گذشته و آینده فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت آموزش و پرورش

محمدرضا مسیب‌زاده، مدیر کل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به تبیین فعالیت‌های صورت گرفته در این حوزه طی سال ۹۵ برای دانش‌آموزان و همچنین برنامه‌های در نظر گرفته شده برای سال جاری پرداخت و گفت: نباید خود را گرفتار فعالیت‌های قرآنی کنیم بلکه باید در مسیر قرآن قدم برداریم تا از برخی فعالیت‌هایی که ضرورتی ندارد اجتناب کرده و آنچه بر اساس آموزه‌های قرآنی بیشتر مورد نیاز زندگی دانش‌آموزان است را در دستور کار خود برای پیگیری قرار دهیم.

وی برنامه‌های حوزه عترت را شامل برگزاری مراسم بزرگداشت مناسبت‌های ولایی دهه کرامت، دهه بصیرت و ولایت، بزرگداشت ایام محرم، صفر و فاطمیه، برگزاری سوگواره متمرکز «احلی من العسل»، طرح امام شناسی «مصباح الهدی»، طرح «عطر انتظار» با برپایی جلسات توسعه و تعمیق فرهنگ انتظار و مهدویت، جلسات گفتمان‌های دینی، مسابقات نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و مداحی و برنامه های حوزه نماز را برگزاری طرح جمع تقویت و تعمیق فرهنگ اقامه نماز در مراکز آموزشی و تربیتی، احداث نمازخانه، تجهیز و آراستگی نمازخانه‌های مدارس و ادارات، جذب و ساماندهی ائمه جماعت روحانی مدارس، آشنا کردن دانش‌آموزان با مرجعیت و تقلید، برگزاری جشن شکوفایی، برگزاری مسابقات احکام، اذان، انشای نماز، آموزش عملی نماز در مدارس ابتدایی، طرح پیوند مساجد و مدارس و نمازهای جمعه و برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با محوریت نماز در مدارس راهنمایی و متوسطه برشمرد.

وی برگزاری طرح جامع تقویت و تعمیق فرهنگ اقامه نماز در مراکز آموزشی و تربیتی را اولویت نخست این اداره کل خواند و گفت: ۱۸ هزار مدیر و هشت هزار نفر از مربیان مدارس طی سال گذشته در زمینه نماز آموزش دیدند، بدین ترتیب از مجموع ۱۰۷ هزار مدرسه در کشور در ۶۵ هزار مدرسه نماز جماعت برپا می‌شود که ۲۰ هزار مورد آن توسط روحانیون اقامه می‌شود. نسبت به سال ۹۴ در سال ۹۵ تعداد ۱۰ هزار مورد به مدارسی که اقدام به اقامه نماز جماعت می‌کنند افزوده شده است.

تلاوت‌های فاخر تقلیدی دانش‌آموزان

وی شاخص‌ترین فعالیت‌های حوزه قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در سال ۹۵ را اجرای برنامه «اسراء» خواند و گفت: این برنامه که با مشارکت آموز‌ش و پرورش انجام شده است از ۲۸ اسفندماه سال گذشته، تا پیش از ماه مبارک رمضان هر شب از ساعت ۲۱ تا ۲۲ از شبکه قرآن و معارف سیما نمایش داده می‌شود. این برنامه در سال اول به صورت تلفنی و در سال دوم با مشارکت این اداره کل به صورت حضوری برگزار شد. پس از تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد جلسات استماع قرآن کریم اقدام به راه‌اندازی جلسات تلاوت تقلیدی کردیم.

