آسیب‌هایی که یکدیگر را دور می‌زنند

آسیب اجتماعی به هرگونه رفتار فردی یا جمعی عنوان می‌شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عمل جمعی رسمی و غیررسمی جامعه محل فعالیت کنش‌گران واقع نمی‌شود و در نتیجه با منع قانونی یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه‌رو می‌شود. کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از دغدغه‌های خانواده، دولت و حتی سازمان‌های مردم‌نهاد است تا از عوامل پدیدآورنده جلوگیری کنند یا مرهمی برای آسیب‌های بروز کرده بیابند، آسیب‌هایی که هر کدام می‌توانند زمینه‌ساز یا تشدیدکننده عوامل دیگر باشد.

وزارت کشور اخیرا در اقدامی، یک شهرستان در هر استان را پایلوت اجرای طرح‌های کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی قرار داده تا با دست‌یابی به نتایج مورد انتظار این طرح‌ها را در دیگر مناطق گسترش دهد که برای این کار شهرستان ایجرود در استان زنجان انتخاب شده است. نگاهی گذرا به پدیده‌ای که در یک منطقه شیوع یافته، نشان می‌دهد که چطور یک رفتاری که شاید آن را مهم نشماریم می‌تواند سلسله‌ای از آسیب‌ها را رقم بزند، آنچنان که یک نیاز اساسی تأمین زندگی اگر از مسیر درست خارج شود، نه تنها یک فرد و یک خانواده، بلکه جامعه‌ای را به انحراف بکشد.

وضعیتی که شهرستان ایجرود را بیش از هر چیز در معرض بروز آسیب‌های اجتماعی قرار داده، موضوع اشتغال است. مسئله‌ای که به خودی خود شاید فقط یک نیاز تلقی شود و برای تأمین معیشت، هر جایی به دنبال آن گشت اما آسیب از آن جایی شروع می‌شود که سرپرست خانواده برای کار و کسب درآمد، ترک دیار و خانواده می‌کند. در مشاهدات میدانی این منطقه مشخص شده که مهاجرت انفرادی سرپرستان خانواده برای اشتغال و اغلب در شغل نانوایی به تهران و شهرهای اطراف و دوری یکی دو هفته‌ای از خانواده، زمینه‌هایی را برای بروز آسیب‌های اجتماعی فراهم کرده است و کسب درآمد نتوانسته پاسخ‌گوی نیازهای عاطفی باشد.

دوری از خانواده خلاءهایی ایجاد می‌کند که از یک سو مرد برای پر کردن این خلاء‌ها یا جذابیت‌هایی که دیگران برایش ایجاد می‌کنند، به سمت اعتیاد کشیده می‌شود و سرخوشی ناشی از اعتیاد رفته‌رفته رابطه او را با خانواده محدودتر کرده و از نزدیکان فاصله می‌گیرد و بی‌توجه به نیازهای عاطفی زن و فرزند، تنهایی خود را با این بلای خانمان‌سوز پر می‌کند. از دیگر سو اعتیاد هزینه‌های فرد معتاد را بالا می‌برد و برای تأمین موادمخدر، سبد هزینه‌ای خانواده را محدود می‌کند و بخش بیشتری از درآمد را به خود اختصاص می‌دهد.

خانم خانه که خرجی سرپرست خانوار را برای گذران زندگی کافی نمی‌بیند به ناچار باید به فکر مدیریت هزینه‌های زندگی یا فعالیت‌های دیگر باشد، اما مادر خانواده که همچنان درگیر مسائل مالی است، برای فرار از فشارهای زندگی، دخترش را پیش از آنکه به سن مناسب ازدواج رسیده باشد به خانه بخت می‌فرستد اما نمی‌داند که این آغاز معضلات دیگری است و این سلسله نامیمون را از کانونی به کانون دیگر و از نسلی به نسلی نو انتقال می‌دهد. علاوه بر این‌ها، به علت اعتیاد، برآورده نشدن نیازهای مادی و معنوی خانواده، خیانت، حضور نداشتن سرپرست خانواده، کودک‌همسری و سایر مسائل، مولود نامبارک دیگری به نام طلاق متولد می‌شود.

تدوین سند کنترل آسیب‌های اجتماعی

فرماندار ایجرود در مورد وضعیت اجتماعی این شهرستان می‌گوید: از پنج آسیبی که پیشگیری و کنترل آن‌ها توسط مقام معظم رهبری نیز مورد تاکید قرار گرفته، رسیدگی به دو مورد از آن‌ها یعنی اعتیاد و طلاق در ایجرود موضوعیت دارد و علاوه بر این بررسی ازدواج زودهنگام و مهاجرت انفرادی سرپرستان خانوار نیز در دستور کار قرار دارد.

باب‌الله فتحی به تدوین سند کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی اشاره کرده و بیان می‌کند: یکی از طرح‌های این سند به موضوع اعتیاد اختصاص دارد که در این رابطه آموزش‌های خانواده، حرفه‌آموزی، استفاده از ظرفیت مبلغان و پزشکان، متادون‌درمانی و معرفی معتادان به کمپ‌ها در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به برنامه‌های حوزه طلاق در این طرح عنوان می‌کند: این موضوع ریشه در آسیب‌هایی همچون اعتیاد، ازدواج‌های زودهنگام و دوری سرپرست خانوار دارد که با فراهم کردن زمینه اشتغال در شهرستان ایجرود می‌توان قدری از این معضلات کاست.

این مسئول با اشاره به اینکه بنا به دستور وزارت کشور، یک شهرستان کمتر توسعه‌یافته در هر استان باید انتخاب شود و شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، عمرانی و … در آن توسعه یابد، تصریح می‌کند: بر اساس نظام‌نامه ۲۱ بندی که تدوین شده، حوزه‌های مرتبط آن در شهرستان ایجرود اجرایی می‌شود.

فرماندار شهرستان ایجرود ادامه می‌دهد: برای کنترل و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، طرح نشاط اجتماعی نیز در دستور کار قرار دارد و دستگاه‌هایی مانند آموزش و پرورش و بهزیستی در این کار مسئولیت‌هایی برعهده دارند.

انتهای پیام