مقابله پیامبر(ص) با کودک آزاری/ شایع‌‌ترین کودک آزاری چیست

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به این سؤال که پس از یک بحران اجتماعی که در پی کودک‌آزاری و قتل دو کودک در کشور رخ داد، توجه ها به خلأهای قانونی در خصوص مقابله با کودک ازاری جلب شد، اکنون قوانین ما در این خصوص در چه شرایطی قرار دارد؟ گفت: اینکه مردم و رسانه‌ها حساسیت نشان می‌دهند و از کنار حتی یک مورد از این مسائل بی‌تفاوت عبور نمی‌کنند یک نکته قوت است.

تحول فرهنگی در ایران؛ زمانی فلک کردن دانش آموزان عادی بودن

وی با اشاره به اینکه در سال‌های نه چندان دور فلک کردن دانش‌آموزان و کتک‌زدن بچه‌ها توسط والدین یک امر عادی تلقی می‌شد ولی اکنون وقوع حتی یک مورد آن هم توسط مردم با واکنش‌های منفی شدید مواجه می‌شود، گفت: این نشان می‌دهد که از نظر فرهنگی پیشرفت خوبی داشته‌ایم. ولی این هیجانات و احساسات باید به اقدام، عمل و چاره‌اندیشی برای عدم تکرار تبدیل شود. اکنون راه‌کارهای در دسترس زیادی داریم که با همین راه‌کارها هم می‌توان کار را جلو برد اما نیاز به این دارد که با سرعت و سرمایه‌گذری بیشتر حرکت کرده و از همکاری همه ارگان‌ها و البته مردم استفاده کنیم.

کودک‌آزاری جرم عمومی است؛ شاکی خصوصی نیاز ندارد

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در خصوص قوانین حمایتی از کودکان در کشور نیز گفت: قانون موجود حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۸۱ است که در آن مطرح شده است که کودک‌آزاری جرم عمومی است، شاکی خصوصی نیاز ندارد و هر کس که از وقوع کودک آزاری مطلع است باید آن را اطلاع دهد وگرنه مرتکب جرم شده است.

قانون موجود اجرا نمی‌شود/ قانون جدید تصویب نمی‌شود

وی در پاسخ به این سؤال که به نظر می رسد قانون سال ۸۱ مشکلاتی دارد و به درستی اجرا نمی شود؟ گفت: همین مسئله موجب شد لایحه جدیدی به مجلس ارائه شود که مترقی‌تر از قانون قبلی است اما چندین سال است که به مجلس برده شده ولی هنوز تصویب نشده است. ما همیشه خواهان تصویب سریع تر این لایحه بودیم که البته اطلاع داریم که اکنون کمیسیون قضایی با سرعت زیادی در حال جلو بردن این لایحه است.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اضافه کرد: رئیس کمیسیون قضایی مجلس هم اهتمام ویژه‌ای به ای موضوع وجود دارد و جلسات آن به صورت مرتب برگزار می‌‌شود. در سازمان بهزیستی هم، جلسات درون سازمانی در این خصوص برگزار می‌‌شود و نمایندگان بهزیستی در جلسات مجلس هم حضور دارند.

مسعودی فرید بر لزوم اصلاح قوانین برای مقابله با کودک آزاری تأکید و تصریح کرد: بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند که کودک‌آزاری یک جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد. کودک آزاری موضوعی است که می‌تواند در هر خانه‌ای اتفاق بیفتد. اکنون دیگر مانند گذشته «چهاردیواری اختیاری» مفهوم ندارد که افراد بر اساس آن هر بلایی سر فرزند خود بیاورند و بگویند به کسی ربطی ندارد. این مسئله را نه قانون اجازه داده و نه دین ما این اجازه را می‌دهد.

مقابله پیامبر(ص) با کودک آزاری/ با گزارش کودک آزاری نهی از منکر کنید

وی تصریح کرد: گزارش کودک آزاری از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر است و باید مسئله کودک ‌آزاری را گزارش داد. اگر این مباحث در اسلام نبود پس چرا اسلام، قرآن و پیامبر(ص) ۱۴ قرن قبل به موضوع زنده به گور کردن دختران وارد شده و با آن به مقابله پرداختند.

بسیاری از کودک آزاری‌ها در خانواده‌های معمولی با پدر و مادر واقعی رخ می‌دهد

مسعودی فرید در ادامه به تشریح راه کارهایی پرداخت که با اجرای آنها می توان مانع کودک آزاری شد و گفت: برای اینکه کودک آزاری اتفاق نیفتد چند کار باید صورت گیرد. یکی از این اقدامات بالا بردن اطلاعات مردم، آگاه سازی و آموزش در این زمینه است. بسیاری از کودک آزاری‌هایی که اتفاق می‌افتد در خانواده‌های معمولی با پدر و مادر واقعی رخ می‌دهد.