وی ادامه داد: بدین ترتیب ۲۰ تلاوت فاخر از قراء مشهور جهان اسلام انتخاب و به مدارس ارسال شد. در مدارس صداهای بکر و زیبایی وجود دارد که استاد ندیده‌اند اما این ظرفیت وجود دارد که پرورش داده شوند. ۸۰ هزار دانش‌آموز مقطع ابتدایی پس از استماع این تلاوت‌ها و تمرین اقدام به تقلید کردند به نحوی که برخی بسیار حیرت‌انگیز عمل کردند و سبب تعجب برخی اعراب در کشورهای اسلامی شدند. شبکه قرآن و معارف و سیما همکاری مطلوبی در این زمینه با آموزش و پرورش داشته است و ما درخواست داریم که سایر شبکه‌های تلویزیونی نیز در زمینه تولید مشترک قرآنی ما را یاری کنند.  

مسیب‌زاده تلاش برای برگزاری پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی دانش‌آموزان کشورهای اسلامی پس از وقفه ۲۰ سال را از دیگر فعالیت‌های شاخص آموزش و پرورش در سال ۹۵ خواند و گفت: در این راستا پنج مسابقه به صورت همزمان در سطح بزرگسالان، دانش‌آموزان، روشندلان، طلاب علوم دینی و بانوان از ۳۰ فروردین تا ششم اردیبهشت‌ماه سال جاری، در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.

سازمان‌های دینی و قرآنی ورود کنند
وی با ابراز تأسف از میزان حق‌القدمی که به ائمه جماعت مدارس تعلق می‌گیرد گفت: شأن نماز در این حد نیست که ما با مشکلات متعدد قادر به پرداخت همین مبلغ اندک باشیم و شایسته است نمایندگان مجلس و دولتی‌ها ردیفی را به این موضوع اختصاص دهند. مبلغ اهدایی حتی در حد ایاب و ذهاب روحانیون برای رفت و آمد به مدارس برای اقامه نماز نیست اما ما به سختی قادر به تأمین همین مبلغ نیز هستیم و جا دارد سازمان‌های دینی و قرآنی بیشتر در این زمینه ورود پیدا کنند.

مسیب‌زاده با بیان اینکه پیشرفت این اداره‌کل در زمینه تجهیز و توسعه نمازخانه مدارس بیش از احداث بوده است گفت: فضای نمازخانه‌ها در مدارس باید جذب کننده دانش‌آموزان باشد. همچنین طی سال ۹۵ دانش‌آموزان نو مکلف خدمت مقام معظم رهبری رسیدند و در فضایی صمیمی و بدون حضور محافظ و مسئولان در بین دانش‌آموزان حضور پیدا کردند و به اقامه نماز پرداختند.   

گسترش مدرسه محوری

مسیب‌زاده در پاسخ به این پرسش که پس از ورود دکتر فیض به معاونت فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و تصویب این موضوع که برنامه‌ها مورد بازبینی قرار گیرد و برنامه‌های غیرکاربردی حذف شوند چه تغییراتی در حوزه قرآن، عترت و نماز حاصل شده است گفت: این عملیات در سال اول فعالیت‌های ما در این دولت صورت گرفت و در سال اول به ارزیابی و ارزشیابی فعالیت‌ها پرداختیم. در سال دوم نیز به تثبیت و مستدسازی پرداختیم و در سال سوم به تولید محتوا پرداختیم و ۶۳ عنوان کتاب در این سه حوزه تولید و در دو میلیون نسخه به صورت اختیاری توزیع شد. در سال چهارم نیز در حال توزیع محتوای تولید شده با محوریت مدرسه هستیم.

وی ادامه داد: بدین ترتیب برنامه‌های ما دائما در حال بررسی و ارزیابی بوده است و در این دوره نیز تغییرات به وجود آمده مرتبط با سطوح برگزاری فعالیت‌ها است به نحوی که محوریت برنامه‌ها به مدارس تعلق یافته است و اهمیت جشنواره‌های کشوری کم رنگ شده است.

