به داد نماز جمعه برسید!

عصر ایران – نمازهای جمعه، سال هاست که رونق سابق را ندارند و این در حالی است که هم جمعیت ایران در ۴ دهه گذشته، ۲ برابر شده و هم تبلیغات دینی با استفاده از تمام ظرفیت های جامعه، توسعه بی نظیری یافته است. بنابراین در یک محاسبه ساده، باید حضور بیش از پیش مردم در نمازهای جمعه را شاهد باشیم و حال آن که چنین نیست.

 به راستی چرا چنین شده است؟
در این مجال اندک، البته نمی خواهیم به تمام ابعاد این موضوع بپردازیم؛ آنچه مورد بحث است، رویکردهایی است که در بسیاری از خطبه های نماز جمعه وجود دارد که تا اصلاح نشود، اوضاع به همین شکل خواهد بود.

اگر در اوائل انقلاب، مردم در خطبه های مرحوم آیت الله طالقانی و سپس در خطابه های پر شور و شعور آیت الله خامنه ای و مرحوم آیت الله هاشمی، تصویری از خود می دیدند و پژواک صدایشان را می شنیدند، امروز بسیاری از خطیبان، بر خلاف اسلاف خود از متن جامعه فاصله گرفته اند و در فضایی انتزاعی سخن می گویند.
به خطبه های برخی از آقایان بنگرید که صرفاً در فضایی شعارگونه برگزار می شود و مردم، هیچگاه زندگی و زمانه خود را در آن نمی بینند. حتی یک بار در یکی از شهرها ، وقتی تعدادی کارگر که ماه ها حقوق شان را نگرفته بودند در نماز جمعه شرکت کرده بودند تا از امام جمعه برای احقاق حق شان استمداد کنند، امام جمعه پشت تریبون گفت که به من ربطی ندارد! و بدین ترتیب کارگران ناامید، مصلی را ترک کردند و امام جمعه نیز به   آنان که ناامیدانه در حال ترک مصلی بودند، به سادگی گفت: خوش آمدید!

از صدر اسلام تا کنون خطبه های نماز جمعه، هیچگاه جای توهین نبوده است ولی برخی خطیبان جمعه، گاه به خود حق می دهند به بخش هایی از مردم توهین کنند و حرف هایی بزنند که حتی در کوچه و بازار هم نباید گفت چه رسد به تریبون نماز جمعه؟ مثلاً بعد از انتخابات ریاست جمهوری که در جریان رقابت های آن، حامیان آقای روحانی از دستبندهای پارچه ای سبز و بنفش استفاده می کردند، یکی از خطیبان جمعه استفاده از دستبند سبز و بنفش را مانند پرچم روسپی‌گری بر در خانه‌های روسپی‌های دوران جاهلیت دانسته و گفته هر که این کار را می کند، باید به بی عفتی شناخته شود!

همچنین نماز جمعه، هرگز با تهمت فکنی سنخیت ندارد ولی گاه می بینیم برخی خطبا که اتفاقاً در ابتدای خطبه ها، خود و مردم را به رعایت تقوا دعوت می کنند، تریبون نماز جمعه را محل تهمت زدن قرار می دهند. نمونه اش را در هفته های اخیر می توان دید که برخی از آقایان، در سخنانی خلاف واقع  مدعی شده اند که دولت می خواهد در مدارس، آموزش های همجنس گرایی و خود ارضایی به دانش آموزان ارائه کند! و حال آن که چنین موضوع، از بیخ و بن دروغ و ناسازگار با عقل است.

موضوع دیگری که مردم را از مصلاهای نماز جمعه دور می کند، تک صدایی سیاسی در بسیاری از تریبون های نماز جمعه است.
نماز جمعه، متعلق به همه مسلمین است ولی برخی رویکردها، این جایگاه بی بدیل را از مقام فراجناحی اش، به تریبون یک جناح خاص تنزل داده است بدان حد که حتی سخنرانانی که برای پیش از خطبه ها دعوت می شوند نیز عموماً از یک جناح هستند.

این در حالی است که مردم دارای گرایش های سیاسی متعددی هستند و باید بتوانند از تریبونی که متعلق به بیت المال است، به نسبت وزن شان بهره مند شوند نه این که بین دیدگاه های خود و آنچه در خطبه ها گفته می شود، نتوانند هیچ ارتباطی برقرار کنند.

اگر بناست که نماز جمعه به جایگاه اصلی اش در اسلام و انقلاب بازگردد، چاره ای جز اصلاح برخی رفتارها و گفتارها نیست. مردم ایران، عمدتاً متدین هستند و بسیاری شان نیز دوست دارند از ثواب نماز جمعه برخوردار شوند ولی وقتی می بینند خطبه ها شعاری، جناحی و بعضاً توهین آمیز است و گاه از آن تهمت هایی به گوش می رسد که با هیچ حساب و کتابی در شأن نیست، چگونه می توان از آنها انتظار حضور داشت.

البته باید بر سبیل انصاف گفت که ائمه جمعه متقی و دانشور نیز کم نیستند که اتفاقاً نمازهایشان نیز پر رونق است اما متأسفانه، به علل سیاسی و جناحی، صدای برخی دیگر که کمتر تقوای کلامی را رعایت می کنند، رساتر است. این، بزرگ ترین آسیب به نماز جمعه است، آسیبی که نه از جانب دشمنان دین که از سوی برخی از ائمه جمعه متوجه نماز جمعه است.