نشستن بر صندلی ورزشگاه یا افزایش چشمگیر زندگی مجردی در بانوان؛ کدام دغدغه مهمتر است؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از عصرهامون، خانواده به عنوان اصلی ترین رکن تربیت فرزندان دارای نقشی بی بدیل در پیشرفت فرهنگی و تربیتی هر جامعه ای است این نهاد اجتماعی متشکل از پدر،  مادر و فرزند یا فرزندان بوده محلی برای شکل گیری باورها و هنجارهای اجتماعی هر یک از اعضای اجتماع است و در صورتی که یکی از ارکان اصلی خود یعنی پدر یا مادر را از دست بدهد به ناگاه با تحولی عظیم روبه رو شده و تقارن آن به هم می ریزد به گونه ای که در کوتاه ترین زمان معضلات و آسیب های گوناگونی چون مسایل اقتصادی، آموزشی، فرهنگی، رفتاری و اجتماعی را برای دیگر افراد آن خانواده به همراه می آورد.

در جوامعی مانند جامعه ایران، معمولا مردان نان آور خانواده بوده و زنان به کار خانه داری مشغول هستند و در طول اعصار و قرون مختلف پدر به عنوان عنصر اصلی و محوری خانواده مسئولیت و تصمیم گیری نهایی در امور مختلف را بر عهده دارد و هر گاه پدر از خانواده دور بماند مادر با مسائل و مشکلات عدیده ای روبرو خواهد شد چرا که این زنان هیچ شناختی از وظایف پدرانه نداشته و پیش از این نیز در خانواده و جامعه هیچ آموزشی برای بر عهده گرفتن چنین مسئولیت سنگینی ندیده اند.

در واقع زنانی که به دلایل مختلفی چون فوت همسر، طلاق، از کارافتادگی مرد خانه و یا عواملی چون زندانی شدن شوهرانشان، اعتیاد همسر و همچنین رها شدن توسط مرد زندگی خود، مجبور می شوند تا سرپرستی خانواده را بر عهده بگیرند به یکباره با جهانی متفاوت روبرو می شوند این زنان به در یک لحظه خود را در جایگاهی می بینند که مجبورند بدون حضور منظم یا حمایت یک مرد بزرگسال، سرپرستی خانوار را برعهده گرفته و مسئولیت اداره اقتصادی، تصمیم‌گیری‌های عمده و حیاتی خانوار را بردوش بکشند.

نمی توان نقش مادران را در تربیت فرزندان انکار کرد و با توجه به همین نقش اساسی که مادران در خانواده ها دارند با کوچکترین مشکل و ناتوان ماندن مادر در تربیت و توجه به فرزندان شاهد بروز آسیب های گوناگونی خواهیم بود چرا که وقتی مادر خانه برای مخارج زندگی و سرپرستی فرزندان مجبور به کار و تلاش در خارج از منزل است دیگر کمتر به مسائل خانواده رسیدگی می کند که این مهم به تنهایی اکثریت قریب به اتفاق آسیب ها و مسایل اجتماعی مانند اعتیاد طلاق، کودکان خیابانی، کودک آزاری، فرار از خانه از کانون خانواده  را افزایش می دهد.
 
 

افزایش چشمگیر زندگی مجردی بانوان
یکی از مهمترین موضوعات مورد ارتباط در مسأله زنان سرپرست خانوار،  موضوع فراوانی و آمار دقیق یا حتی تقریبی این زنان است، چیزی که انگار هیچ کس آمار دقیقی از آن نداشته و یا اصلا برایش مهم نیست که به آن رسیدگی کند،  آمار رسمی که درباره این زنان وجود دارد مربوط به سرشماری های نفوس و مسکن است که در آن محاسبه زنان سرپرست خانوار شرایط خاصی دارد که این مهم نیز خود میتواند عاملی برای عدم درستی این آمارها باشد براساس سرشماری نفوس و مسکن ‌سال ۸۵ تعداد خانواده‌های مرد سرپرست در ایران، بیش از ۱۵‌میلیون و ۷۱۱‌هزار خانوار و تعداد خانواده‌های زن‌ سرپرست نیز بیش از یک‌ میلیون و ۶۴۱‌هزار خانوار بوده است اما همین آمارها در سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵ نشان دهنده رشد ۸۶ درصدی زنان سرپرست خانوار در یک دهه اخیر است.

بر اساس سرشماری نفوس و مسکن دی سال ۱۳۹۵ چیزی در حدود ۷/ ۱۲ درصد از خانوارهای ایرانی را زنان سرپرستی می‌کردند و میزان زنان سرپرست خانوار طی یک دهه منتهی به سال ۱۳۹۵ رشد ۶/ ۸۶ درصدی را پشت‌سر گذاشته است، در میان این آمارها، در سال ۱۳۹۵ از کل زنان سرپرست خانوار حدود ۴۴ درصد در خانواده تک نفره زندگی می‌کنند که به آنان زنان "خود سرپرست" اطلاق می‌شود، همچنین بر اساس این آمارها میزان زندگی انفرادی زنان طی یک دهه مورد بررسی  تقریبا دو و نیم برابر شده است، همچنین زندگی انفرادی زنان نسبت به زندگی انفرادی مردان در سال ۱۳۹۵ بیشتر بوده است اما نکته نگران کننده ماجرا تنها افزایش زندگی مجردی زنان نیست بله وقتی نگرانی ها بیشتر می شود که میفهمیم بر اساس این آمارها تنها کمی  بیش از یک ‌سوم زنان سرپرست خانوار از حمایت نهادهای اجتماعی برخوردار هستند و بقیه آنان بدون هیچ حمایتی با تکیه بر توان خود مشغول به زندگی هستند.

