شرح جزء ۱۶ قرآن| داستان حضرت عیسی (ع) و نبوتش در کودکی

خبرگزاری فارس ـ گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در شانزدهمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء‌ ۱۶ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت‌الاسلام محسن قرائتی تقدیم می‌شود.

آیه ۲۷ سوره مبارکه مریم

«فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَها تَحْمِلُهُ قالُوا یا مَرْیمُ لَقَدْ جِئْتِ شَیئاً فَرِیا * یا أُخْتَ هارُونَ ما کانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ ما کانَتْ أُمُّکِ بَغِیا» پس مریم در حالى که نوزادش را در آغوش گرفته بود، او را به نزد بستگان خود آورد. گفتند: اى مریم! به راستى کار بسیار ناپسندى مرتکب شده‌‏اى. اى خواهر هارون! پدرت مرد بدى نبود و مادرت (نیز) بدکاره نبود.

نسبت فامیلی مریم (س) و هارون برادر موسی

کلمه‏ «فَرِیا» به معناى کار زشت و منکر بزرگ است. گرچه بعضى هارون را برادر واقعى مریم دانسته‌‏اند، لکن پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: مریم از بستگان هارون برادر موسى مى‌‏باشد.[۱]

حقیقت را بگوییم هر چند برای عده‌ای خوشایند نباشد

۱- حقیقت را آشکار کنیم هرچند گروهى ناراحت شده و تهمت بزنند. «فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَها تَحْمِلُهُ»
۲- قضاوت مردم معمولاً عجولانه وبراساس قرائن ظاهرى است، نه واقعیات. «لَقَدْ جِئْتِ شَیئاً فَرِیا» (با دیدن نوزادى همراه مریم، به بدى او حکم کردند)
۳- یکى از راه‌هاى تربیت، توجّه دادن افراد به نیکى و فضیلت نیاکان و خانواده است. «یا أُخْتَ هارُونَ …»
۴- از والدین وخانواده صالح، جز فرزند صالح انتظار نیست. «یا أُخْتَ هارُونَ ما کانَ‏ أَبُوکِ … أُمُّکِ بَغِیا» (صالح بودن پدر ومادر وخانواده در رفتار و کردار فرزند مؤثّر است.)
۵- انجام کار بد از دودمان شریف، بیشتر مورد سرزنش است. «ما کانَ أَبُوکِ …»

شرح آیات ۲۷ تا ۳۰ سوره مبارکه مریم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

آیات ۲۹ و ۳۰ سوره مبارکه مریم

«فَأَشارَتْ إِلَیهِ قالُوا کَیفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیا * قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِی الْکِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیا» پس مریم به سوى او (عیسى) اشاره کرد. گفتند: چگونه با کسى که در گهواره (و) کودک است سخن بگوییم؟ (عیسى به سخن آمد و) گفت: منم بنده‏ خدا، او به من کتاب (آسمانى) داده و مرا پیامبر قرار داده است.

سخن گفتن عیسی (ع) در گهواره

حضرت مریم چون روزه‏ سکوت گرفته بود، به خاطر وفاى به نذر به جاى سخن، اشاره کرد. «فَأَشارَتْ» با اینکه اوّلین سخن عیسى علیه‌السلام درباره‏ بندگى خدا بود، ولى پیروان او غلوّ کرده، او را خدا و فرزند خدا دانسته‏‌اند!

از امام باقر سؤال شد که آیا حضرت عیسى در گهواره نیز حجّت خدا بر مردم بود؟ حضرت فرمودند: عیسى علیه السلام نبىّ بود، امّا مرسل نبود تا آنکه به سن هفت سالگى رسید، مقام رسالت نیز به او اعطا شد.[۲]

عیسى علیه السلام با یک جمله‏ کوتاه، هم تهمت را از مادرش دور کرد، هم از آینده‏ خود سخن گفت و هم به وظیفه آینده مردم اشاره کرد. «إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ … جَعَلَنِی نَبِیا»

بندگی خدا بالاترین مقام

۱- آنجا که خداوند بخواهد، کودکى در گهواره به سخن مى‏‌آید و شایعات و فتنه‌‏ها را مى‏‌خواباند. «قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ …»
۲- در معرّفى خود، قبل از هر چیز مُهر بندگى خدا را بر خود بزنیم که این، بزرگ‏ترین افتخار است. «إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ … وَ جَعَلَنِی نَبِیا»
۳- بندگى خدا سرچشمه‏ همه‏ فیوضات الهى است. «إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ … وَ جَعَلَنِی نَبِیا»
۴- در نبوّت (و امامت) سن خاصى شرط نیست. «فِی الْمَهْدِ … جَعَلَنِی نَبِیا»

آیات ۳۱ و ۳۲ سوره مبارکه مریم

«وَ جَعَلَنِی مُبارَکاً أَینَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانِی بِالصَّلاهِ وَ الزَّکاهِ ما دُمْتُ حَیا * وَ بَرًّا بِوالِدَتِی وَ لَمْ یجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیا» و هر جا که باشم، خداوند مرا مایه‏ برکت قرار داده و تا زنده‌‏ام مرا به نماز و زکات سفارش کرده است و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و (نسبت به مردم) ستمگر و سنگدل قرار نداده است.

