سد لفور؛ ضمیری که مرجعش گُم شد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری فارس از شهرستان سوادکوه‌شمالی، ساخت سد لفور که نام رسمی این سد آیت‌الله صالحی‌مازندرانی است از سال ۱۳۷۴ آغاز شد و در سال ۱۳۸۹ با حضور معاون اول رئیس جمهور وقت با ۱۳۲ میلیارد تومان هزینه افتتاح شد.

 

 

* لفور؛ سرزمین شالیزار‌های پلکانی

برای ساخت این سد ۱۸ روستا و زمین‌های کشاورزی روستا‌های دیگر زیر آب رفت و ساکنان بومی منطقه لفور که روستاهای‌شان زیر آب رفت، با دریافت هزینه از دولت منطقه را ترک کردند.

با تحقیقی که در دوره کارشناسی رشته پژوهشگری علوم اجتماعی درباره وضعیت دانش‌آموزان مهاجر منطقه لفور به‌دلیل ساخت سد داشتم و بررسی‌های میدانی موضوع، به نظر می‌رسد پیوست‌فرهنگی و اجتماعی ساخت سد لحاظ نشد و صدمات عاطفی، اجتماعی و فرهنگی و در مقطعی هم سیاسی مشهود بود ولی از نظر اقتصادی مقرر شده بود که بیش از ۵۰ هزار هکتار از شالیزارهای شهرستان‌های پایین‌‌دست و ۳۰ میلیون متر مکعب آب آشامیدنی شهرستان‌های گروه الف که در پایین‌دست سد قرار دارند هم مورد استفاده قرار گیرد و با کاهش ارتفاع سد به‌دلیل مسائل مالی، برخی روستا‌های دیگر از زیر‌آب رفتن نجات یافتند.

سد آیت‌الله صالحی مازندرانی ۸۷ متر ارتفاع و حدود ۱۵۰ میلیون متر مکعب حجم مخزن دارد و از ۳ رودخانه کار سنگ‌رود، آذررود و اسکلیم‌رود تغذیه می‌شود.

احمد باوند در کتاب «سوادکوه، سرزمین دو خورشید»، لفور را سرزمین شالیزار‌های پلکانی توصیف کرد و معتقد است که واژه لپور فشرده یا تلخیص «لپ‌‌اورت» از ۲ جز «لپ» به معنای لب یا دهانه و «اورت» یا «اورود» به معنای رود است و در مجموع به آبادی‌هایی اطلاق می‌شود که در مجاورت آب، رود و جنگل و درختان باشد.

در ادامه این کتاب آمده است که لفور دارای گذشته تاریخی باارزش است که مقر فرمانروایی خاندان قارن و مرکز حکومت ونداد هرمز و نوه‌اش مازیار قارنوندی است که علیه خلفای بنی‌عباس قیام کرده بود.

 

 

منطقه لفور دارای قدمت تاریخی و تمدنی است که قالب‌های ویژه سفال آن معروف است.

منطقه لفور دارای ۷۶ شهید است و آیت‌الله صالحی مازندرانی مرجع تقلید، عضو مجالس اول و دوم خبرگان و مؤلف چند جلد کتاب و عبدالوهاب قاسمی شهید ۷ تیر‌ماه و ۲ نماینده دوره‌های هشتم، نهم و دهم حوزه انتخابیه قائم‌شهر، سوادکوه، جویبار، سیمرغ و سوادکوه‌شمالی با سابقه ۱۱ سال در مجلس شورای اسلامی هم از این منطقه هستند.

 

 

* تاوان حضور افراد ولنگار اخلاقی در لفور

انتشار عکس‌های ناهنجار اخلاقی از ۲ قایق با ۸ سرنشین باعث انعکاس در رسانه‌های خارجی و رسانه‌های مختلف ملی شد و موضع‌گیری‌های سخنگوی قوه قضاییه، عضو هیات رئیسه سابق مجلس و مسؤلان دیگر ملی و استانی را شاهد بودیم.

