جهان در ۱۳۹۹؛ آلمان از زیان های کرونا تا امید به بهبود روابط با آمریکا

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایرنا، در سال گذشته خورشیدی بحران هایی مانند شیوع کرونا، تعطیلی های سراسری و رکود اقتصادی ناشی از آن یکی از دشوار ترین سال ها را برای بزرگترین اقتصاد اروپایی رقم زد. در حالی که یکه تازی کرونا همچنان در سراسر جهان ادامه دارد و جهش چندباره ویروس کرونا بار دیگر به بسته شدن مرزها در اروپا منجر شده، همه پیش بینی های اقتصادی توافق دارند که زیان های سال جاری حداکثر تا سال ۲۰۲۲ میلادی جبران نمی شود. در عین حال در دوران پس از همه گیری نیز عوامل زیادی برای عدم اطمینان نسبت به بازگشت به شرایط عادی وجود دارد.

دستبرد کرونا به خزانه دولت آلمان

پس از گذشت چند ماه از شیوع کرونا در آلمان، آمارهای رسمی نشان داد که این بحران خزانه دولت را تقریبا خالی کرده است. تارنمای شبکه دویچه وله در این رابطه نوشت: دولت فدرال، دولت‌های ایالتی، شهرداری‌ها و صندوق‌های تأمین اجتماعی ۵۱.۶  میلیارد یورو بیشتر از بودجه خود در نیمه اول سال جاری میلادی (۲۰۲۰) هزینه کرده‌اند.

اطلاعات منتشر شده توسط اداره آمار آلمان نشان داد، تولید ناخالص ملی این کشور ۳.۳ درصد کاهش یافت و برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰میلادی درآمد دولت آلمان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، کمتر بود و هم‌زمان هزینه‌های دولت ۹.۳ درصد بیشتر شد.

در سه ماهه دوم سال جاری میلادی تولید ناخالص داخلی در مقایسه با سه ماهه دوم سال قبل ۹.۷ درصد کمتر شد که البته اندکی بهتر از پیش‌بینی‌های اولیه بود. در ارزیابی‌های اولیه، کاهش تولید ناخالص ملی در این مدت ۱۰.۱ درصد پیش‌بینی شده بود. بین ماه‌های مارس و آوریل (اسفند ۹۸ و خرداد ۹۹)  بخش‌هایی از اقتصاد آلمان به دلیل وضع محدودیت‌های مرتبط با کرونا متوقف شدند. بسیاری از کشورهای پیشرفته اقتصادی نیز وضعیت مشابهی داشتند.

در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ (بهار ۹۹) در مجموع صادرات و واردات کالا و خدمات کاهش یافت. هزینه‌های مصرف‌کنندگان شخصی و سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در زمینه تجهیزات مانند ماشین‌آلات هم کاهش یافت و اقتصاد آلمان وارد یک رکود عمیق اقصادی شد.

تدابیر کرونایی برای بازگشایی مدارس

سال تحصیلی جدید در حالی در آلمان شروع شد که ایالت‌های مختلف این کشور برای مقابله با شیوع کرونا تدابیر مختلفی از جمله الزام به استفاده از ماسک، فاصله‌گذاری اجتماعی و انجام آزمایش‌های هفتگی را در نظر گرفتند.

با پایان تعطیلات تابستانی در آلمان، هر یک از ایالت های ۱۶ گانه این کشور با تدابیر ویژه ای زمینه حضور مجدد دانش آموزان در کلاس های درسی را فراهم کردند. اوایل تابستان نمایندگان اتحادیه های مختلف در حوزه آموزش درخواست کردند برای جلوگیری از شیوع کرونا در مدارس، از معلمان و دانش آموزان به صورت همزمان آزمایش گرفته شود.

به این ترتیب برنامه های مختلفی در ایالت های مختلف برای جلوگیری از شیوع مجدد کرونا از طریق مدارس در دستورکار قرار گرفت. به عنوان مثال مقامات ایالت براندنبورگ معلمان و کارمندان را علاوه بر مراقبت های روزانه بهداشتی، هر دو هفته یک بار مورد آزمایش قرار دادند و این کار برای سه ماه ادامه یافت. در برخی ایالت های دیگر برنامه ریزی برای آزمایش های تصادفی مورد توجه قرار گرفت.

کوچک شدن ۱۰ درصدی اقتصاد آلمان

هرچند گفته می شود اقتصاد آلمان نسبت به اقتصادهای بزرگ دیگر مانند آمریکا، از کرونا کمتر آسیب دیده اما آمار و اطلاعات رسمی در آلمان حکایت از آن دارد که همه‌گیری ویروس کرونا در شش ماهه گذشته به کوچک شدن شدید اقتصاد این کشور دامن زده است.

