آیا افزایش قیمت بنزین در کاهش قاچاق سوخت تاثیر دارد؟ / دانشجویان سیستان و بلوچستان پاسخ می‌دهند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، زینب سادات میرسلطانی؛ سهمیه بندی سوخت سال‌هاست که در کشور‌های مختلف جهان شکل گرفته و این کار موجب مصرف بهینه از این نعمت الهی بوده و از سوخت قاچاق بخصوص در مناطقی نفت خیز مانند ایران جلوگیری می‌کند.
مردم کشور‌های مختلف همانند ایران نیز این مقوله را پذیرفته و با آن کنار آمده اند؛ اما چه می‌شود که مردم با این قانون به مخالفت و نارضایتی برمی‌خیزند؟ شاید دلیل اصلی آن هزینه‌های بالای حمل و نقل و یا درآمد‌های پایین اقشار متوسط و ضعیف جامعه باشد. اما این مقوله جامعیت ندارد، زیرا هیچ شهری مانند تهران و اصفهان و مشهد و شهر‌های کلان نیستند و دسترسی ضعیف به مناطق مهم شهری و مراکز استان ها، مدیریت نادرست حمل و نقل، نبود وسایل نقلیه مانند اتوبوس و مترو و یا وجود مسافت‌های بسیار شهر‌های استان‌ها مانند استان سیستان و بلوچستان و کرمان موجب نگرانی و نارضایتی مردم می‌شود.

اما داستان همین جا تمام نمی‌شود! در برخی استان‌های مرزی مانند سیستان و بلوچستان که یکی از استان‌های محروم کشور نیز است همه این عوامل دست در دست می‌دهند تا با نبود نظارت و کنترل در این استان، شغل فراگیری به نام «سوخت بری» شکل بگیرد.

شاید اغلب مردم و جوانان این منطقه مرزنشین برای دوری از سرقت، فروش مواد و راه بندانی برای درآوردن روزی چند سالی است، به این شغل روی آورده اند. تصور کنید جوانی را که صبح‌ها دانشگاه است و زمان برگشت به خانه به همراه برادر کوچک خود سوار بر نیسان آبی رنگی که آئینه بغل‌های خود را نیز در یک نزاع از دست داده، می‌شوند و راهی حوالی نزدیک مرز می‌شوند، اما با باری پر از سوخت! جان خود را کف دست گرفته و برای کسب روزی به سمت خطر می‌روند.
هرکدام از این سوخت بر‌ها گالن‌های ۲۰ لیتری یا ۴۰ لیتری را که با خود حمل می کنند دلال‌ها باقیمت گزافی به مشتریان خود می‌فروشند و قیمتی از آن هم دست سوخت بر‌ها را می‌گیرد.

۴۰ لیتر گازوئیل ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان، ۴۰ لیتر بنزین ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومان؛ این‌ها قیمت‌های فروش قاچاق بنزین و گازوئیل است که توسط دلالان فروخته می‌شود، اما آنطرف مرز همین مقادیر با قیمت چند برابر فروخته خواهد شد.
از همه این اعداد و قیمت‌ها که بگذریم به نگاه مردمی می‌رسیم که در یک استان ولایی و با فرهنگ همچون سیستان وبلوچستان به مسئولین زل زده و چشم انتظار حرکتی درست از سوی آن‌ها برای بهتر شدن وضعیت حمل و نقل و اشتغال این استان است.

به بهانه وقایع اخیر که با بالا رفتن قیمت بنزین و سهمیه بندی آن در کشور انجام شد به استان سیستان و بلوچستان سری زدیم و با کمالی، دبیر انجمن دانشجویان عدالتخواه دانشگاه زابل به گفتگو پرداختیم.