حضور قدرتمندانه دادستان استان مازندران در پیگیری موضوع انتشار عکس‌های ناهنجار از سد لفور، قابل تقدیر است و اظهار‌نظر برخی‌ها درباره لزوم برخورد با ادارات و نهاد‌های فرهنگی هم قابل توجه است.

هر فردی باید در برابر اعمال اجتماعی خود پاسخ‌گو باشد و زیر‌سؤال‌بردن اعتقادات فرهنگی و دینی باید با برخورد قانونی همراه باشد تا برای دیگران درس عبرت باشد و البته ادارات و نهاد‌های متولی هم باید تلنگر ایجاد شده را برای فعالیت‌های مختلف مورد نظر داشته باشند.

* استفاده از گردشگران در توسعه شهرستان

با هماهنگی فرماندار سوادکوه و به اتفاق سلمان باستان که بلد‌راه ما و مدیر یکی از بزرگترین کانال تلگرامی منطقه است از کنار فروشگاه “دارا و سارا” در شهر شیر‌گاه به سمت دهستان لفور بخش مرکزی شهرستان سوادکوه‌شمالی حرکت کردیم.

 

 

سریال پایتخت که مغازه «هما» یکی از نقش‌های اصلی آن، همین مکان آغاز حرکت ما است از سریال‌های اثرگذار در جذب گردشگر سوادکوه‌شمالی است و البته وجود موافقان و مخالفان دو‌آتشه آن بیانگر اثرگذاری این سریال در افکار عمومی است و بسیاری از مشاورین املاک، تور‌ها، واحد‌های پذیرایی و فروشگاه‌های سطح شهرستان هم قدردان این سریال هستند و از طرف دیگر هم بداخلاقی‌های برخی گردشگران را هم شاهدیم که پاک‌کردن صورت مسله و حذف استفاده از گردشگران در توسعه شهرستان اشتباهی بزرگ است و البته گردشگری دارای قوانین نوشته و نانوشته خاص خود است که مهمترین آن احترام به فرهنگ ساکنین بومی و مقصد است.

 

 

* دیدگاه‌های مردم لفور درباره انتشار عکس‌های ناهنجار

فروشگاه صنایع دستی در مسیر سد آیت‌ الله صالحی مازندرانی قرار داشت که توجه ما را به خود جلب کرد.

 

 

بختیار باستان متولد ۱۳۴۷ است که در فروشگاهی که یک سرمایه‌گذار با همیاری دهیاری روستای قرآن‌تالار اجاره کرد و بیشتر فروش آن صنایع دستی، مربا، ترشی و ساخته‌های دستی منطقه است و استقبال گردشگران را راضی‌کننده توصیف کرد و از درآمد آن هم رضایت داشت و ۲ نفر به صورت شیفتی کار می‌کنند و یک نگهبان شب هم دارد و ۳ نفر از این فروشگاه ارتزاق می‌کنند و مدیر مجموعه قصد توسعه دارد و معتقد است منطقه توانمندی استفاده گسترده‌ای در موضوع گردشگری دارد.

* لزوم احترام به اعتقادات منطقه توسط گردشگران

باستان که موضوع عکس‌های نامناسب را شنیده و خودش کمتر در فضای اجتماعی است و گفت: ناراحت شدم و این جور کار‌ها با بافت فرهنگی و دینی ما متفاوت است و نمی‌دانم آن افراد از کجای کشور بودند و نظارت مسؤولان باید بیشتر باشد و علاوه بر آن، زباله‌های زیادی هم در مسیر قرار دارد که به نفع شغل ما نیست.

وی معتقد است که سد لفور به نفع اقتصاد و معیشت آنها است و در ایام تعطیلات روزانه تا ۲ هزار ماشین از این جاده از استان‌های مختلف عبور می‌کنند و اشتباه چند نفر نباید به همه تعمیم داده شود و گردشگران باید به اعتقادات منطقه احترام بگذارند.

