سوء تفاهمی عجیب در میراث فرهنگی

 خبرگزاری تسنیم: سید محمد بهشتی با اشاره اینکه ما در حوزه میراث فرهنگی با یک سوء تفاهم بزرگ مواجه هستیم، اظهار داشت: این سوتفاهم نسبتی است که بین موضوع میراث فرهنگی و زمان وجود دارد چرا هر وقت صحبت از میراث فرهنگی می‌شود ما یاد زمان‌های دور می‌افتیم و هر چقدر این زمان دورتر باشد اهمیت موضوع هم برایمان بیشتر می‌شود.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست تخصصی “میراث معاصر”  افزود: یک شی تاریخی اگر یک قرن قدیمی‌تر باشد پر ارزش تر است، دلیل آن اهمیتی بسیار زیاد زمان تقویمی برای ماست.

وی با اشاره به این نکته که  در زمان تقویمی همه چیز متریک است و این زمان واجد هیچ معنا و مفهومی نیست، افزود: موضوع میراث فرهنگی زمانی که ارزشی در آن وجود داشته باشد، واجد ارزش می‌شود و در زمان، وقت‌هایی وجود دارد که مهم هستند که البته وقت از جنس زمان تقویمی نیست.

بهشتی  با اشاره به واژه‌های ” زمانه” و ” روزگار” در زبان فارسی گفت: واژه “قرن” و “سده” متریک است اما روزگاران و زمانه در واقع فاصله بین دو ارزش بوده و متریک نیستند.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تصریح کرد: زمانه و وقت مختص انسان است و به همین دلیل انسان موجودی تاریخی بشمار می‌رود این در حالی است که در مورد سایر موجودات فقط زمان تقویمی اتفاق می‌افتد.

وی در ادامه به توضیح واژه “کهن” پرداخت و گفت: این واژه در برابر “کهنه” قرار دارد و بر خلاف اشیای کهنه که دور ریختنی و بی ارزش هستند، کهن بودن یک ارزش است.

بهشتی افزود: یک شی در ابتدای امر وجه کارکردی دارد و وقتی کهنه می‌شود وجه کارکردی خود را از دست می‌دهد اما اگر با معنای کهن آشنا باشیم می‌دانیم که وجه کارکردی در واقع حجابی پیش روی این شی است و وقتی وجه کارکردی از بین می رود حجاب برداشته می‌شود.

وی تصریح کرد: وقتی حجاب برداشته می شود، اگر ارزشی در شی وجود داشته باشد یعنی چیزی که به روزگاران به وجود آمده باشد، شی ارزش یافته و قابلیت تبدیل شدن به شی موزه ای را پیدا می‌کند و در غیراینصورت بی ارزش می‌شود.

بهشتی از وجه کارکردی که معمولاً مربوط به زمان حال است به عنوان حجاب یاد کرد و گفت: همه اشیا موزه ای روزی در زمان حال بودند.

وی با مطرح کردن این پرسش که آیا در زمان حال چیزی هست که به روزگاران پدید آمده و واجد ارزش باشد؟ گقت: آیا امروز ما امکان داشتن چنین بصیرتی را داریم که برای یافتن ارزش، حجاب را کنار بزنیم؟

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر اینکه در زمان حال نیز آثار ارزشمند بسیاری وجود دارند که باید به مانند شی موزه ای به آنها نگاه کنیم، گفت: با این حال در مورد وجود بصیرت لازم برای شناخت این ارزش‌ها در پس حجاب، تردید وجود دارد.

بهشتی با بیان اینکه با دقت به تاریخی بودن که وجه تمایز انسان با سایر موجودات است، اهمیت آثار معاصر بیشتر آشکار خواهد شد، گفت: تاریخی بودن یعنی هم اکنون در قید حیات بودن.

وی افزود: بانوی هفت هزارساله تهران که اسکلتش در موزه نگهداری می‌شود تاریخی نیست، این بانو یک شی تاریخی است اما ما انسانهای زنده، تاریخی هستیم و چون تاریخی هستیم پس زمان حال اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

بهشتی گفت: در واقع به همان میزانی که گذشته به اعتبار کهن بودن اعتبار می‌یابد، زمان حال هم اهمیت زیادی دارد مثل درختی سلامت که زندگیش به ریشه و برگ و بارش وابسته است و هر دو بسیار مهم هستند.

وی تصریح کرد: اگر ما اهل بصیرت باشیم و بتوانیم حجاب گفته شده را کنار بزنیم، هنر امروزی نیز اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت اهمیتی که اگر بیشتر از آثار دوران کهن نباشد، کمتر هم نیست.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با ابراز تاسف از اینکه بی توجهی ما به ارزش آثار جدید باعث می‌شود بسیاری از این آثار ارزشمند از خاطره ما محو شده یا از بین بروند، اظهار داشت: تذکر و توجه نسبت به ارزش‌ها می‌تواند به ما در تولید و خلق آثار ارزشمند بیشتر کمک کند.