تغییرات سازنده در حوزه قرآن، عترت و نماز

مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه هیچ دولتی پس از انقلاب تا کنون پای کار نیامده است که مخالف فعالیت‌های قرآنی باشد اظهار کرد: دولت‌ها و مسئولان حوزه قرآن، عترت و نماز باید مکمل یکدیگر باشند و تغییر دولت‌ها سبب دوباره کاری نشود بلکه تغییرات باید در مسیر پیشرفت باشد در این صورت نه تنها تغییر مخرب نیست بلکه سبب بهبود شرایط و تأثیرگذاری بیشتر بر دانش‌آموزان می‌شود.

مسابقات و کارگروهی در صدر علاقه‌مندی‌های دانش‌آموزان

مسیب‌زاده در پاسخ به این پرسش که کدام یک از فعالیت‌های دینی و فرهنگی در میان دانش‌آموزان از استقبال بیشتری برخوردار است گفت: مسابقات همواره یک زمینه مطلوب برای ایجاد انگیزه و فعالیت است و در حوزه نماز برپایی برنامه‌ها با محوریت مسابقه از بیشترین استقبال روبرو است. همچنین در حوزه عترت برنامه‌هایی که به صورت گروهی اجرایی می‌شوند بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند همچون جشنواره احلی من العسل که همه ساله به مناسب بزرگداشت حضرت قاسم(ع) برگزار می‌شود. در تلاش هستیم چنین برنامه مذهبی گروهی را برای دانش‌آموزان دختر نیز برگزار کنیم.

وی شعار حاکم بر فعالیت‌های این اداره کل در سال ۹۶ را «پایش و پایدارسازی فعالیت‌ها با محوریت مدرسه» معرفی و عنوان کرد: فعالیت‌های ستاد و استان‌ها و مناطق باید به مدرسه رسانده و به کمک مدیران و مربیان به نحو مطلوب‌تری اجرایی شود. فراگیر شدن طرح استماع تلاوت در سال جاری با جدیت بیشتری دنبال می‌شود. این اداره کل در زمینه ارزیابی، بررسی، تبیین و تولید محتوا به صورت کامل عمل کرده است و باید آن را با رساندن به مدارس به سر منزل مقصود رساند.

عاقبت به خیری دانش‌آموزان نیازمند همکاری سه ضلع مهم

 مدیر کل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در پایان سخنان خود عاقبت به خیری فرزندان را آرزوی همه خانواده‌ها خواند و گفت: سه ضلع مدرسه، خانواده و اجتماع از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند. اگر چه دانش‌آموزان بهترین زمان خود را در مدارس سپری می‌کنند اما این مدت محدود است و اگر این سه ضلع با یکدیگر همراه نباشند فعالیت‌های مدارس خنثی می‌شود. همچنین اگر مدارس نتوانند در زمینه آموز‌ش‌های دینی و فرهنگی خوب عمل کنند باعث از بین رفتن فعالیت‌های خانواده‌ها در زمینه تربیت دینی دانش‌آموزان خود می‌شوند.

خانواده مطالبه‌گر فعالیت‌های قرآنی مدارس باشند

مسیب‌زاده از خانواده‌ها درخواست کرد که مطالبه‌گر باشند و گفت: اگر مدرسه در زمینه فعالیت‌های قرآنی کم کاری می‌کند باید با پرسشگری والدین مواجه باشد. این موضوع طی سال‌های گذشته رونق بیشتری یافته است و خانواده‌ها به اهمیت فعالیت‌های قرآنی در مدارس پی برده‌اند اما این مطالبه گری باید بیش از پیش باشد. اولیا حق طلب کار بودن دارند. ۷۰۰ مرکز دارالقرآن آموزش و پرورش به صورت مکمل در حال ارائه آموزه‌های مرتبط هستند و خانواده‌ها می‌توانند از این مراکز بیشترین بهره را ببرند. همچنین خانواده‌ها باید نسبت به ضعف فرزندان خود در زمینه دروس دینی و قرآنی همچون سایر دروس حساس باشند و اگر مدیر و معلم در این زمینه کوتاهی می‌کنند مطالبه‌گر باشند.