رهگذر خاطرات دفاع مقدس در اصفهان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- یزدان روحانی: جنگ تیره و تار و تلخ است، جنگ مرگ و خون به دنبال دارد، در جنگ برادرها و خواهرها پر پر می‌شوند، اما جنگ درس‌ها دارد. هر جنگی در تاریخ این سرزمین یادگاری برای نسل‌های بعد و دانشگاهی برای مردم و حکومت است، خواه جنگ هخامنشیان با رومیان باشد، خواه استقامت ارتش پاره پاره ایران در برابر متجاوزان روس و انگلیس و یا دفاع مقدس.

دفاع مقدس همانطور که از نامش پیداست جنگی مقدس بود، همچون جنگ شاه طهماسب با عثمانی‌ها در دشت چالدران، از آن دسته جنگ‌هایی که مام وطن و اصل هویتی مردم مسلمان ایران را نشانه گرفتند، اما دشمنان این مرز و بوم از جنگ‌های پیشین دشمنان ایران‌زمین درس نگرفتند و نمی‌دانستند که فرزندان این آب و خاک از هر رنگی و نژادی و عقیده‌ای برای خاک و اعتقادات خود جان می‌دهند.

دفاع مقدس مانند هر اتفاق تاریخی دیگری برای ایرانیان یک دنیا درس دارد، درسی که در زیر خاک تاریخ نهفته و جوانان این مرز و بوم باید آن را کشف و درک کنند. بزرگ‌ترین دانشگاه جنگ، موزه‌ها و گلستان‌های شهدایی هستند که در بسیاری از شهرها و مناطق کشور آن‌ها را می‌توان دید. این تکه‌های بهشتی بر روی زمین در هر کوی و برزنی دیده می‌شوند و لاله‌زاری از گل‌های پر پر هستند.

این روزها بازدید از مناطق جنگی، موزه‌های یادگار جنگ و حتی آرامستان‌های سربازان جنگ‌های مختلف در بسیاری از کشورها مرسوم است و به گردشگری سیاه یا گردشگری جنگ شهرت دارد. در سراسر اروپا یادگارهای جنگ جهانی اول و دوم از گورستان تا کوره‌های آدم‌سوزی و یا حتی مناطق جغرافیایی که عملیات‌های استراتژیک در آن‌جا انجام شده، میزبان گردشگران مختلفی هستند.

در ایران نیز سعی شده با برگزاری اردوهای راهیان نور و ساماندهی مناطق جنگی در خوزستان و استان‌های غربی، جوانان و کسانی که جنگ را درک نمی‌کنند، با آن آشنا شوند. همچنین در تمام شهرهای ایران حداقل یک موزه دفاع مقدس و گلستان شهدا وجود دارد که خود مکان‌های مهمی برای بازدید هستند. در ادامه برخی اماکن عجین شده با دفاع مقدس در اصفهان معرفی شده‌اند.

باغ موزه دفاع مقدس اصفهان

باغ موزه دفاع مقدس اصفهان در هم‌جواری باغ غدیر یکی از به روزترین موزه‌ها در انواع خود است. محلی با زیربنا و ساخت بزرگ که امکانات مختلفی در خود جای داده و در محیط بیرونی نیز ادوات مختلف جنگی در معرض دید عموم قرار گرفته. این موزه با ساختار انعطاف‌پذیری که دارد، امکان تغییر چینش و برگزاری رویدادهای هنری با تم‌های مختلف را به کیوریتورها می‌دهد.

احداث این باغ موزه با مساحتی بالغ بر هشت هزار متر مربع در سال ۱۳۷۶ آغاز شد، اما بار ساخت آن از دوش دولتی به دولت دیگری واگذار شد تا در نهایت از سال ۱۳۸۹ به طور کلی ساخت آن متوقف شد. اما بار دیگر با تغییر دولت ساخت این باغ موزه در شهری که بیشتری شهید را تقدیم جمهوری اسلامی کرده، از سر گرفته و در سال ۱۳۹۶ افتتاح شد.

