ملاقات بدون وقت قبلی(خوان حکمت)

قرآن که دین نظم و برقراری یک نظام احسن است، مطالب حساس و کلیدی را خودش ذکر می‌کند، بخش‌هایی که مربوط به فروع دین است، به وسیله روایات مشخص می‌شود. قرآن درباره رفتن به ملاقات شخصیت‌ها که کارشان زیاد است، برای دیگران هم همین‌طور است؛ اما مخصوصاً برای کسانی که کارشان زیاد است، ـ به نحو عموم نه به نحو خصوص برای اینها ـ فرمود: اگر خواستید جایی بروید قبلاً وقت ملاقات را تعیین کنید و اگر بدون تعیین وقت قبلی رفتید و صاحبخانه عذری داشت و شما را نپذیرفت‌، بدتان نیاید، فوراً برگردید؛ این در طهارت روح سهم تعیین‌کننده دارد.
اگر رفتید جایی و در زدید و  صاحبخانه گفت: ببخشید من الآن کار دارم بدتان نیاید. اگر رفتید به قصد ملاقات «و لم یأذنوک» اجازه ندادند، برگردید: «وَ إِن قِیلَ لَکُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْکَی لَکُمْ ؛ و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید،زود بازگردید که این برای پاکی شما بهتر است،‌»؛(۱) این قرآن که برای تعلیم از یک سو و تزکیه از سوی دیگر آمده است که: «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ یُزَکِّیهِمْ»،(۲) مسئله ملاقات را و غرورکُشی را و وارستگی را خودش متعرض است؛ اما فروعات نماز را، احکام جزیی نماز را به وسیله روایات مشخص کرد. چقدر این دین عزیز و عظیم و شیرین است!
 فرمود: بدتان نیاید اگر صاحبخانه گفت برگردید، «هُوَ أَزْکَی لَکُمْ»؛ آن برگشتن برای پاکی شما بهتر است. یعنی اگر ما در قرآن گفتیم: «یُزَکِّیهِمْ»، تزکیه تنها در عبادت و نماز و مناجات و زیارت نیست؛ در ادب اجتماعی هم نهفته است. شما که وقت قبلی نگرفتید، او هم کار دارد، چه اصراری دارید که بروید، چرا بدتان می‌آید؟ وقتی گفتند نه، بگویید نه، این می‌شود: «یُزَکِّیهِمْ». این جامعه را خوب تربیت می‌کند؛ هم با نظم تربیت می‌کند، هم با فرو بردن خشم زشت؛  و این دین توانست تمدن به بار بیاورد و آنها(مسلمانان صدر اسلام) بدون ملاقات قبلی نمی‌رفتند و اگر بدون ملاقات رفته بودند و صاحبخانه می‌گفت برگردید، برمی‌گشتند.
بیانات حضرت آیت‌الله جوادی آملی‌(دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ ۱۶/۹/۹۶
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
______________________
۱٫ نور، ۲۸‌.   2. بقره،۱۲۹‌.       
خوان حکمت هر دو هفته یک بار روزهای یک شنبه منتشر می‌شود.