ماجرای کمک‌های اجباری اولیای دانش‌آموزان به مدارس/ گفتند یا کمک کنید یا بچه را از مدرسه ببرید! ‏

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از  گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، قصه بی‌پولی آموز‌ش‌وپرورش به سال‌های دور برمی‌گردد. مسئولان وزارت آموزش و ‏پرورش، عریض و طویل‌ترین وزارتخانه کشور، در همه این سال‌ها گفته‌اند بودجه‌شان کفاف دخل ‏وخرجشان را نمی‌دهد و بخش اعظم بودجه سالانه‌شان را صرف پرداخت حقوق به کارمندانش می‌‏کند. همین کسری بودجه است که در دوره‌های مختلف مدیریتی، یک موضوع، دامن مدارس و ‏اولیای دانش‌آموزان را رها نمی‌کند: کمک هزینه مردمی؛ موضوعی که از شخص وزیر آموزش و پرورش ‏تا معاونان و دیگر مسئولان این وزارتخانه بار‌ها درباره‌اش تذکر داده‌اند و گفته‌اند که گرفتن این ‏کمک‌ها به صورت اجباری، ممنوع است و مدیرانی که این کمک‌ها را بدون رضایت پدر و مادر‌ها از آن‌ها ‏می‌گیرند، خاطی‌اند و جریمه می‌شوند.» ‏

داستان کمک‌های اجباری دانش‌آموزان به مدارس، اما همچنان ادامه دارد؛ نمونه‌اش مدرسه‌ای ‏پسرانه در منطقه ١٧ تهران که به گفته تعدادی از پدر و مادر‌های دانش‌آموزان آن، مسئولانش ‏دانش‌آموزانشان را تحت فشار گذاشته‌اند تا به مدرسه کمک کنند.

بچه‌ام استرس دارد؛ ناخن‌هایش را می‌جود

‏ «هرچندوقت یک‌بار پاکتی بی‌نام‌ونشان به ما می‌دهند و می‌گویند کمک‌های مردمی بدهید. از مدیر ‏و ناظم مدرسه پرس‌وجو می‌کنیم اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و ما را ارجاع می‌دهند به مسئول ‏پرورشی!» این‌ها را مادر سامان، یکی از دانش‌آموزان این مدرسه ابتدایی با عصبانیت ‏می‌گوید. او از یکی از والدین در مورد دستورالعمل اجرایی تشکیل ستاد‌های نظارت بر حقوق والدین ‏و دانش‌آموزان شنیده، اما به نظرش به درستی اجرا نشده است: «یکی از مادران دانش‌آموزان ‏می‌گفت: شرایط اقتصادی جامعه از یک طرف و لزوم رعایت حقوق شهروندان از طرف دیگر نظارت ‏بیشتر بر فرآیند ثبت‌نام را ضروری می‌کند و باید با نظارت فعال و هوشمندانه از هرگونه اقدامی که ‏باعث تضعیف حقوق والدین و دانش‌آموزان شده و بدبینی و بی‌اعتمادی مردم به نظام آموزشی را ‏ایجاد یا گسترش می‌دهد، جلوگیری کرد.»

پدر «سامان» کارگر است و حقوق ماهانه‌اش به ‏‏٢میلیون تومان نمی‌رسد درحالی‌که باید اجاره خانه و مخارج خواهر کوچکترش را هم ‏بدهد: «اغلب کسانی که در منطقه ١٧زندگی می‌کنند جزو قشر ضعیف جامعه اند و ۴٠٠-٣٠٠هزار ‏تومان برایشان مبلغ قابل توجهی است که می‌تواند یکی از مشکلاتشان را مرتفع کند.»