وقت نگذاشتن برای کودک هم کودک آزاری است

وی شایع‌ترین کودک‌آزاری را «غفلت» عنوان کرد و گفت: غفلت از بهداشت، آموزش، تغذیه و … کودک، کودک آزاری است. اگر واقعیت کودک آزاری را بخواهیم مطرح کنیم این است که حتی وقت نگذاشتن برای کودک هم کودک آزاری به حساب می‌آید. از نظر سیاست گذاری دولتی باید برنامه هایی تدوین شود که پدر و مادر بیشتر فرصت با خانواده بودن را داشته باشند اما، پدر و مادرهایی که به هر دلیلی از جمله دلایل اقتصادی ساعات زیادی را بیرون از خانه هستند، باید خودشان هم در این زمینه فعالیت کنند. یعنی کسی که قبل از خواب به عنوان مثال فقط چهار ساعت در خانه است، نباید این چهار ساعت را به چک کردن تلگرام یا سایر انجام علایق فردی خود سپری کند بلکه باید برای با فرزندان خود بودن برنامه ریزی کند.

مسعودی فرید با تأکید بر اینکه برای ایفای نقش درست پدر و مادری در خانواده نیاز به آموزش داریم و باید سبک‌های فرزند پروری و مهارت‌های زندگی را به والدین آموزش داد، گفت: ۱۵ سال است که بهزیستی جزو پیشگامان آموزش مهارت‌های زندگی است و یکی از بهترین راه‌های کاهش کودک‌آزاری آموزش سبک فرزند پروری و مهارت آموزی به والدین برای مدیریت هیجانات است.

مراقبت قبل و حین بارداری منحصر به گرفتن فشار خون نباشد/ فرزندپروری را آموزش دهیم

وی در پاسخ به این سؤال که در چه زمان‌ها و توسط چه نهادهایی می‌توان این آموزش‌ها را با هدف‌گیری مخاطب درست انجام داد؟ گفت: قبل از دوران بارداری و سال‌های ابتدایی که کودک برای واکسیناسیون به مراکز مربوطه برده می‌شود وزارت بهداشت بالاترین نقش را دارد. مراقبت قبل و حین بارداری نباید منحصر به گرفتن فشار خون و چکاب جسمی مادر و کودک باشد، بلکه مادران و پدرانی که در انتظار فرزند هستند اولین گروهی هستند که باید مهارت‌های مربوط به فرزند پروری را یاد بگیرند.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به نقش مهم مهدهای کودک برای مقابله با کودک آزاری نیز اشاره و اظهار کرد: در مهدهای کودک هم باید مهارت‌های زندگی به والدین و کودکان آموزش داده شود. با توجه به سیاست‌ها و فرمایشات مقام معظم رهبری یکی از محورهای اساسی که از سال قبل بر روی آن کار می‌کنیم آموزش مهارت‌های زندگی و سبک زندگی به بچه‌ها و پدرها و مادرهای آنها است. باید بچه‌ها را آموزش دهیم تا یاد بگیرند که غریبه کیست؟ آشنا کیست؟ با غریبه‌ها و آشنایان چگونه باید برخورد شود؟ در صورت بروز مشکل باید مسائل خود را با چه کسانی در میان بگذارند؟ و … . همچنین آموزش پدرها و مادرها که بچه‌ها را رها نکنند، بر روی اصول تربیتی آنها کار کنند، با بچه ها درست ارتباط برقرار کنند و … .

وی در ادامه به نقش آموزش و پرورش در این زمینه اشاره و اظهار کرد: باید آموزش مهارت‌های زندگی در آموزش و پرورش را خیلی جدی‌تر بگیریم. اکنون طرح «نماد؛ نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان» در مدارس در حال اجرا است که توانسته است کمک زیادی به این مسئله داشته باشد. اگر حضور مددکار اجتماعی در مدرسه را جا بیندازیم می‌توانیم به کمک این مددکاران که همه از دانشجویان مقطع دکترای مددکاری هستند بسیاری از آموزش ها را به دانش آموزان و والدین آنها ارائه دهیم.

مسعودی فرید اضافه کرد: اکنون طرح «نماد» در شش استان هر استان دو مدرسه به صورت پایلوت در حال اجرا شد، چند روز پیش هم هشت استان دیگر برای شروع پایلوت به این طرح اضافه شدند. در اصل محتوا آماده است و ما آماده هستیم این طرح در سراسر کشور اجرا شود.