 

 

* خیانت منتشر‌کننده عکس کمتر از قایق‌سواران ناهنجار نیست

مهر‌علی جمشیدی هم چند دوره رئیس شورای روستای بورخانی از دهستان لفور است و حدود ۶۵ سال سن دارد.

وی به قدمت منطقه لفور اشاره کرد و اعتقاد دارد که در دهه ۷۰ و آغاز ساخت سد البرز معتقد بود که که مردم لفور باید برای ساخت سد، جشن بگیرند چون نان بر سر سفره‌های مردم قرار می‌دهد و همچنان این اعتقاد را دارد.

وی گفت: لفور مورد استقبال گردشگرانی از استان‌ها و شهر‌های مختلف است و مسؤولان باید از موضوع تفریحی و گردشگری استفاده کنند و من سد را بر دریا ترجیح می‌دهم و کسی در منطقه کار ناشایست سرنشینان ۲ قایق با لباس‌های ناهنجار را تأیید نمی‌کنند ولی در سطح بین‌المللی و کشوری، بزرگ‌نمایی شد و خیانت فردی که عکس را در فضای مجازی منتشر کرد، کمتر از افراد داخل قایق نبود.

عضو شورای بورخانی خاطرنشان کرد: فرد عکاس ابتدا باید امر به معروف و نهی از منکر می‌کرد و من خودم وقتی فرد بی‌حجاب مرد و زن را در منطقه ببینم از خودرو پیاده می‌شوم و به انها می‌گویم که محیط پاکی است و نوع لباس نامناسب بر روحیه مردم منطقه خدشه وارد می‌کند و بسیاری از مردم هم می‌پذیرند و خود را اصلاح کردند و مردم لفور انقلابی و دارای ۷۶ شهید است و فرهنگ ما باید محترم نگه داشته شود.

 

 

* ناراحتی مردم منطقه از نوع پوشش و رفتار برخی از گردشگران

الیاسی از ساکنین روستای اطراف سد البرز با اشاره به اینکه در فضای مجازی قرار ندارد و موضوع عکس‌های سد را شنید، معتقد است که تا انسان چیزی را ندیده نباید در آن موضوع اظهار نظر کند.

وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته شاهد بی‌حجابی‌های مختلف در منطقه گردشگری رودخانه‌ها و آب پشت سد بود که نوع پوشش و رفتار برخی گردشگران مردم منطقه را ناراحت می‌کند.

*عدم‌جرأت حضور در بین گردشگران ناهنجار

۲ نفر از ساکنین روستا‌های اطراف سد، علاقه‌ای به مصاحبه درباره موضوع نداشتند اما ۲ پیرزن مهربان روستای گالش‌کلا با ما صحبت کردند.

ربابه ظهیری با اشاره به اینکه در مسیر خانه تا باغ خود شاهد بی‌حجابی و پوشش نامناسب مردان و زنان است و همیشه با صدای بلند به آنها تذکر می‌دهد و حتی حرف‌های نامناسب هم به آنها می‌گوید.

وی می‌گوید که جرات ندارد با وجود افراد بی‌حجاب و خاص، فرزندان یا نوه‌هایش را به باغ بفرستد و خودش به باغ و زمین خودش سرکشی می‌کند.

حوریه محرابی هم از وضعیت حجاب اطراف سد در رودخانه‌ منتهی به آن با تکان‌دادن سرش اظهار ناراحتی می‌کند و گذشته روستا را با الان مقایسه و به نوعی تفاوت نسلی و نوع پوشش را مغایر با علاقه خود توصیف می‌کند.

 

 

* گردشگری مدیریت‌شده می‌تواند منطقه لفور را خودکفا کند

داریوش جمشیدی فعال و سرمایه‌گذار گردشگری سوادکوه‌شمالی که یک دهه سرمایه‌گذاری سد سنبل‌رود را در کارنامه خود دارد و در حال حاضر یک واحد بین‌راهی دارد از دست‌دادن مدیریت سنبل‌رود را عدم همکاری فرماندار سابق توصیف کرد.

