موضوع جمعیت در کشور ما سیاست‌زده شده است/ رکورد گینس را در کاهش فرزندآوری زدیم

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، پنجاهمین قسمت از سری جدید برنامه‌های بدون توقف، ۲۰ مهرماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت، در این برنامه دکتر اردبیلی، محقق و آینده‌پژوه با تأکید بر اینکه در حال حاضر هیچ نهادی به طور مستقیم متولی موضوع جمعیت و فرزندآوری نیست، گفت:، ولی سیاست‌های کلی جمعیت سال ۹۳ ابلاغ شده است.

وی ادامه داد: در واقع ابلاغیه‌هایی که ذیل این سیاست کلی جمعیت ابلاغ شده وظیفه کلی وزارتخانه‌ها را مشخص کرده، همین صداوسیما وظائف جدی در این زمینه دارد و با وجود اینکه من می‌دانم در رسانه ملی این عزم که کاری در این زمینه انجام شود هست، ولی عملا برنامه مؤثر کم می‌بینیم.

پژوهشگر حوزه زنان و خانواده اظهار کرد: مثلا در تبلیغات تلویزیونی که نشان داده می‌شود در یک خانه بزرگ یک یا دو بچه می‌گردد خوب چرا یک خانواده با پنج بچه نمایش داده نشود، در سریال‌هایی که ساخته می‌شود خانواده‌ها عموما یا آسیب‌دیده‌اند یا در حال طلاق رسمی و عاطفی هستند و اگر هم خانواده سالمی هست عموما یک یا دو فرزند دارد عموما کمتر خانواده‌ای با چهار یا پنج فرزند را نشان می‌دهیم.

این آینده‌پژوه تأکید کرد: کماکان سریال‌های خارجی بیشتر خانواده‌های پر فرزند را نشان می‌دهند. صداو سیما با میزگرد‌هایی مانند بدون توقف می‌تواند در این زمینه کمک کند، نمی‌گویم تا به حال نبوده، اما آنکه مؤثر باشد و مثل این برنامه مردم ببینند و حرف دل مرم در آن زده شود و افراد به راحتی نظرات‌شان را بیان کنند و نترسند کم بوده است.

اردبیلی در پاسخ به این سؤال که «چه وزاتخانه‌ها و نهاد‌هایی در موضوع جمعیت نقش دارند»، عنوان کرد: وزارت آموزش و پرورش که خوب نقش مهمی داشته و در این بحث‌ها عمده تقصیر افتاد گردن این وزارتخانه، عمده تغییر سبک زندگی، تغییر نگاه بچه‌های ما، مکانیسم آموزشی فرزندان ما، این کنکور محوری، تخصص محوری، تک رشته‌ای، تجربه‌گرایی، این مدلی که داریم در آن می‌رویم جلو اصلا در دنیا برنامه اشتباه و منسوخ شده‌ای است.

وی همچنین تأکید کرد: بچه‌های ما ۱۲ سال مدرسه و حداقل چهار سال دانشگاه را می‌گذرانند، اما در آخر لااقل چهار مهارت به آن‌ها یاد ندادند که چطور زندگی واقعی‌شان را اداره کنند، چطور مادری‌شان را با شغل‌شان تطبیق بدهند، واقعا چنین دوره‌ها و آموزش‌هایی نداریم. تمام وزارتخانه‌های مرتبط با مسائل اقتصادی در بحث جمعیت دخیل هستند، وزارتخانه‌هایی که باید اشتغال ایجاد کنند، اشتغال‌های منعطف، متعدد و متنوعی که افراد خودشان بیایند انتخاب کنند.

کارشناس برنامه بدون توقف ادامه داد: وزارت ورزش و جوانان می‌تواند افراد را برای آمادگی با شرایط زندگی مهیا کند و با تسهیل زودتر اقدامات ازدواج و فرزندآوری در موضوع جمعیت نقش‌آفرینی کند، وزارت کشور اگر نقش ستادی خودش را ایفا کند و در هر استان اولویت استاندار بشود موضوع ازدواج و فرزندآوری، قدم مثبتی در این راه برداشته است.

