قرآن فراتر از حجاب، عفاف را مطرح می‌کند

  عباس اسماعیلی‌زاده، در جلسه مناظره دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد با موضوع حجاب عنوان کرد: در مورد تبیین بحث حجاب در قرآن موضوع فراتاریخی بودن قرآن مطرح است؛ منظور از فراتاریخ بودن این است که قرآن ناظر به زمان نزول نیست؛ روشنفکران دینی امروز ما خاستگاه بحث خود را تاریخی بودن قرآن قرار می‌دهند.

وی افزود: ما اگر قرآن را یک کتاب تاریخی بدانیم، پس از آن باید برای جاودان بودن این کتاب به دنبال علت باشیم؛ برای تبیین درست مساله حجاب، باید ریشه اصلی این بحث در قرآن و حدیث را بدانیم، مباحثی مثل این که اگر آیات را بر اساس نزول مورد نظر نداشته باشیم، فهم درستی از آن‌ها نخواهیم داشت.

این مدرس دانشگاه با بیان این که زبان قرآن یک زبان نوشتاری است و نمی‌تواند یک زبان گفتاری باشد، ابراز عقیده کرد: ما وقتی بر این اعتقاد باشیم که قرآن یک زبان نوشتاری دارد، اعتقاد دارای لوازمی است؛ یعنی این که برای مثال آنچه برای فهم آیات قرآن لازم است، در خود آیات قرآن بیان شده است و این یعنی ما برای فهم آیات قرآن نیاز به شأن نزول و روایت و سایر موارد نداریم.

اسماعیلی‌زاده ادامه داد: در بحث‌های قرآنی باید توجه کنیم که معنایی که از آیات قرآن بر اساس روایات یا موارد دیگر استنباط می‌کنیم با ظاهر الفاظ و بیان قرآن همخوانی داشته باشد؛ از خود آیه حجاب این‌گونه بر می‌آید که حجاب مخصوص زن نیست؛ بلکه هم مرد و هم زن دارای حجاب‌هایی هستند. از آیه حجاب در سوره احزاب تشریح حجاب به دست نمی‌آید؛ بلکه این یک بحث تکمیلی است؛ زنان آن زمان حجاب و خمری داشته‌اند که قرآن بر همین اساس می‌گوید این خمر را پایین‌تر بیاورید و تا روی گردن را بپوشانید.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: در بسیاری از تفاسیر هم آمده که در این‌جا بحث تشریع حجاب مطرح است؛ اما دقیقا مشخص نیست که این برداشت از کجا به دست آمده است؛ اگر هدف حجاب برای زنان مؤمن را این بدانیم که به عفت شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند، یعنی زنانی که حجاب ندارند، در نتیجه اشکالی ندارد اگر مورد آزار قرار گیرند و در این صورت ما به یک امر غیر انسانی رسیده‌ایم.

اصطلاحات مربوط به عفت را تفکیک شده بدانیم

اسماعیلی‌زاده ادامه داد: در سوره نور هم که بحث حفظ فروج مطرح می‌شود، اکثرا افراد این‌گونه معنا کردند که زنا نکنید. در صورتی که اگر ما به اصطلاحات قرآنی مراجعه کنیم، خواهیم دید که قرآن برای زنا تعبیر خودش را به کار برده است؛ حتی بحث حفظ فرج با احصان فرج تفکیک شده است و نمی‌توان این‌ها را به یک معنا گرفت و گفت زنا نکنید.

وی ابراز عقیده کرد: اگر بنا به تشریع حجاب بود، قرآن می‌گفت روسری به سر بکشید؛ ولی این‌جا جلبابی وجود داشته و آیه می‌گوید این جلابیب را به خود نزدیک‌تر کنید؛ در واقع حجاب مسئله جدیدی نیست که قرآن و اسلام آن را مطرح کرده باشد؛ حجاب برای این است که زنان مومن در سطح جامعه شناخته شوند. نه این که از دیگر زنان تمیز داده شوند و البته این یک احتمال است که زنان با این کار به عفت شناخته شوند؛ اما بدان معنا نیست که با این کار زنان آزاد و حره اذیت نشوند، اما کنیزان مورد اذیت قرار گیرند.

این مدرس دانشگاه اظهار کرد: گفت‌وگوی آیات قرآن در باب عفاف است و این یعنی چیزی فراتر از حجاب مطرح می‌شود؛ قرآن در آیات سوره‌های انعام و اعراب و آیاتی مشابه این‌ها که پیش از این بوده، فواحش و آنچه قبح و زشتی آن آشکار باشد را حرام کرده بود؛ آیه حجاب یک علت و نتیجه را برای رعایت حجاب عنوان می‌کند و آن این است که زنان مورد اذیت قرار نگیرد.

اسماعیلی‌زاده گفت: ما در فرض می‌توانیم روایات و احادیث را تاریخی در نظر بگیریم و بگوییم معصومین در آن شرایط این فرمایشات را داشته‌اند اما این که موضوع را به قرآن بکشانیم و بگوییم قرآن در یک زمان و یک تاریخ بوده دچار اشکال می‌شویم؛ تاریخ برای فهم آیات قرآن کمک کننده است و بحثی در آن نیست. اما بحث همان جایی است که ما به مبنا قرار گرفتن تاریخ در مباحث قرآنی نظر داریم و این‌جاست که ایده فراتاریخی بودن قرآن خیلی از مباحث را حل می‌کند.

انتهای پیام