در همین رابطه آژانس فدرال آمار خبر داد که در سه ماهه دوم سال جاری میلادی اقتصاد این کشور ۱۰.۱ درصد کوچک‌تر شده است. این آژانس کاهش در تولید ناخالص داخلی آلمان را «تاریخی» توصیف و اعلام کرد که این سقوط حتی در دوره بحران اقتصادی سال ۲۰۰۹میلادی نیز سابقه نداشته است.

این در حالی است که در این مدت، شمار بیکاران این کشور به دو میلیون و ۹۱۰ هزار نفر رسیده است. کارشناسان افزایش این میزان از بیکاری را بیشتر ناشی از کاهش اشتغال در ماه‌های تابستان می‌دانند.

موسسه تحقیقات اقتصادی «آی اف دبلیو» (IFW) پیش‌بینی کرده که آلمانی‌ها در اثر بحران کرونا صدها میلیارد یورو درآمدشان را از دست می‌دهند و تولید ناخالص داخلی در سال جاری میلادی ۶.۸ درصد کاهش می‌یابد.

وقتی بودجه نظامی آلمان رکورد می زند

امسال با وجود بحران مالی و رکود اقتصادی در آلمان، دولت این کشور از افزایش ۳.۲ درصدی بودجه نظامی خود و ثبت رکوردی جدید در این زمینه برای سال ۲۰۲۱ خبر داد بودجه نظامی خود را در سال جاری بیش از ۵۳ میلیارد یورو تعیین کرد. به این ترتیب آلمان بار دیگر هزینه های دفاعی خود به عنوان عضوی از پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را افزایش داد.

بر اساس اطلاعات خبرگزاری د.پ.آ. آلمان، برلین در گزارش به مقر ناتو در بروکسل اطلاع داد که برای سال جاری میلادی ۵۳.۰۳ میلیارد یورو بودجه دفاعی پیش بینی کرده که نشانگر افزایش ۳.۲ درصدی نسبت به سال قبل است.

مقامات ناتو امیدوارند که افزایش هزینه های دفاعی توسط کشورهایی مانند آلمان بتواند اختلافات بین دو سوی آتلانتیک در مورد تقسیم عادلانه هزینه ها در بین اعضا را خنثی کند. «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو اخیراً چندین بار ابراز امیدواری کرده که اعضای اروپایی ناتو در این مورد با «جو بایدن» رئیس جمهوری جدید ایالات متحده به توافق برسند.

در دوران سلف وی دونالد ترامپ فشار به ویژه به آلمان شدید بود. ترامپ در نشست ناتو در بروکسل در سال ۲۰۱۸ با تاکید بر این که همه متحدان باید بلافاصله دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای دفاع اختصاص دهند، تهدید به خروج ایالات متحده از این اتحاد نظامی کرد. تامین هزینه های ناتو از محل دو درصد تولید ناخالص داخلی هر کشور، هدفی است که از سال ۲۰۱۴ به شکل داوطلبانه از سوی همه شرکای ناتو پذیرفته شده است.

پیروزی بایدن و امید آلمان‌ها به پایان جنگ تجاری

با اعلام پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، مقامات آلمانی در مورد آغاز فصل جدیدی از مناسبات با واشنگتن و پایان جنگ تجاری دو سوی آتلانتیک ابراز امیدواری کردند.

مقامات آلمانی با انتشار پیام های توییتری جداگانه از پیروزی نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و شکست «دونالد ترامپ» استقبال کردند.

در نخستین واکنش «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان با استقبال از مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا در پیامی توییتری نوشت: «خوب است که بالاخره ارقام روشنی وجود دارد. ما مشتاقانه منتظر همکاری با دولت بعدی ایالات متحده هستیم. ما می خواهیم در همکاری های خود برای آغاز مناسبات جدید دو سوی آتلانتیک و یک معامله جدید سرمایه گذاری کنیم.»

سپس در واکنشی رسمی صدراعظم آلمان با انتشار بیانیه ای ضمن اعلام تبریک پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، همکاری دو سوی آتلانتیک را تنها راه فائق آمدن بر چالش های بزرگ کنونی دانست.

«اولاف شولتس» وزیر دارایی آلمان نیز با تبریک به جو بایدن اعلام کرد: «اکنون زمان گشایش یک فصل جدید و شورانگیز در روابط دو سوی آتلانتیک است. آمریکا مهم‌ترین و نزدیک‌ترین شریک اروپا باقی می‌ماند. کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. به امید همکاری.»

