راه حل دستفروشی، گفتگوست نه سرکوب

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، ۳۰۴ تن از فعالان حوزه اجتماعی، روزنامه نگاران، شهروندان تهرانی و … به نحوه ساماندهی دستفروشان در نامه‌ای به شهردار تهران و اعضای شورای شهر تهران اعتراض کردند.

متن نامه به شرح زیر است:

«هو الباسط

شهردار محترم تهران

و اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران

با سلام و احترام.

رویکرد و اقدامات مدیریت شهری در دوره جدید خود نسبت به مساله دستفروشی قابل تقدیر و تحسین بوده است. برگزاری نشست‌ها و جلسات مشترک با دستفروشان و سازمان‌های مرتبط و صاحب نظران این حوزه، گرامی داشت روز جهانی دستفروشان در صحن شورا، تخصیص بودجه برای ساماندهی شرایطی دستفروشان از طریق کمک به تعاونی‌های دستفروشان برای احداث بازارچه‌های ویژه و تصویب طرح «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» از جمله موارد این رویکرد و اقدام بوده است.

فهم ضرورت پذیرش دستفروشان به عنوان بخشی از واقعیت شهر و لزوم رسمیت بخشی به آن، توجه به نقش دستفروشی در زیست شبانه و ایجاد نشاط اجتماعی و زیبایی شهر از جمله تغییر‌هایی بود که در دوره اخیر نسبت به گفتمان مدیریت شهری درباره دستفروشی قابل مشاهده است.

ضمن تقدیر از این تحول، ما امضاءکنندگان این نامه، دو درخواست را از شهردار محترم تهران و اعضای شورای اسلامی شهر تهران داریم:

۱) رفع موانع و عوامل مخل این روند مثبت که از جمله آن می‌توان به اجرای طرح‌های ضربتی انضباط شهری در محور‌های جمهوری تا زرتشت (خیابان ولیعصر) و خیابان پیروزی اشاره کرد. همچنین علاوه بر این مساله، به لحاظ گفتمانی نیز نظرات نقیض رویکرد مثبت موجود در مدیریت شهری نیز که از سوی برخی متولیان (از جمله به طور مشخص توسط مدیران شرکت‌های شهربان و ساماندهی صنایع و مشاغل) ایراد می‌گردد نیز موجب اختلال در فرایند تعامل صحیح برای توافق عادلانه جهت ساماندهی دستفروشان است، که لازم است از سوی شهردار محترم تهران و اعضای شورای شهر نسبت به اصلاح این دیدگاه‌ها در مدیران اجرایی، اقدام مقتضی صورت پذیرد. مساله دیگر، وجود موانع ساختاری برای پیشبرد رویکرد ساماندهی تعاملی، توافقی و عادلانه دستفروشی است. تا پیش از سال ۱۳۹۵و اصلاح اساسنامه و آئین نامه شرکت شهربان و حریم بان، این مجموعه به لحاظ حقوقی نقشی در موضوع دستفروشی نداشت و اقداماتش در آن راستا غیرقانونی بود، اما با این تغییر که هنوز در راستای الغای آن در شورای امید، اقدامی نشده است، ورود آن به موضوع که از منظری سلبی و نه ایجابی (ساماندهی) بود، شکلی قانونی به خود گرفت که با توجه به ادبیات آن مصوبه در خصوص دستفروشان (سدمعبر صنفی و شبه متکدیان) با رویکرد مثبت مدیریت جدید شهری مغایر است و ضروری است نسبت به اصلاح آن اقدام شود.

۲) با توجه به مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون و به ویژه بند پ. آن در خصوص تدوین «دستورالعمل جامع ساماندهی دستفروشی در شهر تهران» و با لحاظ گزارش شماره ۱۶۴۰۹ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مورخ ۰۸/‌۰۲/‌۱۳۹۸‬ تحت عنوان «سیاستگذاری هوشمندانه شهرداری‌ها برای فروشندگان کم‌سرمایه و دستفروشان، گزارش نظارتی ماده «۱۶» قانون بهبود مستمر محیط کم‌سرمایه و با حضور بازیگران مختلف در مدیریت شهری، نمایندگان شهروندان (اعضای شورای شهر، شورایاری‌ها و نمایندگان سمن‌های مرتبط)، دستفروشان، اصناف و دستگاه‌های دولتی و انتظامی مرتبط، نسبت به ساماندهی عادلانه و توافقی دستفروشی با لحاظ مقتضیات اجتماعی و اقتصادی و زیست شهری، اقدام عاجل، اما خردمندانه و کارشناسی انجام شود.

ما امضاءکنندگان نامه باور داریم که دستفروشی جزئی جدایی ناپذیر از زندگی شهری است، جزئی که در صورت حمایت و تعامل، به زیبایی‌های شهر می‌افزاید، موجب نشاط، امنیت و رونق شهر می‌شود و نه تنها با فرهنگ و هنر مغایرت ندارد که دارای ویژگی‌های فرهنگی و هنری خاص خود نیز هست. خلاقیت‌های هنری و نوآوری یکی از نتایج و حاصل‌های دستفروشی در شهر است و ترانه‌های کار در دستفروشی از دیرباز جزئی از فرهنگ فولکلوریک موسیقی بوده است. نوازندگان خیابانی نیز جزئی از دستفروشی در شهر هستند که بر طرب و سرزندگی آن می‌افزایند. رنگارنگی بساط‌های زیبا دستفروشان را نمی‌توان از سیما و منظر شهر حذف کرد و حتی لبخندی که تعامل دستفروش و مشتری بر لب‌ها می‌نشاند نیز جزئی از زیبایی‌های این شغل برای شهر است؛ بنابراین استفاده از نام هنر و فرهنگ را برای حذف زیبایی‌های دستفروشی از شهر، روا نمی‌دانیم و اصالت فرهنگ و هنر را در تعهد آن به مردم و جامعه اعلام می‌کنیم، مردمی که در شرایط دشوار اقتصادی، تورم افسارگسیخته، بیکاری گسترده، رکود و تحریم‌های ظالمانه، خود به دنبال راهی برای تأمین معیشت شرافتمندانه هستند و نیاز به یاری دارند و نه طرد.

بدیهی است براساس شرایط هر فضا، مقتضیات ساماندهی دستفروشی متفاوت است و بازیگران دخیل در آن هم تفاوت خواهند داشت و برای مثال در محدوده تئاترشهر، حضور اصحاب تئاتر نیز برای هم اندیشی در خصوص نحوه آن، ضرورت دارد، اما فراموش نکنیم که ساماندهی معنایش حذف نیست.»