مسجد جامع عتیق

شاید باورش سخت باشد، اما مسجد جامع عتیق اصفهان که بیش از دو هزار سال قدمت دارد و در اصل معبدگاه زرتشتیان بوده هم می‌تواند محلی برای درس گرفتن از دفاع مقدس باشد. مسجد جامع عتیق جز اولین مساجدی است که در ایران تحت سلطه مسلمانان احداث شده است. این مسجد در هر برهه تاریخی از دوران خلیفه‌های عباسی گرفته تا سلجوقیان و مغولان و صفویه یادگاری دارد. بسیاری از این یادگارها نشان از ساخت و رونق دارد و برخی خبر از دوران ویرانی می‌دهند.

زخم جنگ ایران و عراق بر تن مسجد جامع اصفهان نیز نشسته است، در اسفندماه سال ۱۳۶۳، یکی از بمب‌های بمب‌افکن عراقی درست بر روی شبستان جنوبی یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران و اسلام فرود آمد و این بخش مسجد را به طور کامل نابود کرد. دیگر بخش‌های اصلی نیز نظیر گنبد و صحن‌ها هم از موج انفجار آسیب دیدند. شاید این بخش از مسجد جامع بهتر از هر سخنی و کلامی بتواند میزان مخرب بودن جنگ برای تاریخ و هویت یک ملت را نشان دهد.

گلستان شهدای اصفهان

گلستان شهدای اصفهان یک مکان اعجاب‌انگیز است و به جرئت می‌توان گفت حس و حال آن در دنیا نظیر ندارد. آرامگاه شهدای هشت سال دفاع مقدس در بستر یک آرامستان تاریخی قرار گرفتند که در آن پیامبران و شخصیت‌های برجسته بسیاری دفن هستند. گلستان شهدای اصفهان در قلب تخت فولاد جایی است که مردمی که در کنار آن خانه داشتند در ۲۵ آبان ۱۳۶۱ خانه‌های خود را خالی و اجازه تخریب آن‌ها را دادند تا آرامگاه شهیدان در کنار هم باشد.

از طرف دیگری نام برخی درخشان‌ترین شخصیت‌های جنگ ایران و عراق نظیر شهید حسین خرازی، شهید احمد کاظمی، شهید محمد حجازی و بسیاری دیگر در کنار هم قرار گرفته است. مقبره این بزرگان که درست مانند دیگر شهدای دفاع مقدس با همان سنگ و حال و هوا در میانه دشت لاله‌ها می‌درخشد، خود نشان از سادگی و صداقت این شخصیت‌ها است.

دیدن مقبره‌های شخصیت‌های ملی و میهنی نظیر خرازی و کاظمی در همسایگی آرامگاه افرادی همچون بی‌بی مریم بختیاری و سردار اسد، یعنی یک مجموعه تاریخی به نام تخت فولاد، اندازه چند واحد تاریخ، در خود درس‌ها دارد که باید کشف شود.

موزه دفاع مقدس خورزوق

اینجا، احتمالاً عجیب‌ترین و در عین حال ساده‌ترین موزه دفاع مقدس در ایران باشد، در پس کوچه‌های محله اسلام آباد خورزوق، تانک‌هایی که روبروی هم قرار گرفته‌اند و قایق‌های جنگی که در زیر آفتاب و خاک‌های سفت منطقه خودنمایی می‌کنند، هر بیننده‌ای را به شک می‌اندازد. آیا اینجا دشتی در غرب خوزستان است یا شهری در اصفهان؟ در واقع این صحنه ورودی مسجدی است که حالا باغ موزه دفاع مقدس این شهر را شده.

موزه‌ای که برادران نجیمی با یادگاری‌های خود از جنگ آن را آغاز و سپس با آوردن ادوات جنگی به یادگار مانده از دفاع مقدس آن را تکمیل کردند. این دو برادر این موزه را درست در کنار مقبره شهدایی ساختند که روزگاری با هم در یک کلاس درس می‌نشستند.