کاهش ۹.۳ درصدی صادرات در سال کرونایی

اقتصاد آلمان در سالی که رو به پایان است، بیشترین میزان رکود را از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۹ تاکنون داشت. خبرگزاری د. پ.آ. آلمان به نقل از اداره آمار فدرال اعلام کرد در این سال صادرات این کشور ۹.۳ درصد و واردات آن ۷.۱ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است. این در حالی است که طی بحران مالی و اقتصادی سال ۲۰۰۹، صادرات آلمان ۱۸.۴ درصد و وارداتش ۱۷.۵ درصد کاهش داشت.

بر این اساس ارزش کالاهای صادراتی آلمان در سال کرونایی به کمتر از یک هزار و ۲۰۵ میلیارد یورو رسید. این اولین روند نزولی در صادرات آلمان از سال ۲۰۱۳ و شدیدترین آن از سال ۲۰۰۹ به شمار می رود. واردات آلمان نیز در سال گذشته با شدت بیشتری نسبت به سال ۲۰۰۹ کاهش داشته و به حدود یک هزار و ۲۵ میلیارد یورو رسید.

به گفته کارشناسان بیش از همه تعطیلات سراسری ابتدای همه گیری در بهار و پاییز بر این روند تاثیرگذار بوده است که از جمله شامل بسته شدن موقت مرزها، ایجاد اختلال در تدارکات و قطع شدن زنجیره های تأمین در آن زمان باعث کاهش چشمگیر صادرات شد.

علاوه بر مصرف خصوصی، صادرات ستون مهم اقتصاد آلمان است. در مقابل بیشترین واردات آلمان در سال گذشته از چین انجام شده است که در این میان حجم واردات ۵.۶ درصد افزایش یافته و به ارزش کلی ۱۱۶.۲ میلیارد یورو رسیده است.

انتقاد اروپایی‌ها از تشدید کنترل مرزها از سوی آلمان

اواخر بهمن پس از آنکه دولت آلمان از بیم گسترش ویروس جهش یافته انگلیسی، مرزهای خود را به روی همسایگان بست، اتحادیه اروپا واکنش نشان داد. در این زمان قوانین سختگیرانه ورود به خاک آلمان از جمهوری چک و ایالت تیرول اتریش در حالی به اجرا گذاشته شد که این اقدام انتقاد مقامات اتحادیه اروپا را به دنبال داشت.

در همین رابطه تارنمای شبکه دوم تلویزیون دولتی آلمان (ZDF) نوشت: «قوانین سختگیرانه ورود آلمان در مرزهای جمهوری چک و ایالت تیرول اتریش اجرا می شود و بر اساس آن شرکت های هواپیمایی‌، اتوبوس ها و قطارها دیگر مجاز به حمل مسافر از این مناطق و نیز اسلواکی به آلمان نیستند. این اقدام در واکنش به انتشار انواع جهش یافته و مسری ویروس کرونا در آلمان انجام می‌گیرد.»

این رویکرد علاوه بر این که موجب ناخرسندی مردم و مقامات این کشورها شد، انتقادات مقامات در بروکسل را نیز به دنبال داشت به طوری که «استلا کریاکیدس» کمیسر بهداشت اتحادیه اروپا ضمن مخالفت با این اقدام آلمان گفته است: با مرزهای بسته نمی توان ویروس را متوقف کرد.

وی در گفت‌وگو با نشریه «آوگسبورگر آلگماینه» تصریح کرد: ترس از ویروس جهش یافته کرونا قابل درک است‌، اما واقعیت این است که با مرزهای بسته نمی‌توان ویروس را متوقف کرد و در نهایت فقط واکسیناسیون مداوم و رعایت قوانین بهداشتی علیه این ویروس می تواند کمک کند.

این مقام اتحادیه اروپا افزود: «این که ما به شرایط ابتدای همه گیری در مارس ۲۰۲۰ (فروردین ۱۳۹۹) باز گردیم و اروپا با مرزهای بسته مواجه باشد، اشتباه است.» او همچنین خواستار سرعت بخشیدن به روند بررسی شیوع جهش‌های جدید ویروس کرونا شد چرا که در غیر این صورت اتحادیه اروپا نسبت به این مسئله بی اطلاع خواهد ماند.

افزایش غیرمنتظره بیکاری

آمارهای رسمی نشان می‌دهد میزان بیکاری آلمان در ماه فوریه(بهمن) ۵۰۹ هزار مورد بیشتر از زمان مشابه سال قبل بوده ‌است. این در حالی بود که تشدید محدودیت های کرونایی که به دنبال شیوع ویروس جهش یافته کرونا در آلمان به اجرا گذاشته شد تاکنون نتایج مخربی در بازار کار آلمان برجا گذاشته است. به نوشته نشریه هاندلزبلات آلمان در این مدت تعداد افرادی که بیکار شده اند افزایش غیرمنتظره ای نسبت به زمان مشابه ۲۰۲۰ داشته است.

