سیر تصویب قانون حجاب و عفاف در ایران

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم،مرکز پژوهشی آرا در گزارش راهبردی حجاب و عفاف در ایران که توسط اندیشکده افرا تهیه و تدوین شده است به بررسی سیر تصویب قوانین حجاب و عفاف در ایران می‌پردازد. در این گزارش راهبردی آمده است: در این قسمت سعی شده تا قوانینی که به طور خاص، حجاب و عفاف را موضوع قرارداده‌اند، آورده شود. ابتدا به چگونگی قانونی شدن حجاب و عفاف پرداخته می‌شود،  لذا اگر بخواهیم پیشینه قانونی شدن حجاب در کشور را مورد بررسی قراردهیم، تنها لازم است که بازه زمانی سال ۱۳۵۷تاکنون را پیگیری کنیم.

پیش از تصویب قانون

در ابتدای انقلاب اینگونه نبود که بلافاصله بعد از وقوع انقلاب آثار کشف حجاب رضاخان در ایران از بین برود. بلکه در ابتدای انقلاب هنوز قانون عفاف و حجاب مطرح نشده بود و علیرغم اینکه ارزش های جامعه عوض شده است و حجاب به یک ارزش تبدیل شده است اما افراد وابسته به برخی از گروهک ها که احساس می کردند در انقلاب شکسته خورده اند سعی داشتند با خود نمایی در جامعه از فراموشی خود جلوگیری کنند و پوشش دادن شکست خود را در بی حجابی زنان دیدند به همین علت به اعضای زن خود گفتند تا در جوامع بدون حجاب حضور پیدا کنند. به این ترتیب در ابتدای انقلاب عده ای از زنان مورد سوء استفاده برخی از گروه های قرار گرفتند و عفت خود را از دست دادند.

حضور زنان بی حجاب در مجامع عمومی و ادارات و سازمان ها باعث شد تا امام خمینی به این موضوع واکنش نشان دهند. در ۱۵اسفند سال ۵۷ امام خمینی در این خصوص تذکر می دهند و می فرمایند: «وزارتخانه اسلامی نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه‎‎های اسلامی نباید زن ‎ها لخت بیایند. زن ‎ها بروند؛ اما با حجاب باشند. مانعی ندارد بروند کار بکنند، لکن با حجاب شرعی باشند.» در پی این تذکر امام خمینی عناصر گروهک های ضد انقلاب دست به اعتراض علیه این سخنان امام می زنند. برخی از زنان در برخی از ادارات دست به اعتراض زدند و در برخی موارد گردهمایی هایی نیز رخ داد. در این شرایط که ممکن بود مردم در اثر سخنان امام به بی حجاب ها متعرض شوند و هرج و مرج به وجود بیاید دفتر امام پیامی صادر کرد و در آن فرموده بودند کسی حق تعرض به بی حجاب ها را ندارد و تنها دستگاه های مرتبط و مسئول باید با آنها برخورد کنند. در این زمان که دولت خود وابسته به افراد ملی مذهبی هست اعتقادی به اینکه باید در جامعه حجاب اجباری باشد ندارد و علی رغم فرمان امام مبنی بر اینکه دستگاه های مرتبط مسئول برخورد با بد حجابان هستند را از طرف خود نفی می کند.
پانزده اسفند پنجاه و هفت،‌ یک ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، زمانی که هنوز قانون اساسی تدوین نشده و به تصویب نرسیده بود، امام خمینی(ره) نسبت به وضعیت حضور زنان در ادارات دولتی انتقاد کرده و فرمودند: «وزارتخانه اسلامى نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه ‏هاى اسلامى نباید زن هاى لخت بیایند؛ زن ها بروند، اما باحجاب باشند. مانعى ندارد بروند؛ اما کار بکنند، لکن با حجاب شرعى باشند، با حفظ جهات شرعى باشند.» (امام خمینی، ۱۳۸۶ش. ج۶، ص۳۲۹) این در شرایطی است که امام(ره) در مصاحبه ای در تاریخ هفتم دی همان سال، در پاریس فرمودند: «زن هرگز با مرد فرقى ندارد. آرى در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولى لازم نیست که چادر باشد. بلکه زن مى ‏تواند هر لباسى را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ما نمى ‏توانیم و اسلام نمى ‏خواهد که زن به عنوان یک شىء و یک عروسک در دست ما باشد. اسلام مى‏ خواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانى جدى و کارآمد بسازد»(خمینی، ۱۳۸۶ش. ج۵، ص۲۹۴). دقیقاً به خاطر پایداری بر سر همان اصول است که در تیر ماه ۱۳۵۹، طی پیامی در پاسخ استعلام در مورد تعرض عده ‏اى از افراد ناآگاه و احیاناً ضدانقلاب، به بانوان بى‏ حجاب، اعلام داشتند:‌ «ممکن است تعرض به زن ها در خیابان و کوچه و بازار، از ناحیه منحرفین و مخالفین انقلاب باشد. از این جهت، کسى حق تعرض ندارد و اینگونه دخالت ها براى مسلمان ها حرام است، و باید پلیس و کمیته ‏ها از اینگونه جریانات جلوگیرى کنند» (امام خمینی، ۱۳۸۶ش. ج۱۲، ص۵۰۲).

در پی این تذکرات مداوم و دستورات مکرر بود که کارمندان ادارات دولتی موظف به رعایت حجاب شدند و به مرور، این قانون نانوشته عمومیت یافت. تا جایی که در سال ۱۳۶۰، در بند ۵ ماده ۱۸ قانون بازداری نیروی انسانی مؤسسات دولتی و وزارتخانه های وابسته به دولت، بی حجابی به عنوان تخلف شناخته شد؛ و اماکن و فروشگاه ها و مراکز عمومی موظف به نصب تابلویی شدند که بر آن نوشته شده بود:‌ «به دستور دادگاه مبارزه با منکرات، از پذیرفتن میهمانان و مشتریانی که رعایت ظواهر اسلامی را نمی‌کنند، معذوریم».

قانون تعزیرات

تا سال ۱۳۶۲هیچ قانونی در مورد حجاب و عفاف به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسید و اولین قانونی که در خصوص پوشش زنان، در کشور به تصویب رسید، ماده ‌١