مسجد شفا، پایگاهی برای پرورش و تربیت نیروهای انقلاب اسلامی بود

خبرگزاری مهر، گروه دین و آئین، نگار احدپور: با بررسی تحولات سال‌های مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی، نقش و اهمیت مسجد در ابعاد مختلف نهضت به وضوح هویدا می‌گردد. در آن زمان مردم و روحانیت با محوریت مساجد مبارزات خویش را تا پیروزی نهایی ادامه دادند. یقیناً در گذشته، حال و آینده جامعه مسلمان ایران، هیچ مکانی قابلیت و ظرفیت مساجد را نداشته و ندارد. در آن موقعیت حساس، مسجد پایگاهی شد تا شاگردان و پیروان حضرت امام (ره) به همراه اقامه فرایض دینی و عبادی، پیام‌ها و فرمان‌های امام خمینی را دریافت و به عموم مردم منتقل کنند.

از کوچه‌پس‌کوچه‌های پشت ساختمان مجلس شورا و مسجد سپه‌سالار از میدان بهارستان به سوی میدان شهدا که برویم به خیابانی می‌رسیم که تاریخ را در خود نهفته دارد؛ همان‌جا که روزگاری «ژاله» نامیده می‌شد و به یادگار جنبش مردم ایران در سال ١٣۵٧ و مجاهدت‌های‌شان در مسیر پیروزی باورهای دینی و ملی بر حکومت ستم، امروز «مجاهدین اسلام» نام گرفته است.

این‌جا همسایه‌ی پرآوازه دیگری نیز دارد؛ خیابان تاریخی «ایران» که بخشی از تاریخ معاصر ایران در یکصد سال اخیر را با خود به امروز آورده است. اینجا و درست روبه‌روی بیمارستان شفا یحیاییان، یک مسجد کوچک اما زیبا وجود دارد به نام مسجد «شفا»؛ یادگار شکوهمند و استوار نیکوکاری‌های یک بانوی خوش‌ذوق.

برای بررسی بیشتر نقش مسجد شفا با موقعیت ویژه جغرافیایی‌اش، در پیروزی نهضت اسلامی، با حجت الاسلام و المسلمین اسدالله کبریایی، امام جماعت فعلی این مسجد به گفتگو نشستیم تا برایمان از تاریخچه پر فراز و نشیب این مسجد بگوید.

شفا؛ مسجدی با قدمت ۸۰ ساله

حجت الاسلام و المسلمین اسدالله کبریایی با بیان تاریخچه‌ای از این مسجد عنوان کرد: مسجد شفا بیش از نیم قرن سابقه دارد. این مسجد در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی به همت بانو زیور یحیائیان بنا شد. مساحت مسجد در حدود ۲۰۰ متر مربع است. مسجد شفا در بافت مرکزی و قدیمی شهر تهران و در محدوده منطقه ۱۲ قرار دارد. در سرتاسر حاشیه خیابان مجاهدین اسلام که یکی از خیابان‌های اصلی شرق تهران محسوب می‌شود، تنها سیمای مسجد شفا است که به چشم می‌خورد.

موقعیت جغرافیایی خاص مسجد شفا

وی با اشاره به فعالیت‌های مسجد شفا در ایام پیروزی انقلاب اسلامی تصریح کرد: با توجه به نقش مهم مساجد در بیدارگری و خدمات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مساجد در بحبوحه انقلاب اسلامی، برخی مساجد به دلیل موقعیت جغرافیایی و یا حضور شخصیت‌های فعال و مؤثر در سیر انقلاب، در صف اول فعالیت‌ها، دارای کار ویژه‌های متفاوتی بودند، مسجد شفا یکی از مساجدی است که در دوران انقلاب، به لحاظ موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به محل استقرار حضرت امام (ره) در مدرسه رفاه، کار ویژه مضاعفی را نیز بر عهده داشت. ضمن اینکه حضرت آیت الله رحمانی خلیل آبادی که آن زمان امام جماعت این مسجد بودند، یکی از فعالین و مبارزین سیاسی آن زمان بودند که نظرات فقهی و شرعی حضرت امام (ره) را به اطلاع جوانان و مردم محله می‌رساندند.

وی در ادامه، فعالیت‌های مسجد شفا در ایام پیروزی انقلاب اسلامی را شامل ۴ حوزه فعالیت‌های سیاسی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی دانست و گفت: در بخش سیاسی، به دلیل همجواری این مسجد با محل استقرار حضرت امام در خیابان ایران، این مسجد، امام جماعت، هیئت امنا و اهالی مسجد، در نقش پشتیبان ظاهر شدند.

مسجدی‌ها لغو حکومت نظامی در روز ۲۲ بهمن را به اطلاع مردم رساندند

امام جماعت فعلی مسجد شفا با اشاره به لغو فرمان حکومت نظامی در روز ۲۲ بهمن توسط حضرت امام خاطرنشان کرد: خاطرم هست زمانی که حضرت امام دستور لغو حکومت نظامی لغو را صادر کردند و فرمودند، ‏حکومت نظامی نداریم و همه‏‏ بریزند به خیابان‌ها. مسجدی‌ها نقل می‌کنند که همزمان جلسه‌ای در مسجد شفا در حال برگزاری بود، جلسه تعطیل شده و حاضرین به سمت خیابان‌های اطراف به راه افتادند تا این فرمان را به اطلاع همه مردم برسانند.

