کی، کجا و چگونه حجامت را انجام دهیم؟

سمانه رمضانی گیوی متخصص طب سنتی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، اظهار کرد: بسیاری از مردم با شنیدن نام طب سنتی به یاد حجامت می‌افتند، اما باید دانست که این روش تنها یکی از روش‌های درمانی طب سنتی است؛ طب سنتی ایران برخاسته از دانش پرمایه حکیمان و دانشمندان ایرانی بر اساس اصولی پایه ریزی شده و شناخت آن‌ها برای درک بهتر جایگاه حجامت در طب سنتی لازم است. اصول طب سنتی ایرانی بر مبنای حفظ سلامت بدن بوده و در مواردی که این سلامت به دلایلی از دست برود علم پزشکی در بازگرداندن سلامت به فرد کمک می‌کند.

وی ادامه داد: اقداماتی که برای رسیدن به سلامت فردی انجام می‌شود شامل سه دسته “تابیر”، “دارو” و “اعمال دستی (یداوی) ” می‌شود؛ تدابیر به دستوراتی گفته می‌شود که پزشک درباره سبک زندگی فرد به او می‌دهد. در ارتباط با افراد سالم معمولا رعایت تدابیر ویژه خودشان برای حفظ سلامتی کافی است. درباره افرادی که درگیر بیماری هستند نیز در بسیاری از موارد رعایت تدابیر مخصوص و اصلاح سبک زندگی باعث می‌شود عامل ایجاد کننده بیماری از بین‌رفته و عوارض به جا مانده از بیماری نیز برطرف شوند.

رمضانی افزود: در صورتی که شدت بیماری بیشتر از آن باشد که تنها با استفاده از تدابیر درمان شود، متخصص طب سنتی علاوه بر استفاده از تدابیر اقدام به تجویز دارو‌های طبیعی نیز می‌نماید. تنها در بعضی بیماری‌ها و شرایط خاص، طبیب علاوه بر استفاده از تدابیر و داروها، نیازمند استفاده از اعمال دستی برای مقابله با بیماری خواهد شد.

وی افزود: اعمال دستی در طب سنتی روش‌های گوناگونی دارد که یکی از آن‌ها حجامت است؛ بنابراین حجامت روشی است که در شرایطی خاصی توسط پزشک متخصص طب سنتی برای پیشگیری و یا درمان بیماری فرد تجویز می‌شود.

این متخصص طب سنتی توضیح داد: نیاز به انجام حجامت در افراد مختلف با توجه به شرایط و فصول گوناگون تفاوت دارد. به عنوان مثال در افراد با مزاج گرم و تر، همچنین افراد پرخون و درشت هیکل و قوی و یا در افرادی که غلبه دم (خون) وجود دارد گاهی حجامت توسط متخصص طب سنتی تجویز می‌شود، برعکس در افراد با مزاج سرد و خشک و افراد ضعیف و لاغر معمولا حجامت توصیه نمی‌شود و حتی انجام حجامت در این افراد بدون اجازه پزشک می‌تواند با عوارض ناگواری همراه باشد.

فصل مناسب برای انجام حجامت

وی درباره فصل مناسب حجامت تصریح کرد: در بین فصول نیز فصل بهار تناسب بیشتری با حجامت دارد. افرادی که نیاز به یک نوبت حجامت سالانه دارند بهتر است حجامت خود را در فصل بهار انجام دهند. ایام حزیران روز‌های خاصی است که حجامت در آن‌ها تاثیر بهتری دارد. اگرچه در شرایطی که انجام حجامت با تشخیص متخصص برای درمان بیماری لازم باشد نیاز نیست منتظر آمدن فصل بهار و یا روز‌های حزیران بود و می‌توان آن را انجام داد.

رمضانی افزود: بطور کلی حجامت یک روش برای خارج کردن مواد زائد از بدن است. اما باید توجه داشت که معمولا هیچ گاه انجام حجامت به تنهایی توصیه نمی‌شود و همواره در کنار آن رعایت تدابیر و دستورات تغذیه‌ای نیز لازم است. گاهی اوقات نیز حجامت به تنهایی از دفع مواد زائد بدن بیهوده بوده و لازم است پیش از انجام آن اقدامات دیگری صورت گیرد تا مواد زائد آماده خروج از بدن گردند. این اقدامات که می‌تواند شامل هر کدام از تدابیر، استفاده از دارو‌های طبیعی و اعمال یداوی باشد توسط متخصص طب سنتی و با توجه به نوع بیماری و شرایط فرد بیمار تجویز می‌کند.

نکات مهم در هنگام حجامت

وی بیان کرد: به طور کلی نکته مهم در طب سنتی و انجام حجامت این است که افراد باید مراقب باشند در استفاده از این روش‌ها به افراد غیر متخصص و بدون صلاحیت لازم مراجعه نکنند. گاهی اوقات وضعیت بیماری فرد به‌گونه‌ای است که نیاز به بررسی‌های تشخیصی کامل‌تر دارد و گاه شدت و نوع بیماری ایجاب می‌کند که، فرد حتما علاوه بر طب سنتی از روش‌های درمان طب جدید نیز بهره‌مند شود. تشخیص به موقع این موارد و ارجاع صحیح بیمار به مسیر درست درمان تنها به عهده پزشکانی است که صلاحیت لازم را برای مداخله در مسائل مربوط به سلامت افراد دارند.

وی در پایان یادآوری کرد: تجویز دارو‌ها و انجام اعمال دستی در طب سنتی نیازمند داشتن مهارت و تخصص در این زمینه است و اقداماتی که توسط افراد غیر متخصص و فاقد مهارت‌های لازم صورت می‌گیرد گاه با عوارض جبران ناپذیری همراه است؛ بنابراین لازم است بیماران برای انجام امور طب سنتی از جمله حجامت، از مراجعه به افراد غیر پزشک و موسسات بدون مجوز قانونی اجتناب کنند.