نظریه‌پرداز حوزه بانوان و خانواده اضافه کرد: وزارت بهداشت مگر یک زمانی غوغایی به پا نکرد که در این کشور توانست نرخ باروری را جوری پائین بیاورد که هیچ کس در دنیا تا این لحظه نتوانسته این کار را کند، ما رکورد گینس را در کاهش فرزندآوری در بازه زمانی کوتاه زدیم، مادری که داشته ۷ فرزند می‌آورده ظرف ۱۰ تا ۱۵ سال رفته زیر دو فرزند، پس این وزارتخانه حالا چه کار می‌کند.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه، چون جمعیت یک موضوع زیرساختی همه جانبه است شما نهاد و وزارتی پیدا نمی‌کنید که ربطی به جمعیت نداشته باشد، گفت: موضوع جمعیت در کشور ما سیاست‌زده شد، البته این آسیب خیلی چیز‌های ما هست که زود سیاست‌زده می‌شود، جمعیت هم یک دفعه سیاسی شد. اگر بحث جمعیت را از این سیاست‌زدگی خارج کنیم به نظرم اجماع نخبگانی روی آن مقدور خواهد بود. ما هیچ خبره‌ای نداریم که روی موضوع جمعیت کار کرده و در جریان اتفاقاتی که در دنیا افتاده باشد و بگوید جمعیت ما نباید بالای نرخ جایگزین باشد همه اتفاق نظر دارند لااقل باید بالای نرخ جایگزین باشد یعنی تعادل را هیچ کس رویش حرف ندارد.

اردبیلی تصریح کرد: چیزی که مشکل داریم این است که این شکاف سیاست‌زدگی، شکاف بین خبرگان و مدیران و ندیدن عزم و مطالبه مردم در این زمینه یک فرصت فراری به ما داده است که از وظائف‌مان شانه خالی کنیم، من نمی‌گویم همه مجموعه‌ها، چون می‌دانم در برخی از مجموعه‌ها کار‌های خوبی شروع شده مثلا در برخی از وزارتخانه‌ها در آخرین گزارش‌های‌شان اطلاع دارم که یک تغییراتی اتفاق افتاده

که تغییرات خوبی است، ولی در شرایطی که ما ۱۸ سال است در وضعیت جمعیتی نرخ پائین هستیم هیچ است.

وی در ادامه با تأکید بر مشکلاتی از جمله سیاست‌زدگی و نبود عزم ملی در خصوص بحث جمعیت تصریح کرد: یک دلیلش هم این است که هنوز این مسئله اولویت مسؤلان ما نشده، ما متأسفانه دوره مسؤلیت‌های اجرایی وتقنینی‌مان کوتاه مدت است و ترجیح می‌دهیم بیشتر اتفاقات حال را بچسبیم، تعمیم نمی‌دهم برخی هم نگران آینده هستند، اما من می‌بینم اغلب مسئله آینده مسئله اولویت‌دار کشور نمی‌شود.

این محقق حوزه آینده پژوهی همچنین اضافه کرد: کسی که دارد مدام به مسئله آینده در یک سطح کلان کشور هشدار می‌دهد خود مقام معظم رهبری است و یک سری از استراتژیست‌های کلان نظام و گرنه در سطوح میانی همه گویا به حال و اینکه امروز به فردا برسد مشغولند و قاعدتا مشکلات اقتصادی هم این بهانه را به دست ما می‌دهد که بگوئیم بودجه نداشتیم این کار را بکنیم. جالب است برخی از کشور‌های اروپایی ۳۰، ۲۰ سال از ۵/۵ درصد بودجه ناخالص ملی‌شان را اختصاص به جمعیت داده‌اند و جالب است حتی در شرایط بحران اقتصادی این بودجه را قطع نکردند، چون در اولویت بود.

وی در پایان یادآور شد: البته من فکر می‌کنم به زودی یک رویه مثبتی ایجاد می‌شود، چون دارم موج مطالبه مردمی را می‌بینم، انشاءالله این ساماندهی و شبکه‌سازی شده و به گوش مسؤلان برسد و آن‌ها هم سرعت بیشتری به برنامه‌ها دهند تا ما این دو دهه را از دست ندهیم، بعد انشاءالله برای مدیریت سالمندی‌مان هم باید تدابیر دیگری بیندیشیم.