درس‌های زندگی حضرت زینب(س) از حجاب گرفته تا روش تفسیر

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایکنا، زندگانی حضرت زینب(س) ابعاد مختلفی از کودکی گرفته تا جلسات تفسیر و حادثه کربلا و خطبه‌های آن حضرت دارد؛ این شخصیت از هر بعدی که واکاوی شود خالی از درس و عبرت برای امروز مرد و زن مسلمان و ایرانی و غیرایرانی نیست. ایشان که به عقیله بنی‌هاشم نیز معروفند، فرزند امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه زهرا(س) است؛ بنابر قول مشهور در روز پنجم ماه جمادی‌الاولی سال ششم هجری قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشود. پنج سال اول عمر شریف ایشان تحت سرپرستی جد بزرگوارش پیامبر اکرم(ص) سپری شد. پس از رحلت رسول خدا، حدود شش ماه نیز در از درک محضر مادر ارجمندش بهره‌مند شد. بعد از شهادت مادر، در جوار پدرش امیرالمؤمنین علی(ع) بود و پس از شهادت پدر ۱۰ سال با برادر بزرگترش امام حسن مجتبی(ع) و پس از ایشان ۱۰ سال با امام حسین(ع) مصاحبت داشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم ایزدخواه، عضو هیئت علمی دانشگاه قم در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: شخصیت حضرت زینب(س) از چند بعد حائز اهمیت است؛ اول اینکه امام سجاد(ع) در مورد ایشان فرمودند که عالمه غیر معلمه است زیرا در دامان پیامبر، امام علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و خاندان وحی پرورش یافتند و طبیعی است که عالمه غیر معلمه باشند.

وی با بیان اینکه خطبه حضرت در کوفه و شام بیانگر عمق ادبی و علمی و نشانه شجاعت آن حضرت است اظهار کرد: وقتی  ایشان آن خطبه را در کوفه بیان کردند؛ امام سجاد چون از جان زینب می‌ترسیدند فرمودند یا عمه اسکتی؛ انت عالمه غیرمعلمه و فهمه غیر مفهمه یعنی ایشان بالذات درک و شعور بالایی داشتند.

ایزدخواه ادامه داد: مسلم گچ کار می‌گوید وقتی حضرت خطبه خواندند، دیدم هیاهو می‌آید و صدایی مانند صدای علی(ع) می‌شنوم؛ چندهزار نیروی مسلح آورده بودند زیرا مردم به شدت گریه می‌کردند و حکومت احساس خوف و خطر می‌کرد، حضرت خطاب به مردم کوفه فرمود: ای نیرنگ بازان، اشک چشمتان هرگز خشک نباد، شما مانند زنانی هستید که رشته‌های بافته خود را واتافتید … در میان شما جز لاف زدن چیزی نیست؛ فراوان گریه خواهید کرد و کم می‌خندید زیرا ننگ کشته شدن فرزند پیامبر(ص) دامان شما را می‌گیرد.

وی افزود: آن حضرت همچنین در سخنان دیگری خطاب به سر بریده امام فرمودند: ای ماه یک شبه من(هلال) که اشاره دارد به اینکه نیمی ازسر امام در خاک و خون پیدا نبود؛ در شام هم چنان خطبه فرمودند و فرمودند که من جز زیبایی چیزی ندیدم؛ یکی از مهمترین بخش‌های سخنان آن حضرت در شام اشاره به بحث حجاب است؛ آن حضرت با آنکه آن همه مصیبت را تحمل کرد وقتی سخن گشودند فرمودند: آیا این عدالت است که تو زنان و خانواده خود را در پس پرده نگه داری و فرزندان رسول الله را اسیر کرده و چهره آنان را در معرض دید نامحرم بگذاری؟.

