آیت الله العظمی جوادی آملی: امر به معروف و نهی از منکر واجبی عبادی سیاسی است

حضرت آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی در پیامی به همایش کاربردی امر به معروف و نهی از منکر که صبح امروز در تالار دکتر شریعتی دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر از برجسته ترین و بهترین کارهای انبیا و اولیای الهی است.

وی افزود: جریان امر به معروف و نهی از منکر غیر از تبلیغ، تعلیم، تزکیه، هدایت و راهنمایی است و هر کدام این مسائل اخلاقی حکمی جداگانه از امر به معروف و نهی از منکر دارند.

مفسر برجسته قرآن کریم تاکید کرد: امر به معروف تبلیغ و تعلیم معروف نیست بلکه فرمان دادن به معروف است و همچنین نهی از منکر هدایت نیست بلکه نهی کردن از منکر است.

وی ادامه داد: اگر کسی سخن آمر به معروف یا ناهی از منکر را گوش نداد مرتکب دو معصیت شده است؛ یکی اینکه حکم خدا را عمل نکرده و دوم اینکه آن امر را امتثال نکرده است چرا که آمر به معروف را خدا آمر کرده است مثلا اگر کسی سخن پدر خود را که او را به نماز خواندن امر کرده، گوش ندهد دو معصیت کرده یکی اینکه نماز نخوانده و دوم اینکه به فرمان پدر خود عمل نکرده است؛ گاهی گمان می کنیم اگر کسی نذر کرده که نماز اول وقت بخواند و اصلا نماز نخواند یک گناه انجام داده در حالی که مرتکب دو معصیت شده یکی اینکه نماز نخوانده و دوم اینکه به نذر خود عمل نکرده است و لذا اگر کسی امر به معروف کند و شخص امر شده عمل نکند دو معصیت کرده است.

آیت الله جوادی آملی اضافه کرد: اگر کسی بخواهد جاهلی را عالم کند یا غافلی را متذکر شود یا ناسی را هشدار دهد این کار، امر به معروف نیست زیرا امر به معروف زمانی است که بدانیم کسی عالما و عامدا گناه کند.

وی ابراز کرد: حال که میدانیم شخص امر شونده عالم است و حکم خدا را می داند و عمدا تمرد می کند باید بدانیم که کسی که امر به معروف می کند باید آنقدر حرفش دلپذیر باشد و قلبی سخن بگوید و خود وارسته باشد که تحولی در مخاطب ایجاد کند.

مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاه با بیان اینکه مسئله امر به معروف جز شئون حکومت اسلامی است، گفت: امام خمینی (ره) از هیچ خطاکاری نگذشتند و نیز در اصفهان بیش از ۳۰۰ شهید از مردان بزرگ و باهوش طی یک روز تشییع شدند، این ها نشانه چیست؟ ممکن نیست کسی برای مسائل دنیای خود آنقدر فداکاری کند پس معلوم است امر به معروف و نهی از منکر از قداست خاصی برخوردار است و کسانی که در این راه گام بر می دارند نیز این شهامت و شهادت را تفسیر می کنند.

وی ادامه داد: سخنرانی، تعلیم و تبلیغ مقدسند چرا که عالم پرورند اما امر به معروف دستوری است و دین در کنار انجام عمل فرمان بر انجام عمل را نیز واجب کرده است پس کسانی که آمر به معروف و ناهی از منکر هستند باید آنقدر دل مایه داشته باشند تا بتوانند تحولی ایجاد کنند.

آیت الله جوادی آملی مردم ایران را مردمی گرانقدر، عدل محور، عاقل و خردمند توصیف کرد و گفت: این مردم تا بوی خوب را از یک گل استشمام نکنند نمی پذیرند و سخنرانی افراد را گوش می دهند اما اگر از دل نباشد به دل راه نمی دهند.

وی با بیان اینکه فرد امر شده جاهل نیست بلکه عالم است، تاکید کرد: اگر بخواهیم امر به معروف کنیم باید آنقدر به اسلام و حکومت اسلامی وابسته باشیم که آنچه را فرمان می دهیم با جسم و جان و قول و فعل خود به دیگری منتقل کنیم تا اثربخش باشد در غیر اینصورت سخنان ما جنبه تعلیمی دارد اما موثر نخواهد بود.

مفسر برجسته قرآن کریم افزود: برخی علما در اصفهان و شهرهای دیگر مانند امامزادگان بودند چرا که مردم آنچه را که خدا در قران و ائمه گفته اند را در عمل او می دیدند.

وی بیان کرد: امر به معروف و نهی از منکر در کتاب های فقهی در کنار جهاد آورده می شود و نه در کنار نماز، حج و … چرا که آن ها یک واجب عبادی هستند اما امر به معروف و نهی از منکر واجبی عبادی سیاسی است.

آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه کسی می تواند فرمان به معروف دهد که خود فرمانده و پیشوا باشد، تاکید کرد: در مباحث فقهی دو نوع دستور است یکی قائد و دیگری سائق؛ دستور قیادی آن است که فرد دستور دهنده بزرگوار خودش پیشاپیش حرکت کند که به آن تحریک قیادی می گویند و او می گوید “من رفتم بیایید” مثل امام خمینی (ره) که خود حرکت کرد و مردم لبیک گفتند اما اکر دستور دهنده پشت قافله نشسته باشد و بگوید “بروید” کمتر کسی دستور او را گوش می دهند که این را تحریک سوقی می گویند.

وی با اشاره به فساد های رایج در جامعه افزود: اگر در دستگاه های ما اختلاس و کم کاری، بد راهی، فساد اقتصادی، فساد تجاری و فساد جنایی باشد دستورات رئیس آن اداره کمتر اثر می گذارد.

مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاه بر لزوم داشتن دل مایه برای آمران به معروف و ناهیان از منکر تاکید کرد و گفت: حرف ها به حسب ظاهر یکی است اما گوینده ها فرق دارند؛ مردم سخنان کسی را که ببینند سالیان درازی است امتحانش را پس داده و خود در آن مسیر حرکت می کند، می پذیرند.

وی در پایان برای کسانی که در این راه گام بر میدارند، فیض دنیا و آخرت از خداوند مسئلت کرد.