بر این اساس علت این افزایش همه گیری ویروس جهش یافته کرونا است که موجب غیرعادی شدن شرایط کار در این فصل شده است. اداره فدرال کار آلمان اعلام کرد که در این ماه شمار بیکاران به دو میلیون و  ۹۰۴ نفر رسیده که این میزان، ۴ نفر بیشتر از ماه ژانویه و ۵۰۹ هزار نفر بیشتر از فوریه ۲۰۲۰ است. در حال حاضر نرخ بیکاری در آلمان ۶.۳ درصد است.

در همین رابطه «دتلف شیله» رئیس اداره فدرال کار گفت: «کسب و کارهای خصوصی پیامدهای تعطیلی را بیشتر حس می کنند.» وی تاکید برای جلوگیری از افزایش میزان بیکاری باید اشتغال نیمه وقت نیروهای کار مورد توجه قرار گیرد.

آلمان از ماه نوامبر (آبان ماه) شاهد تعطیلات سراسری است و در اواسط دسامبر (اواخر آذر) اقدامات سختگیرانه تری را با هدف مقابله با همه گیری کرونای جهش یافته به اجرا گذاشته است. انتظار می رود که با ادامه این شرایط، بر شمار بیکاران آلمان همچنان افزوده شود.

بی اعتمادی آلمانی ها به واکسن کرونا

در طول دو ماهی که از شروع واکسیناسیون سراسری علیه همه گیری کرونا در آلمان می گذرد، تنها حدود پنج‌ درصد از جمعیت این کشور دست کم یک دوز از این واکسن را دریافت کرده است.

تارنمای شبکه دویچه وله به نقل از مؤسسه روبرت کخ گزارش داد: تا کنون حدود شش‌ میلیون و ۴۰۰هزار نفر واکسینه شده اند که از این میان چهار میلیون و ۲۰۰ هزار نفر یک دوز و دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر نیز دومین دوز را دریافت کرده‌اند.

براین اساس اکثر واکسینه‌شدگان از سالمندان، پرسنل بیمارستان‌ها و سرای سالمندان و ساکنان مراکز توانبخشی و مراقبت‌های شبانه‌روزی‌ هستند. این در حالی است که کندی روند واکسیناسیون انتقادهای زیادی را متوجه دولت مرکل کرده است.

هفته گذشته نشریه بیلد آلمان نوشت: در زمینه واکسیناسیون آلمان هنوز با سرعت حلزون پیش می رود. دولت فدرال نه تنها با واگذاری مسئولیت خرید واکسیوناسیون به کمیسیون اتحادیه اروپا، در خرید واکسن جا مانده است، بلکه حتی موفق به تزریق دوزهای کمی نیز که تاکنون تحویل گرفته، نشده است. بر این اساس یک دلیل عمده این ناکامی، بدبینی عمومی شهروندان به واکسن های موجود در بازار از جمله واکسن «آسترازنکا» است.

افزایش نارضایتی ها از دولت مرکل

روز بیست و سوم اسفند تجمع اعتراضی صدها شهروند آلمانی در برلین با حضور شمار زیادی از نیروها و خودروهای پلیس برگزار شد. شبکه تلویزیونی راشاتودی با پوشش مستقیم این تجمع، علت این حرکت اعتراضی را نارضایتی مردم از طولانی شدن محدودیت های کرونایی اعلام کرد.

شرکت کنندگان در این تظاهرات که به مناسبت یک سالگی همه گیری کرونا در آلمان برگزار شد، با شعار اصلی «دیگر بس است» خواهان بازگشت به زندگی عادی و پایان یافتن سخت گیری های دولت شدند. شماری از معترضان نیز پلاکاردهایی با نوشته هایی علیه «آنگلا مرکل» صدراعظم این کشور در دست داشتند.

این کشور از اواسط پاییز شاهد تعطیلات سراسری است و به تازگی نیز اقدامات سختگیرانه تری را با هدف مقابله با همه گیری کرونای جهش یافته به اجرا گذاشته است. «آنگلا مرکل» صدراعظم ضمن دفاع از سیاست های دولت خود هشدار داده است که خطر موج سوم همه گیری به دلیل گسترش نوع جدید کرونا جدی است.

هفته پیش از آن نیز صدها نفر در شهر لایپزیگ آلمان با خودروهای خود در خیابان ها به حرکت درآمدند. همچنین در شهرهای زاکسنس و زاکسن-آنهالت حرکت اعتراضی مشابهی از سوی شهروندان انجام گرفت.

تا کنون دو میلیون و ۵۵۹ هزار و ۲۹۶ نفر در آلمان به کرونا مبتلا شده اند که از این میان ۷۳ هزار و ۷۹۰ نفر جان باخته و ۲ میلیون و ۳۴۵ هزار و ۶۰۰ نفر نیز بهبود یافته اند.