به عقیده او این سهمیه بندی قاچاق سوخت را کاهش نداده است. او می گوید که در کل استان سیستان و بلوچستان مردم یا از لحاظ وسایل حمل و نقل عمومی ضعیف هستند و یا هیچ وسیله‌ای ندارند؛ به طوری که در منطقه سیستان اصلا اتوبوس شرکت واحد وجود ندارد که مردم بتوانند به راحتی و با هزینه کم رفت و آمد کنند.
به گفته کمالی در این استان مترو اصلا وجود ندارد و افرادی که کارمند هستند و قصد عزیمت هر روزه با ماشین خود برای رسیدن به محل کار را دارند، باید بیش از ۲۰ کیلومتر را طی کنند، طبق برآوردی که شده است، تنها حدود ۱۵۰ لیتر هزینه رفت آمد کارمندان برای حمل و نقل به محل کار خود است، در کنار آن هزینه حمل و نقل برای تفریح و رفت و آمد نیز درنظر گرفت.

به عقیده کمالی برای مردم عادی این استان وضعیت بسیار بدتر بوده و فاصله شهر‌ها نیز بسیار طولانی است، در شمال ایران به دلیل اینکه فاصله شهر‌ها بایکدیگر کم است و وسیله نقلیه زیاد است، رفت و آمد راحتتر و سریعتر انجام می‌گیرد، اما در استان سیستان و بلوچستان اینگونه نیست و بعضا تا مرکز استان ۲۰۰ کیلومتر فاصله است و یک شخص باید برای یک کار اداری سهمیه سوخت یکماه خود را پرداخت کند تا به مرکز شهر برود.

کمالی می گوید که قبل از سهمیه بندی اخیر، هزینه تاکسی‌ها ۱۰ هزار تومان تا مرکز شهر بود، اما در حال حاضر ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان فقط هزینه رفت مردم به مرکز شهر است و از طرفی اتوبوس هست؛ اما نمی‌صرفد، زیرا تعداد کمی قصد رفتن به مرکز شهر را دارند و اتوبوس تا تکمیل ظرفیت خود حرکت نمی کند در کل شاید در روز اتوبوس‌ها دوبار مسافران را جابجا کنند.

به گفته او برای مناطق محرومی مثل سیستان و بلوچستان که دارای مسافت شهری طولانی هستند از لحاظ وسیله نقلیه عمومی هم بسیار دچار مشکل بوده و این طرح شدیدا برای مردم مشکل ایجاد کرده است، در تهران نیز مسافت‌ها طولانی هستند، اما مترو و دسترسی‌های نقلیه‌ای مانند ناوگان اتوبوس و brt وجود دارد و مردم نیز میتوانند با کمترین هزینه رفت و آمد داشته باشند.

او می‌گوید که اینجا برای مسیر کمتر از ۵۰۰ متر باید ۵ هزار تومان هزینه کرد و در استان سیستان و بلوچستان تاکسی‌های اینترنتی اصلا فعالیت ندارند. البته نظارت نیز درست نیست، زیرا اخیرا گفته شده بود که تاکسی‌های نقلیه بین دو سایت دانشگاه زابل نباید افزایش قیمت داشته باشند، اما مشاهده شد که حتی ۱۰ هزار تومان گرفته می‌شود. اگر بخواهم جمع بندی کنم به دلیل نبود وسایل نقیله عمومی و ضعف نظارت برای این منطقه افزایش قیمت سوخت کار را برای مردم این منطقه سخت‌تر کرده، زیرا در سیستان بسترسازی مناسبی برای افزایش قیمت انجام نشده است.

به گفته او سوخت گاز cng در کل استان سیستان و بلوچستان وجود ندارد و با صراحت تمام می‌گوید که ماشین‌های گازسوز از شمال تا جنوب استان وجود ندارند.

به گفته دبیر انجمن دانشجویان عدالتخواه دانشگاه زابل ولایت مداری مردم منطقه سیستان در روز‌های اخیر موجب شد تا زمانی که فضا را رو به آشوب و پرخاش دیدند، عقب نشینی کردند و در سیستان و بلوچستان هیچ اتفاقی نیفتاد. پس از سخنرانی رهبر، همان عده ناراضی در سیستان هم کاملا آرام شدند و دیگر حرفی نزدند.

