‌ای که اطرافش را پارک‌های صولت، ملت، زیپ لاین، سینما روباز و یک بخشی هم نهالستانی در برگرفته که همه‌شان عمدتا با حواشی تقریبا حاد فرهنگی مواجهه هستند.

انتقاد مذهبی‌ها از محل تدفین شهدا

آن روزها و حتی تا چندین سال بعد خیلی‌ها، حتی برخی از مذهبی‌ها به محل دفن شهدا انتقاد داشتند که چرا شهدا را در جایی دفن کردند که بیشتر مهجور و گمنام شوند؛ برخی معتقد بودند این هشت شهید وقتی در شهرکرد آرام گرفتند بیشتر از قبل گمنام شدند چون هم از خاک پاک جبهه‌ها دور شدند و هم خیلی از طرف مسئولان مورد حمایت قرار نگرفتند و قبور مطهرشان آنطور که مورد انتظار بود مورد استقبال و توجه قرار نگرفت.

جاده نامناسب برای دسترسی به این تپه نسبتا مرتفع و بد مسیر، نبود سرویس بهداشتی در مسیر و اطراف تپه، نبود روشنایی در مسیر تپه، عدم نظافت صحن اصلی، هنجارشکنی‌های فرهنگی در دورتادور تپه، نبود برنامه فرهنگی در تپه مانند نماز جماعت، مراسمات دعا و… باعث شده بود ادعای آن دسته از افراد که می‌گفتند شهدا در شهرکرد غریب‌تر شدند، مورد قبول شود.

ماجرای پایگاه بسیجی که مهمانسرا شده بود

روزها و ماه‌ها و سال‌ها گذشتند و مسئولان فرهنگی و شهری یکی پس از دیگری عوض شدند و حال و روز شهدای گمنام شهرکرد روز به روز بدتر شد؛ حوالی سال ۹۴ شهرداری شهرکرد به بهانه فعال کردن ظرفیت فرهنگی تپه نورالشهدا مجوز ساخت یک ساختمان دو طبقه در جوار شهدا را به نام پایگاه بسیج شهرداری گرفت، بعد از تکمیل ساختمان به دلیل ارتفاع بالا و تسلطی که روی شهر داشت آن محل را به مهمان‌سرا تبدیل کردند تا مسئولان بالادستی که به شهرکرد سفر می‌کنند از چشم‌انداز خوب شهرکرد لذت ببرند.

البته یک طبقه از ساختمان را هم به سالن جلسات شهرداری تبدیل کردند تا شورای شهر یا شهرداری در هفته یک صبحانه کاری را آنجا میل کنند و مثلا برای معضلات شهری مانند ترافیک و برج‌های دوقلو و … تدبیر کنند.

با ورود بچه‌های مطالبه‌گر ورق برگشت

سال ۹۸ جمعی از جوانان مطالبه‌گر که عمدتا بچه‌های رسانه‌ای، طلاب و دانشجو بودند، به مسئله ورود کردند؛ در روزهای ابتدایی خودشان چند حصیر می‌آوردند و با یک بوق یا بلندگوی کوچک نماز جماعت در صحن برگزار می‌کردند و بعد از نماز یک به یک مسؤولان را به آنجا دعوت می‌کردند و از آنان در خصوص وضعیت فرهنگی و عمرانی نامناسب تپه مطالبه‌گری سازنده و دستگیرانه می‌کردند.

بر اساس قانون، استاندار رئیس هیات امنای یادمان شهدای گمنام استان، فرماندار رئیس شهرستان و شهرداران رئیس هیات امنای یادمان شهدای هر شهر هستند؛ دبیر و متولی قانونی و اصلی هم مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس است.

بر همین اساس متولیان به سراغ مسئولان مرتبط رفتند و یکی یکی پای مسئولان را به تپه باز کردند، معاون سیاسی امنیتی استاندار ۵ جلسه، فرماندار یک جلسه، مدیرکل حفظ آثار یک جلسه، مدیرکل راه و شهرسازی یک جلسه، شهردار سه جلسه، کلیه اعضای شورای فرهنگ عمومی استان یک جلسه به محل تپه نورالشهدا دعوت شدند و وظایف‌شان در این خصوص توسط جوانان مطالبه‌گر بهشان یادآوری شد.

بعد از چند روز یکی از اعضای گروه به شورای تامین شهرستان دعوت شد و ضمن خواستن توضیح از این فرد بابت تحرکاتی که در شهر انجام داده بلاخره شورای تامین هم در همان جلسه رویکردش عوض شد و چندین مصوبه داشت؛ برگرداندن ساختمان دوطبقه از شهرداری به بسیج، تعریض جاده دسترسی، تقویت روشنایی مسیر و صحن، و تعمیر، بازسازی و فعال کردن سرویس‌های بهداشتی از جمله مهم‌ترین مصوبات شورای تامین شهرستان بود.

فردی که به شورای تامین دعوت شده بود مدعی بود ابتدای جلسه اعضا خیلی توجهی به مسئله نداشتند، حتی معاون دادستان برخورد خوبی با ما نداشت و تهدید به برخورد می‌کرد، اما بعد از پخش کردن چند کلیپ و تصاویر از ناهنجاری‌های فرهنگی مانند کشف حجاب، سگ گردانی در جوار شهدا و… اعضای جلسه هم بالاخره همراه شدند.

بعد از چند ماه پیگیری بالاخره کار شکل گرفت

با آماده کردن حدود ۲۰۰ متر مربع موکب، یک سیستم صوت و تعیین یک روحانی از طرف شهرداری بالاخره استارت رسمی کار زده شد؛ هر شب به طور مستمر نماز جماعت در صحن برگزار می‌شد و آرام آرام که نه؛ بلکه خیلی سریع در عرض چند شب پای مردم به نورالشهدا باز شد و نماز جماعت‌هایی با جمعیت قابل توجه شکل گرفت.