 

 

وی ادامه داد: انتشار عکس‌های ناهنجار از سد لفور برای همه ما دلسوزان منطقه، ناراحت‌کننده بود و مدیران مرتبط باید پیش‌بینی لازم را می‌کرند و این عکس‌ها در شأن شهرستان ما نبود و انتظار دارم که مدیران بر مردم سخت‌گیری نکنند و این موضوع قبلاً اتفاق نیفتاده بود و با توجه به حساسیت موجود دیگر اتفاق نمی‌افتد و بیکاری و وضعیت اقتصادی ضعیف در منطقه لفور وجود دارد و موضوع گردشگری می‌تواند منطقه را خود‌کفا کند و باید مدیریت، هدایت، بهره‌برداری و اثر‌گذاری در اقتصاد گردشگری داشته باشیم.

جمشیدی با بیان اینکه هزاران خودرو وارد لفور شدند و وقتی کسی از گوشه‌ای یک عکس بگیرد و در فضای مجازی قرار داد، نباید به معنای وضعیت نامناسب توصیف شود، گفت: کمیته‌ای برای استفاده از ظرفیت لفور راه‌اندازی شود و برای جمع‌آوری زباله هم که مهمترین دغدغه منطقه است پیشنهاد بازیافت و تفکیک زباله لفور را می‌توانیم پیگیری کنم.

* حفاظت از ۴۰ کیلومتر مساحت آب سد آیت الله صالحی مازندران

کارکنان سد با هماهنگی که فرماندار سوادکوه‌شمالی با مدیر مجموعه انجام دادند، از ما استقبال کردند و به همراه آنان در ۲ قایق وارد آب پشت سد شدیم.

 

 

مساحت آب پشت سد حدود ۴۰ کیلومتر است و عمق آن تا ۷۴ متر هم می‌ر‌سد و من در ذهنم ارتفاع ۷۴ متری را تصور می‌کنم که تپه‌ها، درختان، خانه‌ها و باغ‌های زیادی را در خود جای داد و البته تبدیل به احسن‌شدن آن برای استفاده آشامیدنی، کشاورزی و گردشگری می‌تواند جایگزینی برای آن باشد که در هر ۳ حوزه نیاز به اعتبار، مدیریت و برنامه‌ریزی است.

 

 

حفاظت از ۴۰ کیلومتر با تعداد انگشت‌شمار نگهبان فعالیت سختی است که دست‌یابی به اهداف حفاظتی بعید به نظر می‌رسد.

حدود ۵ ساعت در آب پشت سد با قایق‌های موتوری و در روستا‌ها و مناطق اطراف سد با خودرو و نیز بخشی را به صورت پیاده‌روی حضور داشتیم و تابلو‌های متعدد هشدار برای ممنوعیت شنا و ماهیگیری را دیدیم و بیان شد که بسیاری از تابلو‌ها توسط افراد مختلف بریده شد و از زاویه‌ای که عکس‌های عریان در ۲ قایق منتشر شد هم حضور یافتیم و واحد مسکونی چسبیده به فنس محدوده سد ساخته شده بود و بریدگی فنس هم قابل مشاهده بود و مسیر عبور قایق هم مشخص بود که با آن قایق‌ها در داخل سد حاضر شدند و عکس گرفتند.

 

 

برخی از افراد مرتبط با مکان سد، پرونده مفتوح در دادگاه دارند و روستا‌ها و زمین‌های کشاورزی هم در اطراف سد که بیرون از محدوده آن به نظر می‌رسد به چشم می‌خورد.