مردم سیستان به دلیل ضعف و ناآگاهی که در مطالبه خود دارند نمی‌توانند صدای خود را به گوش مسئولین برسانند و این ضعف نمایندگان ماست، زیرا به درستی در این زمینه ورود نکردند تا بتوانند امتیاز خاصی را کسب کنند، متاسفانه نمایندگان ما تنها می‌شنوند، اما بعضا زمان‌هایی بوده که عمل کردند و فعالیت مثبتی را انجام دادند، اما در زمینه سوخت و حمل و نقل در استان نماینده‌ای کاری نکرده است.

وی در خصوص سوخت قاچاق و تاثیر سهمیه بندی بنزین بروی آن می گوید که اگر دلالی یک بشکه را ۴۷۰هزار تومان بفروشند، نصف پول آن برای دلال است. البته رهبری نیز فرمودند که کوله بری برای مناطق مرزی مشکلی ندارد؛ اما کسانی که قاچاق کلان انجام می‌دهند سود کلانی را می‌برند که مردم از آن امتیاز‌ها بهره‌مند نیستند و حتی حق مرزنشینی برای آن‌ها واریز نمی‌شود و از پتانسیل‌های مرز نیز نمی‌توانند بهره‌مند شوند.

کمالی بر این باور است که افزایش قیمت بنزین در قاچاق تاثیری ندارد، زیرا اگر بنزین به افغانستان وارد و یا قاچاق شود به همان مقدار افزایش در داخل، قیمت بنزین در افغانستان نیز بالا می‌رود پس دقیقا همان سود‌های قبل اعمال می‌شود، اما با قیمت چند برابری، اگر فرض کنید یک گالن بنزین ۱۰ هزار تومن افزایش قیمت می‌خوردند امروز ۲۰ هزار تومان شده، که در کشور مجاور ۳۰ هزار تومان بفروش می‌رسد که دلال همان سود خود را خواهد داشت. این اتفاق تنها قیمت بنزین را در ایران و افغانستان افزایش داد.

دبیر انجمن دانشجویان عدالتخواه دانشگاه زابل می گوید که این وضعیت برای دانشجویان سیستان و بلوچستان به شدت سخت شده است، هزینه رفت و آمد بنده در ماه یک میلیون و ۴۰۰ تومان در ماه می‌شود. اکثر مکان‌هایی که قصد رفت و آمد داریم، وسیله‌های خطی ندارد و باید حتما دربست بگیریم. اگر وسایل نقلیه عمومی و گاز CNGدر استان وجود داشت مردم راضی بودند و مهمترین معضل سیستان هم همین است.  

شیوه اجرای طرح سهمیه بندی بنزین با توجه به مسافت شهری در سیستان، بسیار اشتباه است

در ادامه این موضوع با محمد جواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی روشن بسیج دانشجویی استان سیستان و بلوچستان به گفتگو پرداختیم وی معتقد است که دولت باید با مطالعه ای دقیق تر به این موضوع می پرداخت، مگر می‌شود فردی که از جنوب استان برای کار اداری باید به زاهدان مراجعه کند تمام سهمیه بنزین خود را به یکباره و در یک روز خرج این مسیر طولانی کند؟!

به گفته عمرانی این طرح باوجود مفید بودن، دارای اشکالات عجیب ساختاری است، او امیدوار است که  روزهای آینده در فضای مجلس اشکالات طرح رفع و اصلاح شود.

وی بر این باور است که یکی از دلایل اصلی عدم شکل گیری تجمع و یا آشوب در استان سیستان و بلوچستان در این روزهای اخیر فهم و ولایتمداری مردم استان بوده، اما این دلیلی نیست که استاندار سیستان و بلوچستان مردم را در این قضیه گول بزند و با حرف های پوپولیستی مصاحبه های عجیب و غریب کند.

دانشجویان قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی سیستان برای به تصویر کشیدن عوارض این معضل یعنی سهمیه بندی نادرست بنزین و افزایش قیمت سوخت، میان مردم زاهدان رفتند و در صفوف انتظار آنها برای دریافت گاز تریبونی به نام تریبون کپسولی به راه انداختند.

