آیین‌های سوگواری محرم و صفر در اردستان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-علیرضا صفاری فر: از آغازین روزهای ماه محرم امسال، مردم مؤمن و شهیدپرور شهرستان اردستان با پیروی از فرمایشات رهبر معظم انقلاب با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، علم عزای حسین (ع) را هم برافراشته‌اند تا بار دیگر نشان دهند که محرم حسینی تعطیل شدنی نیست اما می‌توان با قانونمندی و رعایت مسائل بهداشتی آئین‌های عزاداری برای سید و سالار شهیدان و خاندان اهل بیت (ع) را به جای آورد.

«محرم» در طی دو سال گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا، از متفاوت‌ترین ماه‌های عزاداری حسینی در تاریخ بوده است و به دلیل شرایط ویژه، مراسم‌های سوگواری سیدالشهدا تحت تأثیر قرار گرفته است.

اردستانی‌ها نیز همانند دیگر مردم کشورمان آئین‌های خاصی برای عزاداری دارند که یکی از این رسوم که توسط اهالی روستای «کیسار» اردستان هر سال انجام می‌شود، آئین «چق چقه زنی» است، این رسم قدیمی از دو سال گذشته به دلیل شرایط خاص به وجود آمده، این آئین به صورت محدود برگزار می‌شود.

مهدی از اهالی روستای «کیسار» اردستان در این ارتباط به خبرنگار مهر می‌گوید: در زمان قدیم مردم روستا پس از عزاداری روز تاسوعا بعد از نیمه شب از مسجد به کوچه‌ها و خیابان‌های روستا رفته و عزاداری خود را با انجام مراسم «چق چقه» تا اذان صبح ادامه می‌دادند.

وی ادامه داد: در این آئین مردان با به صدا درآوردن سنگ‌ها، سکوت شب را می‌شکستند؛ زنان و کودکان بر بام‌ها و جلوی منازل اجتماع می‌کردند؛ این مراسم تا نماز صبح ادامه داشت، پس از ادای فریضه نماز به منازل خود باز می‌گشتند تا پس از تجدید نیرو برای عزاداری و اقامه نماز ظهر عاشورا آماده شوند.

وی گفت: در سال‌های قبل، همراه با اجرای این مراسم، به درب خانه‌ی تازه مرحومین روستا هم برای طلب آمرزش می‌رفتیم که امسال به دلیل شرایط بیماری کرونا، این آئین فقط در فضای باز روستا برگزار می‌شود.

آئین‌های عزاداری هر شهرستان بیانگر فرهنگ خاص مردم آن است اما همه این آئین‌های سنتی و قدیمی نشان از دلبستگی مردم ایران به اهل بیت عصمت و طهارت و اهمیت به زنده نگه داشتن هدف قیام عاشورای حسینی و زنده نگه داشتن دین دارد.

در این ارتباط کارشناس مسائل تاریخی به خبرنگار مهر گفت: در شهرستان اردستان از دیرباز که اکثریت مردم به مذهب تشیع روی آوردند، بحث عزاداری به شیوه خاص و نگه‌داشتن حرمت قیام عاشورا مورد توجه قرار گرفته است.

محمد رضا صدوقی افزود: در سالیان گذشته هیئت‌های متعددی در اردستان از چند روز قبل از آغاز محرم به استقبال ایام عزاداری می‌رفتند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از سنت‌هایی که در منطقه اردستان رواج داشته کار خیر، ازدواج و مراسم شادی بوده که برنامه ازدواج را یا قبل از ماه محرم انجام می‌دادند و یا به دلیل حرمت نگه‌داشتن ماه عزا به بعد از ماه صفر موکول می‌کردند.

صدوقی تصریح کرد: مجالس وعظ، خطابه و روضه خوانی در خانه‌های مردم رواج داشته که معمولاً بعد از ظهرها و یا سرشب در منازل بزرگان شهر برگزار می‌شده است.

مراسم تعزیه خوانی در اردستان تا پایان دهه اول محرم

کارشناس مسائل تاریخی تاکید کرد: مراسم تعزیه خوانی در اردستان و زواره تا پایان دهه اول و بعد از دهه اول در روستاها تا پایان ماه صفر صورت می‌گرفته است.

وی با بیان اینکه بخشی از عزاداری هیئت‌های عزاداری در قالب سینه زنی بوده است، ادامه داد: در اسناد تاریخی آمده است که در گذشته پارچه کرباس اردستانی به رنگ سیاه آغشته می‌شده و به عنوان لباس عزا از آن استفاده می‌شده و همچنین در جلوی هیئت‌های عزاداری هم کاه می‌ریختند.

صدوقی تصریح کرد: یکی از سنت‌های حسنه‌ای که در اردستان رواج داشته اطعام فقرا و عزاداران بوده است، کسانی که تمکن مالی خوب داشتند از افراد نیازمند و هیئت‌های عزاداری پذیرایی می‌کردند.