شرح آیات ۳۱ و ۳۲ سوره مبارکه مریم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

عیسی (ع) پیامبری با عمر و زندگی با برکت

چیزى با برکت است که در آن منفعت زیاد، تعلیم و تأدیب دیگران و با ثبات باشد؛ حضرت عیسى علیه‌السلام هم عمر با برکتى دارد و تا بعد از ظهور امام زمان علیه‌السلام زنده است و هم پیروانش بسیارند و بر کافرانى که در پى قتل آن حضرت بودند، پیروزند. «وَ جاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلى‏ یوْمِ الْقِیامَهِ»[۳]

سرچشمه‏ خیرات و برکات، نیت‏‌ها، اهداف، حالات و خصلت‌‏هاى درونى است. لذا بعضى ‏انسان‏‌ها هر جا که باشند مبارکند. «جَعَلَنِی مُبارَکاً أَینَ ما کُنْتُ»[۴] و بعضى به خاطر مشکلات روحى و دورى از معنویت، در هر جا که باشند گرفتار خصلت‌‏هاى نارواى خویش‏‌اند و خیرشان به دیگران نمى‌‏رسد.

عیسى علیه‌السلام با کلمه «بِوالِدَتِی»، به پاکدامنى مادر و نداشتن پدر اشاره کرد. «وَ بَرًّا بِوالِدَتِی» و نفرمود: «بوالدى».

پیام‏‌هایی از آیات ۳۱ و ۳۲ سوره مبارکه مریم

۱- امتیازات و برترى‌‏هاى خود را از خدا بدانید. «جَعَلَنِی»
۲- ستایش از خود، اگر براى فخر فروشى نباشد مانعى ندارد. «وَ جَعَلَنِی مُبارَکاً …»
۳- پیامبران، سرچشمه‏ خیر و برکت و آثار ابدى هستند. «مُبارَکاً»
۴- ارزش‏‌هاى معنوى، فوق زمان و مکان است. «أَینَ ما کُنْتُ … ما دُمْتُ حَیا»
۵- نماز و زکات از مشترکات ادیان آسمانى است. «وَ أَوْصانِی بِالصَّلاهِ وَ الزَّکاهِ» (شاید بتوان شرط مبارک بودن را اقامه نماز و پرداخت زکات دانست.)
۶- رابطه با خدا (انجام نماز)، از رابطه با محرومان (پرداخت زکات) جدا نیست. «بِالصَّلاهِ وَ الزَّکاهِ»
۷- نماز و زکات، در طول عمر تعطیل بردار نیست «ما دُمْتُ حَیا»
۸- نیکى به مادر، از اخلاق انبیاست. «وَ بَرًّا بِوالِدَتِی»
۹- کسى که به مادرش بى مهرى کند، به مردم نیز رحم نخواهد کرد. «بَرًّا بِوالِدَتِی وَ لَمْ یجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیا»
۱۰- پیامبران بدنبال استبداد و سلطه‌‏گرى بر مردم نیستند. «لَمْ یجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیا»

آیه ۳۳ سوره مبارکه مریم

«وَ السَّلامُ عَلَی یوْمَ وُلِدْتُ وَ یوْمَ أَمُوتُ وَ یوْمَ أُبْعَثُ حَیا» و درود بر من روزى که زاده شدم و روزى که مى‏‌میرم و روزى که زنده برانگیخته مى‌‏شوم.

شرح آیه ۳۳ سوره مبارکه مریم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

خط انبیاء مسیری که از هر انحراف مصون است

۱- خط انبیا، تنها خطى است که از تولّد تا معاد، از هر گونه انحراف سالم است. «وَ السَّلامُ عَلَی یوْمَ وُلِدْتُ وَ یوْمَ … أُبْعَثُ حَیا»
۲- در مواردى، تجلیل از خود جایز است. «وَ السَّلامُ عَلَی …»
۳- مهم‏ترین روزها براى انسان، روز تولّد، وفات و زنده شدن در قیامت است.[۵] «وُلِدْتُ … أَمُوتُ … أُبْعَثُ‏»
۴- مرگ و قیامت براى همه است. (عیسى علیه السلام گرچه تاکنون زنده است و در آسمان‏ها به سر مى‏برد، امّا او هم روزى خواهد مرد.) «یوْمَ أَمُوتُ»
۵- کسى که محکوم به تولّد و مرگ و رستاخیز است، چگونه او را شریک خدا مى‏‌پندارید؟ «وُلِدْتُ … أَمُوتُ … أُبْعَثُ‏»

[۱] . تفسیر برهان؛ امالى مرتضى، ج ۴، ص ۱۰۶
[۲] . تفسیر کنزالدقائق
[۳] . آل‏ عمران، ۵۵
[۴] . آل‏ عمران، ۵۵
[۵] . مریم، ۳۱