آمریکا برای قرار گرفتن برجام در مسیر درست باید سخت تلاش کند

این استاد دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای در مقاله ای که برای ایرنا نوشته است،   درباره آغاز غنی سازی ۲۰ درصدی ایران افزود: اعلام ایران در مورد شروع فعالیت های غنی سازی ۲۰درصدی اورانیوم می تواند به عنوان مقاومت در برابر فشار مداوم از جهان خارج  یا ادای احترام به سردار سلیمانی تلقی شود.
 متن کامل مقاله پروفسور “فن هونگدا” از موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای به شرح ذیل است:

  «سخنگوی دولت ایران در تاریخ ۴ ژانویه اعلام کرد که ایران غنی سازی اورانیوم را با ۲۰٪ درصد فراوانی آغاز کرده است. طبق مقررات آژانس انرژی هسته ای بین المللی، میزان فراوانی اورانیوم غنی شده با درجه معدنی تا ۲۰٪ است و ایران فراوانی اورانیوم غنی سازی شده را به ۲۰٪ افزایش داده است، این بدان معنی است که مسئله هسته ای ایران به لحظه حساس نزدیک شده و توافق هسته ای ایران دوباره مورد سوال قرار گرفته است.

مبانی افزایش غنی‌سازی اورانیوم در ایران

پس از اجرایی شدن توافق هسته ای ایران در اول ژانویه ۲۰۱۶، ایران همواره  یک عضو فعال بوده است اما پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، وی بارها مفاد توافق هسته ای ایران را نقض کرد و سرانجام در ماه می ۲۰۱۸ از این توافق  خارج شد. علاوه بر ایالات متحده، سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان هم مطابق با مفاد مربوط به این توافق نامه عمل نکردند که این امر حمایت از منافع ایران را که همیشه به توافق عمل کرده است، غیرممکن می سازد. در کناراین اقدامات، ایالات متحده تحریم های خود علیه ایران را شدیدتر کرده است. در این مورد، شورای عالی امنیت ملی ایران، یک سال پس از خروج ایالات متحده از برجام، ایران  مطابق ماده ۲۶ و ماده ۳۶ این توافق تصمیم گرفت که به تدریج انجام بخشی از تعهدات خود را متوقف کند و برخی اقدامات از جمله افزایش غنی سازی اورانیوم را انجام دهد.

از نظر عینی، مسبب اصلی چنین وضعیتی، تخریب توافق هسته ای ایران توسط ایالات متحده است. توافق هسته ای ایران یک تعهد چند جانبه است که هم دارای مسئولیت و هم حقوق چند طرفه است و همه طرف‌های درگیر باید آن را رعایت کنند. در صورت عدم دستیابی ایران به حقوق درج شده در توافق هسته ای، درخواست از ایران برای انجام کورکورانه تعهدات توافقنامه جای سوال است. در واقع، طبق محتوای مربوط در توافق نامه، ایران حق انجام اقدامات خاصی را دارد.

از نظر قوانین داخلی ایران، در اقدامات کنونی ایران نیز قوانینی وجود دارد که ایران باید از آنها پیروی کند. در ۲۷ نوامبر سال ۲۰۲۰، دانشمند ارشد هسته ای ایران، فخری زاده در یک حمله تروریستی در داخل ایران به طرز فجیعی ترور شد. این حمله به طور گسترده ای با اسرائیل رابطه داشت. پس از این حمله تروریستی بود که مجلس ایران در اوایل دسامبر “قانون استراتژی ضد تحریم” را تصویب کرد و درهمان ماه این لایحه توسط ادارات مختلف ایران تصویب شد و به یک قانون ملی تبدیل شد. “قانون استراتژی ضد تحریم” برخی تدابیر را برای توسعه هسته ای ایران پیش بینی کرده است، از جمله تولید ۲۰ درصد اورانیوم غنی شده برای اهداف صلح آمیز.

مطابق با مفاد مربوط به “توافق هسته ای ایران” و “قانون استراتژی مقابله با تحریم ها” که به تازگی اجرا شده است، ایران از آغاز فعالیت های غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد خبر داد. صرف نظر از قوانین داخلی یا در سطح بین المللی، این اقدام ایران دارای قوانینی است که ایران باید از آنها پیروی کند.

البته انتخاب ایران برای اعلام این اقدام مهم در این روز نیز به وضعیت فعلی خلیج فارس مربوط می شود. در سوم ژانویه سال گذشته، سردارقاسم سلیمانی که از شهرت بالایی در ایران برخوردار بود، هنگام دیدار از عراق در حمله تروریستی توسط ایالات متحده ترور شد. با نزدیک شدن به اولین سالگرد درگذشت سردار سلیمانی، ایران که تحت “فشار شدید” قرار گرفته، بارها از انتقام خون سردار سلیمانی گفته است. برخی رسانه ها نیز گزارش کرده اند که نیروهای نظامی آمریکا و اسرائیل وارد خلیج فارس شده یا در حال حرکت هستند. بنابراین، در اولین سالگرد ترور سردار سلیمانی، در حالی که ایالات متحده و اسرائیل به طور مستمر در خارج از مرزهای خود فعالیت می‌کنند، اعلام ایران در مورد شروع فعالیت های غنی سازی ۲۰ درصد اورانیوم می تواند به عنوان مقاومت در برابر فشار مداوم از جهان خارج یا ادای احترام به سردارسلیمانی تلقی شود.

ایالات متحده و اسرائیل، اقدامات ایران را نادیده نخواهند گرفت اما تنها دو هفته به پایان ریاست جمهوری ترامپ باقی مانده و انجام اقدامات برای آنها دشوار است و افزایش غنی سازی ۲۰ درصد احتمالا باعث توجه بیشتر دولت جدید آمریکا به توافق هسته ای ایران خواهد شد.

برجام احترام همه امضا کنندگان را می‌طلبد

سخنگوی دولت ایران در ۵ ژانویه همین سال در کنفرانسی مطبوعاتی نیز اعلام کرد  اگر طرف های دیگر به انجام مسئولیت‌های خود در توافق نامه ادامه دهند، ایران نیز تصمیم خود را تغییر خواهد داد. این نشان می دهد که ایران به برجام امیدوار است.

از سوی دیگر، بایدن رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده هنگام انتخابات ریاست جمهوری  گفت در صورت انتخاب، در توافق هسته ای ایران تجدید نظر خواهد کرد. بایدن و تیمش پس از پیروزی در انتخابات چندین بار اظهار داشتند که ایالات متحده به شرط پایبندی ایران به توافق هسته ای به آن باز می‌گردد. جیک سالیوان نیز که بعنوان مشاور امنیت ملی بایدن انتخاب شده است، در ۳ ژانویه در مصاحبه‌ای این موضع را تکرار کرد.

به نظر می‌رسد اگرچه توافق هسته ای ایران با دشواری هایی روبرو شده است، اما  معنا و مفهوم خود را به طور کامل از دست نداده است و امضا کنندگان به ویژه ایالات متحده، باید سخت تلاش کنند تا توافق هسته ای ایران را در مسیر درست قرار گیرد.»