وی افزود: مسجد شفا و محله، در آن روزها در اختیار کمیته استقبال از امام بود و همانطور که می‌دانید، هزاران هزار نفر از اقصی نقاط کشور، از شهرستان‌های اطراف و استان‌های دیگر به دیدار با حضرت امام می‌آمدند و پذیرایی، خدمات رسانی، اسکان و سر و سامان دادن به این خیل عظیم جمعیت، یک همت مشترک و یک مشارکت جمعی را می‌طلبید که مسجد شفا در این زمینه نقش مثبتی ایفا کرد.

کبریایی همچنین با اشاره به دیگر فعالیت مسجد شفا عنوان کرد: در آن ایام، ساواکی‌ها و افراد ضد انقلاب را از گوشه و کنار کشور، به نزد امام و شورای انقلاب می‌آوردند در آن زمان آقای رحمانی هم در این زمینه فعال بودند، اینجا اختلافات را حل و فصل و حقوق تضییع شده مردم را بدان‌ها بر می‌گرداندند، و سپس آنها را به دادگاه می‌سپردند.

کادر سازی و تربیت نیروهای نخبه انقلاب در مسجد شفا

وی گفت: یکی دیگر از فعالیت‌های سیاسی مسجد شفا در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی، پخش اعلامیه‌های حضرت امام (ره) در سطح شهر توسط اهالی این مسجد بود. همچنین مسجد شفا، پایگاهی برای پرورش و تربیت نیروهای مورد نیاز در صحنه انقلاب بود، به عبارتی از اهالی مسجد و از بین افرادی که شایستگی لازم را داشتند، کادر سازی می‌کرد.

امام جماعت مسجد شفا با اشاره به واقعه ۱۷ شهریور سال ۵۷ که در نزدیکی این مسجد اتفاق افتاد، خاطرنشان کرد: همانطور که می‌دانید، واقعه ۱۷ شهریور که در میدان شهدا یا میدان ژاله سابق در نزدیکی مسجد اتفاق افتاد، نقطه عطف تاریخ انقلاب بود و با عنوان جمعه سیاه در تاریخ ثبت شد. حضور و همراهی مسجدی‌ها در این واقعه قابل توجه بود. حضوری که با شهادت چندین نفر از فعالین مسجد شفا در این واقعه همراه بود.

وی سخنرانی شخصیت‌های سرشناس منطقه در این مسجد را از دیگر فعالیت‌های سیاسی این مسجد ذکر و عنوان کرد: گاهی استقبال از سخنرانی افراد برجسته در مسجد شفا در راستای بصیرت افزایی و آگاهی بخشی از ظلمی که توسط رژیم شاهنشاهی به مردم می‌رفت، آنقدر چشمگیر بود که مردم در خیابان‌های اطراف و مقابل مسجد جمع می‌شدند تا از مباحث بهره ببرند.

حمایت از همافران در اعلام همبستگی با حضرت امام خمینی (ره)

حجت الاسلام و المسلمین کبریایی در ادامه به نقش این مسجد در فعالیت‌های نظامی دوران انقلاب اشاره کرد و گفت: حمایت و پشتیبانی از نظامیان و افسران نیرو هوایی آن زمان (همافران) و پناه آوردن آن‌ها به مدرسه رفاه محل استقرار حضرت امام (ره)، که ۱۹ بهمن ۵۷ به اوج خود رسید و اعلام همبستگی این همافران با انقلاب، از جمله دیگر فعالیت‌های مسجد شفا است.

وی افزود: تشکیل کمیته انقلاب توسط مسجدی‌های مسجد شفا و ریاست این کمیته توسط آیت الله رحمانی و هم افزایی با سایر کمیته‌های انقلاب حفاظت و پناه دادن به سربازان فراری و ملحق شده به مردم که توسط گارد شاهنشاهی تحت تعقیب بودند، مقابله با جدایی طلبان در جنوب و شمال کشور، حضور فعال در خنثی کردن غائله آذربایجان، کردستان و بندر ترکمن و همراهی با شهید دکتر چمران در موضوع شورش پاوه و تقدیم چند شهید والا مقام به اسلام و انقلاب در این زمان از جمله دیگر اقدامات اهالی مسجد شفا در پیشبرد اهداف انقلاب بود.

امام جماعت فعلی مسجد شفا در پایان با اشاره به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دوران پیروزی انقلاب در این مسجد عنوان کرد: کمک به خانواده زندانیان انقلابی، دلجویی از خانواده شهدای انقلاب، کمک به نیازمندان و مستمندان، تهیه جهیزیه برای جوانان و نوجوانان کم بضاعت، رسیدگی به مشکلات اهالی و همسایه‌ها از جمله فعالیت‌های این مسجد در بعد اجتماعی بود، همچنین دعوت مردم به انجام فرایض دینی، کلاس‌های قرآنی، احکام، برپایی مراسم در مناسبت‌های مختلف آن هم در محله‌ای که علی رغم بافت مذهبی اش، همچون گوشه و کنار تهران، دارای مراکز فساد زیادی بود، کار فرهنگی بزرگی محسوب می‌شد.