جزیره‌ای هم در میان آب سد وجود داشت که مزار شهید علی‌اکبر کریمی و در‌گذشتگان یکی از روستا‌های منطقه و امام‌زاده در آنجا قرار دارد و در سال‌های گذشته خانواده شهید برای زیارت مزار با قایق آب منطقه‌ای حضور پیدا می‌کردند.

 

 

گل‌های محمدی اطراف مزار شهید فضای زیبایی ایجاد کرده بود و گیاهانی با ساقه‌های بزرگ مانع حضور ما در سایر بخش‌های این جزیره شد ولی امام‌زاده دربی نداشت و اداره اوقاف و امور خیریه و بنیاد شهید می‌توانند با رایزنی‌های اداری با متولی سد، فضای بهتری را در جزیره کوچک شهید کریمی ایجاد کنند.

 

 

در ورودی رودخانه اسکلیم‌رود به سد البرز و در نزدیکی نقطه حضور گردشگران هنجار‌شکن چند رأس اسب و ده‌ها گوسفند مشغول چرا بودند که با برش فنس یا موانع ایجاد‌شده توسط افراد، وارد حریم رودخانه و سد می‌شوند.

 

 

* امنیت سد لفور با استفاده از تدابیر آینده‌نگرانه

استفاده گردشگری از سد آیت‌الله صالحی مازندرانی با لحاظ‌کردن شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و با اولویت‌قرار دادن بهره‌بردار قوی و کار‌بلد گزینه مناسبی برای امنیت و نیز بهره‌برداری از این توانمندی است تا اداره آبیاری نقش نظارتی خود را ایفا کند و استفاده از توان بسیجیان منطقه هم قابل توجه است.

 

 

به نظر می‌رسد نصب دوربین‌های مدار‌بسته، فنس‌کشی و گشت‌های چند ساعت به چند ساعت نمی‌تواند از اتفاق‌های ناخوشایند فرهنگی جلوگیری کند و باید ضمن بهره‌مندی منطقه از آورده‌های اقتصادی سد، امنیت آن هم با استفاده از تدابیر آینده‌نگرانه حفظ شود.

مردم مهربان، با‌هوش و توانمند لفور دارای اعتبار بالایی هستند و نباید یک اتفاق ناشایست، حقانیت و اعتبار و شخصیت بالای لفور را زیر سؤال ببرد و در حال حاضر به نظر می‌رسد لفور «ضمیز»ی است که«مرجع» آن گُم شد.

 

 

معتقدم مردم صبور و مهربان لفور با وضعیت اقتصادی ضعیف منطقه نباید تاوان حضور افراد ولنگار اخلاقی را بدهند و سد آیت‌الله صالحی مازندرانی با هزینه اجتماعی و عاطفی مردمی ساخته شد که خاطرات نیاکان و جغرافیای فرهنگی و داشته‌های خود را برای ساخت آن هزینه کردند و بسیاری از درگذشتگان آنان هم در لفور دفن هستند و حق آنها است که از درآمد‌های اصلی و جانبی گردشگری سد بهره‌مند شوند که البته هنوز تا استفاده مورد انتظار از آن، راه درازی در پیش است و البته ولنگاری‌های اخلاقی در نقاط مختلف دیگر هم در پیش چشمان همگان قرار دارد و اثر‌گذار تر‌ین راه کاهش آن هم توجه و تمرکز بر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی اثر‌گذار است.

 

 

لفور دارای توانمندی‌های فرهنگی، اجتماعی، دینی، انقلابی و گردشگری است که نباید با انتشار چند عکس نابهنجار فرهنگی در موتور‌های جستجو‌گر و فضای اجتماعی  توصیف شود و مرجع اعاده حیثیت از این منطقه هم مدیران ملی و استانی و شهرستانی مرتبط هستند تا توانمندی‌های اصیل آن را رصد، هدایت، مدیریت و به نفع مردم منطقه بهره‌مندی کنند.

گزارش و عکس: عمران اکبرنژاد ـ سلمان باستان

انتهای پیام/۸۶۰۱۵/ح