برایان هوک علیه تاریخ

آفتاب‌‌نیوز :

مجید تفرشی، پژوهشگر تاریخ، در یادداشتی نوشته است: در شصت و ششمین سالروز کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، برایان هوک، نماینده ویژه امریکا در امور ایران مدعی شد که سازمان اطلاعات مرکزی امریکا «سیا» نقشی در این کودتا نداشته و مرحوم مصدق توسط طیف مذهبی و نظامی ایران کنار گذاشته شده است.

آنچه برایان هوک در مورد نقش و دخالت ایالات متحده امریکا در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ارائه کرده، برای عوام و افکار عمومی، امر عجیب، جدید و شگفتی‌آوری بود. در حالی که برای محققان پدیده‌ای عجیب و غریبی نیست. به این دلیل که حدود ۵ سال پیش آقای ‌داریوش بایندر، دیپلمات بازنشسته و محقق ایرانی مقیم سوئیس، کتابی را با عنوان «ایران و سیا، بازنگری در سقوط مصدق» منتشر کرده که در آن گفتمان سلطنت طلبانه مدرن، با به چالش کشیدن گفتمان رایج کودتای ۲۸ مرداد، اصل آن را زیر سؤال برده است. او از منظر تجدید نظر شده سلطنت‌طلبانه، در مورد نقش نیروهای خارجی در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ عنوان و ادعا می‌کند که دولت‌های غربی یعنی بریتانیا و ایالات متحده امریکا در کودتای نافرجام ۲۵ مرداد برای سرنگونی دولت مصدق و بازگرداندن محمدرضا شاه دخالت کرده بودند، اما کودتایی که در روز ۲۸ مرداد اتفاق افتاد ربطی به کشورهای غربی نداشته و نیروهای داخلی مذهبی و گروه‌های عوام و خیابانی ایرانی با همراهی یکدیگر در یک پروژه بومی برای سرنگونی دولت مرحوم محمد مصدق و برگرداندن محمدرضا شاه شرکت داشتند.

صحبت‌های اخیر برایان هوک بازنشر ناشیانه و تبلیغاتی همان مطالب داریوش بایندر است که البته با ادبیاتی سخیف، فرصت طلبانه، غیرحرفه‌ای و کاملاً آماتور بیان شده است. هرچند این اظهارات در ظاهر امر عجیب و جدید به نظر می‌آید، اما به هیچ عنوان این گونه نیست. نکته مهم اینکه در ۳۰ سال گذشته حداقل در کتاب‌ها و مقالات امریکایی بر اساس اسنادی از وزارت خارجه امریکا و سازمان سیا، نقش واشنگتن در سرنگونی دولت مصدق منتشر شده است. ضمناً انتشار اسناد امریکایی برای نخستین بار حدود ۳۰ سال قبل و آخرین آن ۳ سال پیش از سوی وزارت امور خارجه امریکا انجام شده است. در این فاصله هم اسناد CIA معروف به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از «دونالد ویلبر» منتشر شده که مربوط به عملیات کودتای ۲۸ مرداد بوده است.

در همه این اسناد، نقش امریکایی‌ها به علاوه بریتانیا در عملیات ۲۵ و ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ کاملاً مشهود است. هرچند نقش عوامل داخلی کودتا به جای خود قابل بررسی است و نمی‌توان منکر آن شد اما نقش عوامل خارجی در آن غیرقابل انکار است.