زنگ خطر سلامت انتخابات به صدا در آمد / داستان حقوق خوانی که قانون شکن شد

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، «شما که در جلسات خصوصی می‌گویید مجلس بعدی ۱۰۰ درصد برای ما است چرا غصه می‌خورید بگذارید یک رقابت سالم شکل بگیرد؛ مجلس هم برای شما نوش جانتان؛ همه تلاش کنیم مشارکت بالا برود.»

شاید باورش کمی سخت باشد اما این بخشی از صحبت‌های رئیس جمهور کشورمان در جمع استانداران و فرمانداران در روزهای منتهی به انتخابات است. این سخنان بیشتر از آنکه شبیه متن سخنرانی یک رئیس جمهور باشد به حرف‌های رئیس یک حزب و یک طیف فکری سیاسی شباهت دارد که مشغول گرم کردن خود برای کارزار رقابت است.

روحانی در قسمت دیگر صحبت‌هایش به نقش ارگان‌های مختلف برای برپایی انتخابات اشاره کرد و گفت: «مجری انتخابات در قانون وزارت کشور، استانداران و فرمانداران هستند. حالا قانون اساسی هم گفته یک دستگاهی هم نظارت کند. یک دستگاه مجری است و بار انتخابات بر دوش اوست و یک گروه هم نظارت می‌کنند حالا برعکس شده است، ناظر مجری و مجری لجستیک شده است.»

رئیس جمهور در چند جا از سخنرانی‌اش به قانون اشاره کرد اما ماده یک و سه قانون انتخابات که در قانون اساسی به آن اشاره شده را فراموش کرد.

در این مواد آمده: «انتخابات مجلس شورای اسلامی برطبق مقررات این قانون انجام می‌گیرد و دولت موظف است در برگزاری انتخابات ترتیبی اتخاذ نماید که پیش از پایان دورۀ قبل انتخابات را برگزار کند؛ به‌طوری‌که کشور در هیچ‌زمان بدون مجلس نباشد.

نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به‌عهدۀ شورای نگهبان می‌باشد. این نظارت، استصوابی، عام و در تمام مراحل، در کلیۀ امور ‌مربوط‌ به انتخابات جاری است.»

حال چگونه ممکن است که مجری دستگاه برگزارکننده‌ی انتخابات خود، منتقد باشد؟ در واقع اگر نقدی وارد است به رفتار اوست که چرا نتواسته از نقشِ سیاسی خود بیرون بیاید و در یک نقشِ ملی و فراگیر قرار گیرد؟

مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز به سخنان رئیس جمهور در نشست علنی روز سه شنبه واکنش نشان داد و در تذکر شفاهی خود خطاب به او گفت:«قانون اساسی، شورای نگهبان را مفسر خود قرار داده و برنامه داخلی این شورا را در اختیار خودش گذاشته است؛ آقای رئیس جمهور امروز در ذهن مردم شبهاتی ایجاد می‌کنید و انتخابات را به انتصابات و تشریفات تشبیه کرده‌اید؛ آدم های زیادی در کشور وجود دارند، لذا اگر واقعاً انتصابات وجود داشت، نظام اجازه می‌داد امروز شما در کرسی ریاست جمهوری بنشینید؟»

صحبت‌های اخیر روحانی که قسمت‌هایی از آن در حساب توییتری‌اش نیز بازنشر داده شد و تیتر یک اکثر رسانه‌های طرفدار دولت را به خود اختصاص داد؛ با واکنش گسترده‌ی کاربران فضای مجازی نیز همراه بود و برخی از آن‌ها بر این موضوع اتفاق نظر داشتند که آقای روحانی فراموش کرده تریبونی که اکنون در دست دارد و با آن صحبت‌های جناحی می کند نتیجه پیروزی در دوره یازدهم و دوازدهم ریاست جمهوری است.

در واقع سوال بزرگ افکار عمومی از رئیس جمهور پس از نقض بی‌طرفی این است که چگونه یک فرد به ساختاری منتقد است و برای تشریفاتی شدن آن ابراز نگرانی می‌کند اما در عین حال حاضر می‌شود در همان ساختار قرار بگیرد و با آن رشد کند؟ و از آن فراتر سایرین را به مشارکت در چنین ساختاری فرا بخواند.