درس حجاب

وی افزود: این برای زنان و دختران امروز جامعه ما که متاسفانه از حجاب فاصله می‌گیرند درس بزرگی است؛ گاهی در جامعه برعکس به جای آن که دختران جوان محجبه‌تر باشند مادران و مادربزرگ ها مجبه هستند و دختران بی حجاب. 

ایزدواه همچنین با اشاره به تعبیر «یابن الطلقاء» که حضرت در مورد یزید به کار برد تصریح کرد: این عبارت کاملا از روی دقت و تیزبینی است؛ زیرا بزرگان بنی امیه در فتح مکه به اسارت پیامبر(ص)در آمدند و انتظار داشتند که پیامبر(ص) آنان را از دم شمشیر بگذراند ولی پیامبر(ص) آنان را انتم الطلقاء خواند و رها فرمود؛ حضرت زینب(س) اشاره فرمودند که جد تو آزادشده دست پیامبر(ص) است ولی ببینید شما با فرزندان رسول الله چه کرده‌اید و به بزرگ و کوچک آن رحم نکردید؛ ایشان در واقع دنائت و پستی خاندان بنی امیه را در حضور مردم و در دربار یزید به رخ او کشید.

استاد دانشگاه قم با بیان اینکه یکی از القاب آن حضرت، محدثه است و محدثه به کسی می گویند که حدیث نقل کرده و مورد اعتماد است تصریح کرد: ایشان خطبه فدکیه را که مادرشان در مسجد مدینه و در جمع صحابه و امام علی و خلفا فرمودند، با اینکه بچه بود آن را نقل فرموده است، گاهی هم محدثه بودن ایشان را به خاطر الهاماتی که به ایشان می‌شده در نظر گرفته‌اند که این الهام الهی که به نیکان صورت می‌گیرد با کلام مبارک امام سجاد(ع) هم سازگارتر است.

ایزدخواه بیان کرد: به ایشان عارفه، عابده و کامله گفته‌اند که هر کدام دلیلی دارد؛و اینکه عابده گفته شده زیرا امام سجاد فرمود عمه‌ام، در شب عاشورا و در شب یازدهم هم نماز شبشان ترک نشد؛ در شب یازدهم که تمام اجساد در کربلا بر زمین افتاده و همه شهید شدند و فرزندان امام حسین(ع) هم سر به بیابان گذاشته و پراکنده و حتی برخی بچه ها گم شدند و خیمه‌گاه به آتش کشیده شده بود و از طرفی امام سجاد(ع) هم مریض شده بودند و بار سنگین همه این مصائب بر دوش زینب کبری بود باز در این شرائط هم نماز شبشان ترک نمی‌شود و این درس‌هایی  است که ما و به خصوص زنان ما  باید بگیرند.

ایزدخواه با بیان اینکه صبر از توکل و یقین و خشوع بر می‌آید اظهار کرد: وقتی کسی به قیامت باور و یقین داشته باشد و بداند که ما چند روزه به دنیا آمده‌ایم و هدف، راحت‌طلبی نیست و عبادت و تکامل و امتحان پس دادن است در سختی‌ها و مصیبت ها هم صبور است. حضرت زینب(س) چهار پسر و یک دختر داشتند و در کربلا جدا از هه مصیبت‌ها دو فرزند پسر خود را از دست دادند و آن وقت با این مصیبات صبر می‌کنند که برخاسته از یقین است.

درس صبر، خشوع و یقین

ایزدخواه با اشاره به آیات ۱۵۵ تا ۱۵۷ سوره مبارکه بقره اظهار کرد: انسان در زندگی مورد ابتلاء در ابعاد مختلف مالی و جانی و ثمرات و … قرار می‌گیرد اما این افراد اهل صبر و یقین هستند که می‌توانند از زیر این مصیبت ها به سلامت عبور کنند؛ بنابراین ریشه صبر، در یقین به آخرت است و اینکه زندگی ابدی در آن جا است. همچنین قرآن کریم در آیه شریفه «وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ (بقره/۴۵﴾؛از شکیبایى و نماز یارى جویید و به راستى این [کار] گران است مگر بر فروتنان؛؛ براساس این آیه هم انسان‌هایی می توانند اهل اهل صبر و صلاه باشند که خشوع داشته باشند؛ ترکیب حلم، ادب، خشوع، علم و صبر از زینب(س) شخصیت جامعی ساخته است که تا قیامت برای همه انسان‌های آزاده و نه تنها شیعیان و مسلمین درس و عبرت و الگو هستند. 