مادر سامان ‏از تکرار درخواست کمک‌های مردمی گلایه دارد: «من در تأمین مسائل اولیه کودکانم باز مانده‌ام و ‏برای همین در مدرسه دولتی ثبت‌نامش کرده‌ام، اما هر چندیک‌بار به بهانه‌ای از ما کمک می‌خواهند.» ‏بغض، مادر «سامان» را امان نمی‌دهد: «چندبار از همسرم خواسته‌ام مدرسه‌اش را تغییر بدهد، اما مستاجر هستیم و ‏مبالغ ثبت‌نام مدارس دیگر بالاست.» سامان از زمانی که شیفتش را تغییر داده استرس دارد و ‏ناخن‌هایش را می‌جود: «سامان چند روز پیش گفت: یکی از بچه‌ها را جلوی دفتر مدرسه دیده که به ‏او گفته می‌شده اگر کمک را نیاوری پرونده‌ات را می‌دهیم بروی. قبلا هم برای نصب دوربین مداربسته ‏تمام هزینه را والدین تقبل کردند.

هر‌سال در ابتدای ثبت‌نام پول بیمه می‌گیرند، اما هر اتفاقی ‏می‌افتد، مسئولیتی را به‌عهده نمی‌گیرند. حتی پول پیک‌های آدینه را از والدین دریافت می‌کنند. ‏مراسم شب چله در گروه تلگرام اعلام کردند هرکسی هر مقدار می‌خواهد، کمک کند، والدین با هم ‏تصمیم گرفتیم هرکدام ١٠هزار تومان کمک کنیم بعد یک کاپ‌کیک به بچه‌ها داده بودند فرستاده بودند ‏خانه.»

مادر سامان از وضع آموزشی و مسائل تربیتی مدرسه پسرش هم رضایت ندارد: «در این ‏مدرسه اتفاقات زیادی می‌افتد. در دستشویی‌ها هم دوربین وصل کرده‌اند. ‏سامان هر روز استرس دارد تا مبادا تنبیه شود. یک بار نگذاشته بودند ورزش کند، چون موهایش ‏بلند بود. ناظم می‌گفت: هر دو هفته باید برود سلمانی. شاید مادری نداشته باشد هر دو هفته ٢٠هزار ‏تومان پول آرایشگاه بدهد.» ‏

مادر سامان معتقد است مدرسه‌به‌گونه‌ای عمل می‌کند که مدرکی برای شکایت نداشته باشند: «در ‏گروه تلگرام ما حدود ٣٠ و خرده‌ای دانش‌آموز است. ٢٠ نفر را نام برده بودند که اولیایشان بیایند ‏مدرسه. البته حرفی از کمک‌های مردمی نزدند. حتی در گروه اعلام کردیم برای چه؟ گفتند اطلاع ‏ندارند و باید به مدرسه مراجعه کنیم؛ مدرک نمی‌گذارند باشد تا ما به آموزش‌وپرورش شکایت ‏نکنیم.» ‏

در این منطقه هر مادری را می‌بینی این غصه را دارد

شورای عالی آموزش‌وپرورش مصوبه‌ای دارد که در ماده ١١ آن، درباره کمک‌های داوطلبانه مردمی ‏مطابق قانون تصویب‌شده مجلس مواردی آمده است. این استفاده و مشارکت دارای شرایطی است: «‏اول این‌که داوطلبانه باشد، دوم این‌که در فصل ثبت‌نام اتفاق نیفتد، سوم این‌که در قبالش رسید تحویل ‏داده شود.» ‏

‏ «رضا» یکی از دانش‌آموزان مدرسه‌ای در منطقه ١٧ آموزش‌وپرورش است که مادرش از ‏کمک‌هزینه‌های درخواستی مدرسه گلایه‌مند است. «هر دانش‌آموز ٣٠٠هزار تومان می‌شود یک‌دنیا ‏پول. این مدرسه در دو شیفت ۵٠٠-۴٠٠ دانش‌آموز دارد. از ما کمک‌هزینه می‌خواهند، اما از این ‏سال‌به‌سال دیگر ما قدمی در بهبود شرایط مدرسه نمی‌بینیم. پرداخت این مبالغ برای بیشتر ‏خانواده‌ها مقدور نیست. تا به‌حال حتی یک مشاوره برای خانواده‌ها یا فرزندان در این مدرسه ‏نداده‌اند. درواقع اصلا نتیجه این کمک‌ها را حتی در مدرسه و در نحوه آموزش مدرسه ندیده‌ایم.»

