همسرگزینی برای کودک؛ تحمیلی ظالمانه است

آفتاب‌‌نیوز : آرزو محمودیان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به آمار رسمی ازدواج کودکان، اظهار کرد: بیش از ۵ درصد ازدواج‌ها مربوط به ازدواج زیر ۱۵ سال است؛ این آمار، رقم سالانه بیش از ۲۸۰۰۰ کودک دختر را شامل می‌شود که بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان به ترتیب مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی و فارس است، ضمن این‌که آمارهای غیررسمی از اوضاع وخیم‌تر ازدواج کودکان حکایت دارد.
وی در تشریح معنای لغوی واژه «بلوغ»، تصریح کرد: بلوغ عبارت است از رسیدن به پختگی لازم برای انجام هر کاری و در مورد ازدواج نیز این تبیین صدق می‌کند، ضمن این‌که برای تحقق یک ازدواج موفق چند بلوغ از جمله بلوغ جسمی، عاطفی و اقتصادی لازم است که از منظر روانشناختی، سن ۲۱ سال برای دختر و سن ۲۵ سال برای پسر، به عنوان سن دستیابی به بلوغ و پختگی برای ازدواج مطرح می‌شود.
محمودیان با یادآوری اصول زندگی متعادل، تأکید کرد: زندگی متعادل در وهله نخست زمانی تحقق می‌یابد که فرد تک‌تک برهه‌های زندگی را به جا و به موقع و به شیوه صحیح سپری کرده باشد و با این دیدگاه می‌توان نتیجه گرفت که ازدواج کودک نمی‌تواند منجر به تشکیل زندگی متعادل شود زیرا فرد هنوز کودکی را تمام و کمال تجربه نکرده و به ناگاه وارد مرحله بزرگسالی می‌شود.
وی با تأکید بر این‌که چنین افرادی به دلیل گذار ناگهانی از مرحله‌ای به مرحله دیگر دچار چالش‌های جدی می‌شوند، بیان کرد: اکثر این افراد در بزرگسالی به شهروندانی قانون‌مدار و بهنجاری تبدیل نمی‌شوند و گاه حتی برخی از آنان به دنبال انتقام‌گیری در جامعه هستند.
این کارشناس مشاوره در استان در تشریح دلایل رخداد کودک‌همسری در جامعه، بیان کرد: مهم‌ترین دلیل این پدیده را باید در ساختارهای فرهنگی و سنتی جامعه جست که علی‌رغم ظهور مظاهر زندگی مدرن، در بسیاری از مناطق کشور زیرساخت‌های فرهنگیِ سنتی و قدیمی در برابر تغییرات فرهنگی و به‌روز شدگی‌ها مقاومت می‌کنند.
وی با بیان مصداقی از این تفکر در بطن جامعه، گفت: بسیاری از خانواده‌ها از ترس اینکه فرزندشان به فساد روی نیاورد آن‌ها را وادار به ازدواج می‌کنند، در حالی‌که امکان دارد با این کار کودک را به ورطه سقوط بکشانند.
محمودیان با ذکر دلیل دیگری برای کودک‌همسری، گفت: وضعیت اقتصادی نامطلوب و فقر خانواده باعث تن دادن والدین به مبادله اقتصادی فرزند شده و حتی برخی خانواده‌ها به دلیل ناتوانی در تهیه هزینه خوراک و پوشاک، فرزندان را در سنین کودکی وادار به ازدواج می‌کنند.
وی اعتیاد والدین را دلیل دیگر کودک‌همسری ذکر کرد و ادامه داد: فرد معتاد تنها به دنبال تهیه مواد و رفع نیاز خود بوده و ارزش‌های خانواده و جامعه برای او بی‌اهمیت است که در این موارد نیز فرزندان قربانی می‌شوند.
محمودیان با تأکید بر تفاوت دریچه نگاه کودک در مقایسه با بزرگسال، اضافه کرد: کودکان دارای ارزش‌های خاص خود هستند و جهان را با نگاه متفاوتی تجربه می‌کنند و نباید انتظار داشت که نگاه کودک به ازدواج مانند نگاه یک بزرگسال به این قضیه باشد از این‌رو نبود این همسانی و شباهت به نوبه خود، به افزایش طلاق در ازدواج‌های کودک با بزرگسال دامن می‌زند.
وی با اشاره به قانون مدنی موجود در خصوص سن اردواج، گفت: بر اساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، عقد و نکاح دختر قبل از رسیدن به ۱۳ سال تمام شمسی و پسر پس از رسیدن به ۱۵ سال تمام شمسی، فقط با اجازه ولی و دادگاه صالحه انجام می‌شود.
محمودیان اضافه کرد: در طرحی که هم اکنون در مجلس در حال بررسی است هدف این است که سن ازدواج دختران را حداقل به ۱۵ برسانند و اجازه والدین و دادگاه صالحه نیز برای ازدواج دختران زیر این سن مطرح نباشد تا راه‌های دور زدن قانون بسته شود ضمن اینکه بر اساس این طرح، برخورد قانونی و قاطع با ازدواج‌های بدون مجوز و یا با ثبت غیرقانونی، در نظر گرفته شده است.
وی تأکید کرد: همسرگزینی برای کودک نوعی تحمیل ظالمانه است چرا که کودک به امری واداشته می‌شود که به آن آگاهی و علاقه‌ای ندارد، بنابراین اساسی‌ترین قدم برای جلوگیری از این پدیده در گام نخست، تدوین قوانین سختگیرانه جدید و به روز کردن قوانین قدیمی است.
این کارشناس مشاوره در استان در خصوص پیامدهای جسمی و اجتماعی ازدواج کودکان، یادآور شد: جدایی ناگهانی کودک از دنیای کودکی، ناتوانی جسمی برای مادر شدن، مشکلات جسمی ناشی از زایمان در سن پایین، ناتوانی در نگهداری از زندگی و فرزند، بیوه شدن زودهنگام، طلاق‌های عاطفی زوجین پس از افزایش سن، نداشتن زایمان طبیعی به دلیل رشد ناکافی بدن، کم‌خون شدن به دلیل نامرتب بودن عادت ماهیانه در سنین پایین، مشکلات کروموزومی و نداشتن آمادگی بارداری از لحاظ روحی و عاطفی از مهم‌ترین پیامدهای ازدواج کودکان است.
محمودیان در تشریح راهکارهای مقابله با کودک‌همسری، خاطرنشان کرد: وضع قوانین جدید، آشنا ساختن خانواده‌ها با مشکلات و پیامدهای ازدواج در سنین پایین، بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی خانواده‌ها، ارائه آموزش‌های لازم در راستای تغییر افکار کهنه و قدیمی و همسویی نخبگان دینی و علمی در جهت اصلاح فرهنگ و اندیشه عمومی، از مهم‌ترین اقدامات در جهت کاهش آمار ازدواج کودکان است.