وی به سختی‌های فرا روی ملت ایران در ۴۰ سالگی انقلاب اشاره و بیان کرد: ما وقتی حرکتی را آغاز کرده‌ایم و یقین داریم که درست است و آثار آن را می‌بینیم از جمله اینکه انقلاب محصور در ایران نیست و بیداری مسلمین را سبب شده است باید امیدوار باشیم؛ انقلاب دنبال عزت مسلمانانی است که حداقل ۵ قرن است زیر چکمه و سلطه اجانب هستند و در ذلت به سر برده و کشورهایشان تکه‌تکه شده‌ است. آیا ننگ نیست که کافری بگوید عربستان مانند گاوی است که ما باید شیرش را بدوشیم و او را رها کنیم.

وی تاکید کرد: انقلاب می‌خواهد این ذلت‌ها را از همه مسلمین بردارد و آنان را عزیر کند، در این صورت آیا ارزش ندارد مشکلات را تحمل کنیم در حالی که می‌داین و باید بدانیم که در قیامت هم اجر اخروی داریم.

اهداف انقلاب نیازمند صبر زینبی است

استاد دانشگاه قم افزود: تحقق اهداف انقلاب، نیازمند صبر و زحمت است و باید این زحمات را کشید و ما مطمئن هستیم که این انقلاب به سرنوشت سعادتمندانه و آینده خوب خواهد رسید، همان طور که ممکن است قیام امام حسین(ع) در دوره ایشان نتیجه ناد ولی بنی امیه را ساقط کرد و سبب شد تا حاکمان بنی عباس هم جرت نکنند چنین برخوردی با ائمه داشته باشند.

وی افزود: در تاریخ است که به یکی از حاکمان بنی عباس توصیه می‌کردند که امام دوره خود را بکشد ولی گفت مگر ندیدید خون امام حسین با بنی امیه چه کرد لذا از این رو هیچ امامی را به آن شکل به شهادت نرساندند بلکه مخفیانه و با سم و … این کار را می‌کردند و در انقلاب هم می‌بینیم مهمترین عامل انگیزش مردم، همین پیوند انقلاب با نهضت امام حسین است.

تلفیق اجتهاد و نقل؛ ویژگی جلسه تفسیر زینب(س)

ایزدخواه در مورد جلسات تفسیر در تاریخ نقل شده که بانوان در کوفه از امام علی(ع) درخواست مباحث تفسیری داشتند و حضرت زینب از سوی ایشان به تفسیر پرداختند ادامه داد: هر درسی دو نوع است گاهی ابداعی و تصنیفی است و گاهی تالیفی؛ امروز عمده عالمان ما مولف هستند و مصنف بر خلاف گذشته کم داریم؛ در گذشته عمدتا مصنف بودند و از اجتهاد خود می نوشتند ولی الان اکثرا مولف هستند؛ حضرت زینب(س) میان این دو جمع کرده بود یعنی هم از الهام الهی و اجتهاد صحیح برخوردار بودند و هم اقوال امام علی(ع) و یامبر(ص) را می‎فرمودند.

وی تاکید کرد: این برای ما درس است که هر کسی نمی‌تواند بگوید من خودم از قرآن استنباط می‌کنم؛ این خطر است و آسیب‌هایی متوجه جامعه کرده و گاهی برخی افراد دچار تفسیر به رای شده‌اند از این رو تفسیر باید مبنا داشته باشد.

انتهای پیام