کارشناس مسائل تاریخی با اشاره به اینکه هم‌اکنون در اردستان تعزیه خوانی کم‌رنگ تر شده است، یادآور شد: تعزیه خوانی در زواره تا دوسال گذشته رونق و رواج خوبی داشت اما اکنون به دلیل شرایط ویروس کرونا، برگزاری آن به صورت محدود است و یا اصلاً برگزار نمی‌شود.

وی با بیان اینکه در دو محله کوشک و راهمیان اردستان نخل گردانی رواج داشته است، تاکید کرد: نخل‌گردانی از سنت‌هایی بوده که ریشه در آئین‌های قبل از اسلام دارد که در کشور ما و از جمله شهر اردستان بعد از گرویدن مردم به مذهب تشیع در مراسم‌های عزاداری رواج پیدا کرده است و در شب‌های محرم در میدان هر محله با اجازه بزرگ محل، نخل به حرکت در می‌آمد.

در فرمایشات ائمه اطهار بر این سخن تاکید شده است که دنیا بر اساس قوانین طبیعی خود پیش می‌رود و بر توکل و توسل پس از رعایت قوانین و تلاش تاکید شده است، بر این اساس رهبر فرزانه انقلاب نیز طی سخنان مهمی بر رعایت دستورات ستاد ملی کرونا تأکید فرمودند و تصریح کردند که نگذارید مجالس حسینی موجب شیوع بیماری و مایه طعنه مخالفان و دشمنان شود.

مراسم‌های عزاداری با رعایت تمام شیوه نامه‌های بهداشتی باشد

در این ارتباط امام جمعه اردستان در این ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: هر گونه عزاداری برای امام حسین (ع) مورد توجه و عنایت ایشان قرار خواهد داشت اما باید در وهله نخست مراقب سلامت مردم باشیم.

حجت‌الاسلام حسن دهشیری افزود: مسئولان هیئت‌ها، باید مراقب رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی باشند تا به خاطر شرکت در مراسم عزاداری جان کسی به خطر نیفتد.

وی خاطرنشان کرد: برخی‌می‌گویند مساجد و آئین‌های دینی و مذهبی کرونا خیز نیست که صحبتی دور از عقل است و باید این گونه آئین‌ها با رعایت دقیق و کامل شیوه نامه‌های بهداشتی برگزار شود.

در این ارتباط محسن از مسئولان هیئت مذهبی در اردستان به خبرنگار مهر گفت: با پیروی از فرمایشات مقام معظم رهبری، عزاداری ماه محرم را با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در برگزار می‌کنیم.

وی ادامه داد: مراسم عزاداری در فضای باز برگزاری می‌شود؛ افراد ملزم به استفاده از ماسک هستند و مکان قرارگیری افراد نسبت به یکدیگر در فاصله یک و نیم متری قرار داده شده است.

مسئول هیئت مذهبی در اردستان تاکید کرد: نذورات صرفاً در قالب مواد غذایی خشک و یا خام برابر دستورالعمل بهداشتی با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه توسل به ائمه انسان‌ها را از بلا به دور خواهد کرد، افزود: وظیفه ماست که شور حسینی را همراه با شعور حسینی گرامی بداریم و ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این مراسم‌ها حضور پیدا کنیم.

ارادت مردم به سیدالشهدا هرگز از تاریخ پاک نمی‌شود

محسن گفت: با وجود ویروس کرونا باز هم علاقه مردم به حضرت اباعبدالله کم نشده است و هیچ‌کس نمی‌تواند از ارادت ما به حضرت کم کند.

این شهروند اردستانی ادامه داد: دو سالی است که عزاداران حسینی با ویروس کرونا در حال دست و پنجه نرم کردن هستند، ویروسی که باعث شده است رعایت پروتکل‌های بهداشتی از اولویت‌های مراسم‌های عزاداری باشد.

سال‌های سال است که هیچ چیز نتوانسته شور عزای حسینی را در ماه محرم و صفر فروبنشاند، چه آن زمان که طاغوت زمانه به منظور جلوگیری از روشنگری، اجازه نمی‌داد مردم به عزاداری بپردازند و مردم در منزل مراسم سوگواری سیدالشهدا را برقرار می‌کردند تا این دو سالی که ویروس منحوس کرونا عزاداری‌ها را به خانه و فضای باز محدود کرده است اما آنچه انتظار می‌رود این است که توجه به دستورالعمل‌های بهداشتی در ایام محرم باید از سوی مردم با جدیت مورد توجه قرار گیرد و در کنار آن مسئولان و متولیان امر علاوه بر نظارت بر رعایت این دستورالعمل‌ها، با جدیت با متخلفان برخورد کنند.