‏مادر «رضا» روش تشویقی مدرسه برای گرفتن کمک‌هزینه‌ها را درست نمی‌داند و بر این باور است ‏که این روش باعث سرخوردگی دانش‌آموزانی می‌شود که والدینشان نتوانسته‌اند به مدرسه کمک ‏کنند: «سر صف به بچه‌هایی که والدینشان کمک‌هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند، جایزه می‌دهند که ‏این مسأله باعث سرخوردگی فرزندان خانواده‌هایی است که توان تقبل این هزینه‌ها را ندارند.
افرادی ‏که در این منطقه زندگی می‌کنند، قشر ضعیف جامعه هستند؛ بنابراین این مبالغ برایشان ‏سنگین است. همسرم کارگر است و دو فرزند دارم. ما فرزندانمان را در مدرسه دولتی ثبت‌نام ‏کرده‌ایم تا این هزینه‌ها کاهش بیابد وگرنه نامش را در مدرسه غیرانتفاعی می‌نوشتیم.»

مادر «رضا» می‌گوید: «بعضی خانواده‌ها با وجود ناتوانی در پرداخت این مبالغ خود را به دردسر ‏می‌اندازند تا این هزینه را تأمین کنند و استدلالشان این است که اگر پول را پرداخت نکنیم با ‏فرزندمان لجبازی می‌کنند. وقتی می‌پرسیم این هزینه‌ها کجا خرج می‌شود، می‌گویند ‏آموزش‌وپرورش گفته این هزینه‌ها را بگیریم، مدرسه خرج دارد؛ پول آب‌وبرق و گاز که اگر پرداخت ‏نشود بچه‌ها بدون شوفاژ می‌مانند! در این منطقه هر مادری را که می‌بینید این غصه را دارد. من با ‏دوستان دیگرم هم که فرزندانشان در مقاطع و مدارس دیگر چه دختر چه پسر تحصیل می‌کنند، با ‏این مسأله روبه‌رو هستند.»

مسئولان آموزش‌وپرورش به مدیران پیشنهاد می‌کنند با بازگشایی مدارس ‏و تشکیل انجمن اولیا و مربیان برنامه‌ها، اقدامات و نیاز‌های مالی خود را برای سال تحصیلی به ‏والدین اعلام کنند و خانواده‌ها بر اساس تمایل و شرایط مالی مبالغی را برای بهبود شرایط آموزشی و ‏تربیتی فرزندانشان پرداخت کنند، اما برخی شواهد نشان می‌دهد این مسأله در برخی مدارس ‏برخلاف جهت پیش می‌رود و مدیران به قدری در مضیقه مالی قرار گرفتند که مبالغ هنگفتی را ‏برای کمک‌های مردمی تعیین کرده و والدین را ملزم به پرداخت آن کرده‌اند. ‏

ما موظف به پاسخگویی به هیچ ارگانی نیستیم

معاون یکی از این مدارس منطقه ١٧  درباره ‏درخواست‌های کمک‌مردمی و گلایه اولیای دانش‌آموزان می‌گوید: «اولیا چرا با شما تماس گرفته‌اند؟ ‏باید آن‌ها به مدرسه مراجعه می‌کردند و با مدیر یا من در این خصوص صحبت می‌کردند.»