اظهاراتِ رئیس جمهور سخنگوی شورای نگهبان را هم به واکنش واداشت و عباسعلی کدخدایی در توییتی گفت:«از اصلاح طلبان و اصولگرایان در قانون ذکری به میان نیامده تنها سخن از واجدین شرایط است. مجری اگر جناحی باشد اصل بی طرفی را نقض خواهد کرد و نمی‌تواند مر قانون را اجرا نماید. با توجه به مسئولیت شورای نگهبان عملکرد مجریان در ایام انتخابات با حساسیت بیشتری نظارت می‌شود.»

دیگر واکنش به صحبت‌های عجیب رئیس جمهور را دکتر طحان نظیف عضو حقوقدان شورای نگهبان داشت که در صفحه اینستاگرامی خود نوشت:«اظهارات سیاسی برخی مقامات در مقام سخنگویی جناح‌های سیاسی، نافی اصل بی‌طرفی مجریان و زنگ خطری برای سلامت انتخابات است. این اظهارات، نگرانی‌ها را از تغییرات گسترده و سیاسی استانداران و فرمانداران به عنوان عوامل اجرایی انتخابات در ماه‌های اخیر بیشتر و البته شورای نگهبان را به عنوان داور ملی انتخابات هوشیارتر کرد؛ دولت محترم اکنون باید پاسخگوی اقدامات هیات‌های اجرایی و تایید صلاحیت‌های خلاف قانون باشد. عملکرد جناحی و بعضا سلیقه‌ای هیات‌های اجرایی موجب شد که این هیات‌ها، بار سیاسی ناشی از رد صلاحیت افراد فاقد شرایط را با بی‌مسئولیتی نپذیرند و عملا بر دوش شورای نگهبان بیاندازند. البته شورای نگهبان از تحمل مسئولیت قانونی هراسی ندارد.»

توییت این عضو شورای نگهبان علاوه بر رفتار غیر قانونی رئیس جمهور از یک مسئله حقوقی دیگر پرده برمی‌دارد و آن اینکه در برخی از موارد نقدهای وارده به رد صلاحیت کاندیداها به برخوردهای سلیقه‌ای هیات‌های اجرایی برمی‌گردد که به لحاظ تشکیلاتی زیر مجموعه وزارت کشور و دولت تعریف می‌شوند در حالی که بابت چنین رفتاری مورد پرسش قرار نمی‌گیرند و خود نیز در این باره پاسخگو نیستند.

روحانی در قسمت دیگری از صحبت‌هایش به اتاق فکرهایی اشاره می‌کند که پیروزی انتخابات را از آن خود می‌دانند؛ طعنه‌ی او صراحتا به گعده اصولگرایان است که مشغول رصد شرایط سیاسی و تهیه لیست هستند اما فقط روحانی مقصر چنین موضع گیری نابخردانه‌ای نیست بلکه این اشتباه متوجه همه کسانی است که مستقیم و غیرمستقیم از احتمال مشارکت پایین مردم ابراز خوشحالی می‌کنند و تصور می‌کنند اگر درصد مشارکت مردم پایین باشد پیروز می‌شوند. درحالی که مشارکت پایین یک بازنده بیشتر ندارد و آن جمهوریت نظام اسلامی است.

رهبر انقلاب نیز در نمازجمعه ۲۷ دی ماه به این موضوع پرداختند و اولین و تنها اشاره‌ای که به موضوع انتخابات داشتند حفظ درصد بالای مشارکت مردمی بود.

پر واضح است آنچه از صحبت‌های جناحی رئیس جمهور برداشت می‌شود شباهت کمی به دغدغه‌های جمهوری خواهی و شباهت بیشتری به سهم خواهی و قدرت طلبی دارد.

حالا باید منتظر ماند و تبعات حرف‌های غیرحقوقی آقای حقوق‌دان را مشاهده کرد و دید که آیا غیر از شورای نگهبان، نهاد حقوقی دیگری به این صحبت‌ها واکنش نشان می‌دهد یا خیر؟