برای گزارش کودک‌آزاری با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید

وی یکی دیگر از راه‌های کاهش کودک آزاری و مقابله با آن را شناساندن بیشتر و کمک کردن به نهادهای حمایتی به نحوی که همه مردم اورژانس اجتماعی با «شماره تلفن ۱۲۳» را بشناسند و بدانند برای گزارش کودک آزاری باید با این شماره تلفن تماس بگیرند، عنوان و اظهار کرد: باید سازمان بهزیستی و رسانه‌ها فعالیت بیشتری در زمینه معرفی خدمات اورژانس اجتماعی انجام دهند به نحوی که همگان همچنان که می دانند شماره پلیس ۱۱۰ است، بدانند که شماره اورژانس اجتماعی هم ۱۲۳ است که می‌توانند مسائل و مشکلات مربوط به آسیب‌های اجتماعی از جمله کودک آزاری را با این شماره تلفن در میان بگذارند.

هدفمندی یارانه ها در آموزش مهارت های زندگی به دهک های پایین جامعه

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی افزود: باید رسانه‌ها مردم را در خصوص قوانین مربوط به کودک آزاری، اینکه کودک آزاری و کودک ربایی چه جرم سنگینی است و چه مجازاتی در پی دارد و … آگاه کنند، همچنین خانواده‌ها را آگاه کنند که همانگونه که کودک خود را به کلاس فیزیک، شیمی، ریاضی و … می‌فرستند، آنها را به کلاس آموزش مهارت‌های زندگی هم بفرستند. اگر مردم تقاضای شرکت در چنین کلاس‌هایی را داشته باشند، عرضه این کلاس‌ها هم بیشتر خواهد شد. اگر نگرش مردم عوض شود و مردم کلاس‌های مهارت‌های زندگی را بگذرانند دولت هم هزینه‌های مربوط به آموزش رایگان این مسئله را به دهک‌هایی اختصاص می‌دهد که اگر آگاهی هم داشته باشند پول حضور در این کلاس‌ها را ندارند. آنوقت این مسئله می‌شود ترجمه عملی هدفمند کردن یارانه‌ها یعنی بیت‌المال را به درستی مصرف کردن.

وی در جمع بندی این بخش از سخنان خود، گفت: فقط باید آگاه سازی در این خصوص صورت گیرد به نحوی که مردم احساس نیاز کنند. اگر این احساس نیاز که به آن بازاریابی اجتماعی گفته می‌شود صورت گیرد کمک شایانی به کاهش کودک آزاری خواهد کرد.

مسعودی فرید خاطر نشان کرد: مسئله مهم دیگر برخورد شدید‌تر و منسجم‌‌تر نیروی انتظامی و قوه قضائیه است. یعنی باید سیستم‌هایی داشته باشیم که به محض اینکه کودک‌آزاری و کودک ربایی صورت گرفت به همه نهادها اعلام شود تا همه دست به کار شوند.

سیاست‌های اجرایی مقابله با کودک آزاری در حال تدوین است

وی با اشاره به برگزاری جلسه‌ای در کمیسیون اجتماعی دولت که دو ماه قبل صورت گرفت، گفت: در این جلسه پیشنهاد کردیم نقش دستگاه‌ها در پیش گیری از کودک آزاری مشخص شود، که این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفت و مقرر شد سیاست‌های اجرایی پیش گیری و کنترل کودک آزاری و بدسرپرستی کودکان توسط بهزیستی تهیه شود. در مسئله بد سرپرستی هم این مسئله را در نظر داریم که ممکن است به دلایل مختلف از جمله فقر، بد سرپرستی صورت گیرد که در اینگونه موارد بچه را از پدر و مادر نمی گیریم بلکه نهادهای حمایتی باید به خانواده کمک کنند تا از بچه‌هایشان درست مراقبت کنند.

مسعودی فرید در پاسخ به این سؤال که چه قدر طول می‌کشد یک قانون قوی برای مقابله با کوک آزاری داشته باشیم؟ گفت: تا پایان شهریور تدوین سیاست‌های اجرایی به پایان می‌رسد و به کمیسیون اجتماعی دولت تقدیم می‌شود تا بقیه روند قانونی کار ادامه پیدا کند. البته تا آن زمان از ظرفیت‌های موجود هم می‌توان در این زمینه استفاده کرد و باید این ظرفیت‌ها را به مردم معرفی کنیم و بگوییم که با افتتاح ۱۴۰ مرکز اورژانس اجتماعی جدید، ۳۴۰ مرکز اورژانس اجتماعی در کشور داریم و حتی شهرهای کمتر از ۵ هزار خانوار هم در صورت مشاهده کودک آزاری می‌توانند به بهزیستی شهرستان خود اطلاع دهند.