او در ‏مورد اعلام‌نشدن محل مورد نیاز مبلغ درخواستی مدرسه می‌گوید: «قرار نیست ما ریز مبالغ را به ‏اولیای دانش‌آموزان ارایه بدهیم؛ عذرخواهی می‌کنم به شما ارتباطی پیدا نمی‌کند. ما موظف به ‏پاسخگویی به رئیس مقطع، رئیس حراست و رئیس منطقه هستیم و برای همین دیگر موظف به ‏پاسخگویی به هیچ ارگانی نیستیم؛  در همه مدارس بازرس می‌آید و از مسئولان ‏مدارس فاکتور می‌خواهد.» ‏

٩٠ درصد هزینه‌های یک مدرسه را آموزش و پرورش می‌دهد
تنها کمک‌های داوطلبانه مجاز است

مسعود ثقفی، رئیس اطلاع‌رسانی آموزش‌وپرورش شهر تهران/ ما در هزینه‌های زندگیمان ‏بخشی از هزینه‌ها را برای کودکانمان مد نظر قرار می‌دهیم؛ هزینه‌هایی که شامل خوردوخوراک، ‏پوشاک و… است. این‌که ما بخشی از هزینه‌های زندگی را به فرزندانمان اختصاص دهیم هم موردقبول ما ‏است و هم این‌که از آن استقبال کرده و پیشنهاد می‌دهیم؛ اما روش ارایه کمک‌ها به مدارس ‏چیزی است که قانون آن را مشخص کرده است.

قانون اعلام کرده است که تمام مدارس مجازند از ‏کمک‌های داوطلبانه مردمی بهره بگیرند، به این معنا که مدارس اجازه ندارند قانونا به دلایل مختلف ‏اعم از فیش آب‌وبرق‌و گاز تا ارایه کارنامه و دلایل دیگر اولیا را مجبور به پرداخت هزینه‌هایی کنند ‏اما خود مردم اگر داوطلبانه این کمک‌ها را داشته باشند، ما نه‌ تنها ایرادی به آن نمی‌بینیم بلکه از آن ‏استقبال می‌کنیم. در خصوص مدارس باید گفت که هزینه‌های یک مدرسه عموما بالغ بر ٩٠درصدش ‏توسط وزارت آموز‌ش‌وپرورش تأمین می‌شود. این ٩٠درصد شامل هزینه ملک، حقوق پرسنل، ‏اضافه‌کار پرسنل و… درواقع تمام هزینه‌های اصلی یک مدرسه که شامل ملک و فضا و حقوق است ‏توسط دولت پرداخت می‌شود. بالغ بر ۵ یا ٧درصد هزینه‌های یک مدرسه نیازمند کمک‌های مردمی ‏است؛ طبیعی است اگر والدین در تأمین آن داوطلبانه یاری کنند، می‌شود مدرسه را با شرایط بهتری ‏اداره کرد و عملکرد بهتری را شاهد بود، اما این‌که بخواهیم به دلیل مختلف و به شکل اجباری این هزینه‌ها را از اولیا دریافت کنیم هم غیرقانونی و هم غیراخلاقی است.

ما اصلا مجاز ‏نمی‌بینیم کسی به دلایل مختلفی برای گرفتن کمک به، ولی دانش‌آموز فشار بیاورد؛ آن هم در شرایط ‏فعلی اقتصادی که هر کدام از اقشار گرفتاری‌های خاص خود را دارند. اولیا شاکی باشند؛ قطعا هر ‏اقدام خلاف قانونی اگر در مدارس ما اتفاق بیفتد مرجعی برای رسیدگی به آن موضوع وجود دارد. به ‏عنوان مثال در خصوص کمک‌هزینه‌ها مرجعی در آموزش‌وپرورش وجود دارد به نام اداره ارزیابی ‏عملکرد و پاسخگویی به شکایات، هر کدام از مناطق آموزش‌وپرورش چنین واحدی دارند اگر چه اداره ‏کلی به همین نام در اداره آموز‌ش‌وپرورش و همین‌طور در وزارت آموزش‌وپرورش وجود دارد. هم از ‏طریق مراجعه حضوری، هم از طریق تماس تلفنی و هم از طریق درگاهی که در سایت ‏آموزش‌وپرورش قرار دارد، اولیای دانش‌آموزان می‌توانند پیگیر رسیدگی شکایات خود باشند. اگر ‏مدارس والدین را به پرداخت کمک‌های مردمی اجبار کردند، خانواده‌ها می‌توانند از طریق شماره ‏‏۸۸۹۶۴۰۰۶ به امور ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایت آموزش‌و‌پرورش اعلام کنند تا موضوع ‏مورد بررسی قرار بگیرد. ‏