حالا دیگر نوبت هیات‌های مذهبی شهر بود که پای کار بیایند؛ جوانان مطالبه‌گر مسئولان هیات‌های شهرکرد را در جلسه‌ای فراخواندن و اصل قصه را با آنان در میان گذاشتند

حالا دیگر نوبت هیات‌های مذهبی شهر بود که پای کار بیایند؛ جوانان مطالبه‌گر مسئولان هیات‌های شهرکرد را در جلسه‌ای فراخواندن و اصل قصه را با آنان در میان گذاشتند و دعوت کردند برنامه‌ها و جلسات هفتگی هیات را در تپه برگزار کنند.

یکی دو هیات پای کار آمدند و کم کم بقیه هم دیدند انگار فضای معنوی خوبی شکل گرفته و ظرفیت‌های قابل توجهی وجود دارد و امروز که این گزارش را می‌نویسم تعداد زیادی از هیات‌های شهرکرد (شاید بتوان گفت همه هیات‌ها) با نورالشهدای شهرکرد درگیر شدند.

پیاده‌روی اربعین در تپه نورالشهدا سنبل کار فرهنگی در شهرکرد شد

در سال ۹۹ و ۶ ماه ابتدیی سال ۱۴۰۰ با همت پایگاه بسیج، شهرداری شهرکرد و هیات‌های مذهبی برنامه‌های فاخر و ارزشمندی در تپه نورالشهدای شهرکرد شکل گرفت، شب‌های قدر، دهه اول محرم، دهه دوم محرم، چهارشنبه‌های شهدایی و پنج شنبه‌های مهدوی از جمله برنامه‌های فاخر فرهنگی در تپه نورالشهدای شهرکرد بود.

جوانان مطالبه‌گر دوباره به میدان آمدند

بعد از ماه‌ها دوباره همان جوانان مطالبه‌گر گمنام سال ۹۸ و ۹۹ که پیگیر امور نورالشهدای شهرکرد بودند با یک طرح جدید به میدان آمدند؛ پیاده روی اربعین و شبیه‌سازی مسیر نورالشهدا در دستور کار قرار گرفت.

بعد از دو یا سه فراخوان مردمی یک جلسه حضوری برگزار شد و کلیت طرح ارائه شد؛ مردم پای کار آمدند و به مدت ۵ شبانه روز قریب به ۲۰ موکب که شبیه مواکب اربعینی طراحی شده بودند برپا شد؛ بچه‌های کم سن و سالی که کفش زوار را واکس می‌زدند، موکبی که نان تازه طبخ می‌کرد، موکبی که خادمانش همه یکدست لباس عربی پوشیده بودند و با همان لحن دلنشین و خاطره انگیز “هلابیکم یا زوار” به مردم خدمت می‌کردند.

بر اساس برآوردهای صورت گرفته حداقل ۲۰ هزار نفر از مردم در این پنج شب به تپه نورالشهدا آمده بودند یا بهتر بگوییم از طرف شهدا دعوت شده بودند؛ حالا که مسیر طی شده از سال ۸۲ تا امروز را در ذهنم مرور می‌کنم باور می‌کنم که شهدا زنده‌اند، حواس‌شان به ما هست و از ما دستگیری می‌کنند؛ این هشت شهید گمنام آمده بودند شهرکرد تا خلا فرهنگی این شهر را پر کنند ولی حوصله ما در این سال‌ها کم بوده.

کمترین همکاری در سال‌های اخیر برای تغییر وضعیت تپه نورالشهدا از طرف بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس صورت گرفته ولی جوانان و مردم منتظر همراهی  همکاری این نهاد نشدند و خود برای تغییر وضع موجود دست به کار شدند

البته که نقش جوانان گمنام فرهنگی و مطالبه‌گر در طی این مسیر بی‌تاثیر نبوده ولی بدون شک مدیریت و هدایت اصلی کار به دست خود شهدا شکل گرفته است و این جوانان بی‌نام و نشان فقط مجری طرح بوده‌اند.

بی‌توجهی مسئولان به یادمان شهدا محسوس است؛ مردم منتظر مسئولان نمانند

آنچه امروز در جلسات عمدتا بی خاصیت (به اذعان خود اعضا) شورای فرهنگی عمومی و سایر جلسات فرهنگی به دنبالش می‌گردند توجه به همین ظرفیت‌های مغفول شهدای گمنام است، که به خوبی می‌توانند سفرای فرهنگی یا به تعبیر دیگر قطب فرهنگی هر شهر شوند.

امروز توجه به ظرفیت شهدای گمنام و فعال کردن برنامه‌های فرهنگی در جوار این شهدا حتما می‌تواند مصداق یک کار «تمیز فرهنگی» باشد که متاسفانه مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است؛ به گفته یکی از متولیان تپه نورالشهدا کمترین همکاری در سال‌های اخیر برای تغییر وضعیت تپه نورالشهدا از طرف بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس صورت گرفته ولی جوانان و مردم منتظر همراهی  همکاری این نهاد نشدند و خود برای تغییر وضع موجود دست به کار شدند.

برای مثال وضعیت شهدای گمنام در اکثر شهرهای چهارمحال و بختیاری در وضعیت بسیار بدی قرار دارد و نهادهای مربوطه از جمله شهرداران و حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس هیچ اقدام قابل توجه و جدی برای برون رفت از وضعیت فعلی ندارند و عمده پیشرفت‌هایی هم که صورت گرفته به همت مطالبه‌گری مردم بوده نه دغدغه متولیان؛ پس از این پس هم خود مردم باید پای کار بیایند و انتظاری از نهادهای متولی نداشته باشند.