شاید از خود سوال کنید که افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی آن چه سنخیتی با صفوف طولانی مردم برای دریافت گاز دارد.

عمرانی دبیر قرارگاه احمدی روشن سیستان و بلوچستان این موضوع را برای ماه تشریح کرد و گفت: محمد جواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی روشن بسیج دانشجویی استان سیستان و بلوچستان به سفر سه سال پیش روحانی اشاره کرده و می گوید: دقیقا ۳ سال پیش روحانی به زاهدان آمد و گفت: «گاز را به زاهدان رسانده و افتخار دولت گاز رساندن به استان سیستان و بلوچستان است»، اما اکنون بعد از گذشت ۳ سال گازی در زاهدان مشاهده نشد. این درست نیست کسی در مقام ریاست جمهوری به مردم دروغ بگوید. مردم سیستان و بلوچستان از تحریم و مشکلاتی که به وجود می‌آید خسته نیستند، این مردم از تبعیض خسته اند.

  به عقیده عمرانی، ظلم است که صفوف مردم برای پر کردن کپسول گاز در استان کیلومتری شود و کسی به این موضوع توجه‌ای نکند. مسئولین که اغلب پشت میز نشسته اند و از آنجا اعلام می‌کنند: «مشکلی در توزیع نیست.» این سهمیه بندی باعث شد تا ناگهان افراد به گاز سوز کردن ماشین های خود روی بیاورند که در نتیجه این اتفاق ، گاز مایع برای زندگی و معیشت مردم کمیاب و در عوض صف های طولانی برای پر کردن گاز برای خودرو نمایان شد.   کمالی دبیر جنبش عدالتخواه دانشگاه زابل نیز در این باره می‌گوید: به علت مسافت‌های طولانی در استان پهناور سیستان و بلوچستان، سهمیه دولتی بنزین کفاف حمل و نقل را نمی‌دهد و از طرفی به دلیل نبود کپسول های گاز سی ان جی رانندگان مجبور به استفاده و نصب سیلندر های ال پی جی روی ماشین های خود هستند. به این ترتیب کپسول‌های گاز مصرفی خانه‌ها داخل ماشین ها جاسازی شده که کاری بسیار خطرناک است و تاکنون این اتفاق، موجب انفجار‌ها زیادی شده است.   اما این مشکل کی قرار است حل شود؟

پس از پخش کلیپ تریبون کپسولی در فضای مجازی، دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزای دانشجو از به سرانجام رسیدن پیگیری های دانشجویان مطالبه گر سیستان و بلوچستان برای معضل صف های طولانی گاز خبر داد و گفت: پس از انتشار کلیپ حضور دانشجویان در بین مردم، همه از جمله دانشجویان و مسئولین دست بدست هم دادند برای اینکه این مشکل را رفع کنند. هرچند که دیر، اما همین اتفاق مسکنی شد بر درد‌های بی شمار مردم، از نظر بنده جنبش دانشجویی در زاهدان می‌بایست با همین قدرت برای رفع مشکلات جلو برود.

او حرف خود را ادامه داد و گفت که این مساله باعث تاسف است؛ وجود صف‌های طولانی برای پر کردن گاز، هنوز در برخی شهر‌های دیگر پابر جاست. البته نقش مردم نیز در رفع این مشکلات تاثیرگذار است. از این پس صف‌های طولانی گاز در زاهدان، آرام آرام با دادن اشتراک به مردم به طور کلی جمع شده و شرکت نیز  قول داده است تا در صورت گرفتن اشتراک از سوی مردم، کپسول‌های گاز درب خانه‌ها توزیع شود. اما این موضوع به طور موقتی حل شده است. او به تصویر قبل و بعد از حضور موثر و مطالبه گر دانشجویان در میان مردم در صف دریافت گاز اشاره کرد و این تغییر را حاصل زحمات و دغدغه خالصانه دانشجویان عنوان کرد.

قبل از حضور؛

پس از حضور