مدرسه دولتی است نه غیر انتفاعی

‏ «بهروز» تنها فرزند خانواده است و از همان اول ابتدایی در یک مدرسه دولتی تحصیل کرده است؛ ‏او سه سال اول را در شیفت بعدازظهر بود و حالا که به سال چهارم ابتدایی رسیده مثل سایر ‏همدوره‌ای‌هایش به شیفت صبح آمده تا سه سال باقیمانده تحصیلات ابتدایی‌اش را در این شیفت ‏تمام کند. پدر «بهروز» کارمند ساده‌ای است و از درخواست‌های کمک‌های هرازگاه ‏مدرسه گلایه‌مند است. ‏

‏ مدرسه درخواست کمک را چگونه به شما اطلاع داد؟ ‏

بهروز کلاس چهارم است. وقتی از مدرسه آمد، گفت: در مدرسه اعلام کرده‌اند فردا اولیا به مدرسه ‏بروند. صبح او را به مدرسه رساندم و از مدیر مدرسه سوال کردم که بی‌اطلاع بود و من را ‏به معاون مدرسه ارجاع داد؛ او هم اطلاعی از این مسأله نداشت و درنهایت قرار شد از مسئول پرورشی نحوه و ‏چگونگی کمک را سوال کنم تا چرایی آن را توضیح بدهد. ‏

‏مبلغ درخواستی مدرسه چه میزان بود؟ و دلیل این درخواست را چه عنوان کردند؟

مسئول پرورشی گفت: ٣٠٠تا۴٠٠‌هزار تومان باید کمک کنید. وقتی دلیل را پرسیدم گفت: برای ‏اینکه باید بدهید و عده‌ای هم پرداخت کرده‌اند. البته مسئول پرورشی معتقد بود که مدرسه خرج ‏دارد و از منبع کمک‌های اولیا باید این مخارج تأمین شود. ‏
‏طبق گفته‌های آموزش‌وپرورش گرفتن کمک‌هزینه در مدارس دولتی ممنوع است. ‏

‏ من به مسئول پرورشی گفتم که اخبار اعلام کرده گرفتن کمک‌هزینه ممنوع است، اما جوابی که ‏شنیدم این بود که آن‌ها برای خودشان می‌گویند و این‌طور نیست؛ بالاخره ما باید مدرسه را بچرخانیم. ‏این مدرسه دو شیفته است و هر شیفت ٢۵٠ دانش‌آموز دارد که اگر از هر کدام ٣٠٠‌هزار تومان ‏بگیرند، رقم قابل ملاحظه‌ای می‌شود. ‏

‏قبل از این هم با درخواست‌هایی برای کمک‌هزینه از مدرسه مواجه بوده‌اید؟ ‏

بله. به بهانه‌های مختلف از ما پول خواسته‌اند؛ البته تا به حال من پرداخت نکرده‌ام؛ چون مدرسه ‏دولتی است نه غیرانتفاعی. برخی اولیا ‏می‌ترسند مسئولان مدرسه با فرزندشان لجبازی کنند. این رقمی که درخواست کرده‌اند شاید برای ‏خیلی‌ها پول زیادی نباشد، اما برای خانواده‌هایی که در این منطقه زندگی می‌کنند، رقم بالایی است و ‏از همه این‌ها گذشته این هزینه در ایام نزدیک به عید مطالبه شده در حالی که هیچ کاری برای ‏مدرسه انجام نداده‌اند؛ نه نیمکتی خریده‌اند نه ویدیویی برای آموزش بچه‌ها و. ‏

منبع: روزنامه شهروند