این موضوع حاکی از آن است که سهم زندگی مجردی زنان طی یک دهه مورد بررسی افزایش یافته که می‌تواند پیامدهای اجتماعی را به همراه داشته باشد، چراکه زندگی مجردی زنان می‌تواند پیامدهای مخاطره‌ آمیزی داشته باشد که پیامد آن می‌تواند فردگرایی، عزلت و افسردگی، نداشتن روحیه تعاون و همکاری گروهی، عدم تمایل به تشکیل خانواده و فرزند دانست.

حال باید به این نکته نیز توجه داشت که این آمارها مربوط به زنان سرپرست خانواری است که در ضوابط سرشماری نفوس و مسکن می‌گنجد، اما آمار دیگری از زنان وجود دارد که مربوط به آمار سازمان‌های حمایتی است که الزاما با ضوابط سرشماری نفوس و مسکن یکی نیست و چون زنان شوهرداری که مجبورند خرج خانواده را بدهند چرا که همسر آنان زندان، معتاد، سرباز بوده و یا بدون طلاق خانواده را ترک کرده اند و انواع دیگری از این گونه موارد که موجب می شود تا این بانوان بار زندگی را بر دوش بکشند را هم شامل می‌شود، بسیار آمار بالاتری داشتیم.
 
 

سیستان و بلوچستان در صدر جدول زنان سرپرست خانواده

ترکیب زنان سرپرست خانوار در بین استان‌ها نیز از نکات قابل توجه ای است که باید نهادهای مسئول به آن رسیدگی کنند چرا که استان کمتر توسعه ‌یافته سیستان و بلوچستان با ثبت ۱/ ۱۸ درصد (نسبت زنان سرپرست خانوار به کل) در صدر جدول زنان سرپرست خانواده قرار دارد و در جایگاه دوم نیز استان توسعه‌یافته تهران با ۸/ ۱۳ درصد قرار است، حال اگر زنانی که به دلیل فقر و عدم آگاهی با اتباع بیگانه ازدواج کرده و یا به دلایل ذکر شده در این آمارها جایی ندارند را نیز حساب کنیم به آماری میرسیم که در نگاه اول غیرقابل باور بوده اما وقتی تحقیق کرده و سخنان مسئولین امر را میشنویم به این نتیجه میرسیم که کاملا واقعی است.

سال گذشته مدیرکل دفتر امور خانواده و بانوان سیستان و بلوچستان در جمع بانوان دستگاه های اجرایی شهرستان میرجاوه، آمارهایی اعلام کرد که موجب نگرانی مردم این استان پهناور شد چرا که بر اساس گفته های وی تنها چیزی در حدود ۶۰ درصد از زنان سرپرست خانواده سیستان و بلوچستان تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند و بقیه آنان و همچنین آن تعدادی که در لیست آمارهای دولتی قرار ندارند در شرایطی سخت به تنهایی عهده دار بار خانواده هستند.

مریم پویا در این جلسه با تاکید بر اینکه مشکل زنان بی سرپرست یک مشکل جهانی است، اظهار کرد: مشکل زنان بی سرپرست، موضوعی جهانی است و اکثر کشورهای در حال توسعه به آن گرفتارند، دلایل زیادی ازجمله افزایش طلاق، اعتیاد، مهاجرت، ازدواج های غیرقانونی با اتباع بیگانه و بسیاری موارد دیگر باعث افزایش کمی این جمعیت شده است.

وی افزود: بسیاری از زنان بی سرپرست یا بد سرپرست در شرایط سنی سرپرست خانوار می شوند که بسیار آسیب پذیر و ضعیف هستند و این زنان  با مشکلات فراوانی روبرو می شوند.

پویا خاطرنشان کرد: در استان سیستان و بلوچستان بیش از ۹۷ هزار و ۵۰۰ نفر زن سرپرست خانوار وجود دارد که از این جمعیت ۵۸ هزار نفر آنها تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند.

وی تاکید کرد: استان سیستان و بلوچستان رتبه نخست ازدواج زنان با اتباع بیگانه را داراست و این ازدواج ها که به صورت غیرقانونی صورت می گیرد سبب افزایش و سهولت طلاق و همچنین افزایش آمار زنان بی سرپرست شده و بخش عمده ای از کودکان حاصل از این ازدواج ها، کودکان بازمانده از تحصیل هستند چرا که ازدواج والدین آنان در جایی ثبت نشده و غیر قانونی بوده است.

مدیرکل دفتر امور خانواده و بانوان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: ایجاد بانک اطلاعاتی اولین گام در جهت ساماندهی وضعیت زنان سرپرست خانوار است و گام بعدی توانمند سازی این افراد برای رسیدن به استقلال مالی و اعتماد به نفس است، چراکه هنگامی که فرد خود و توانایی هایش را بشناسد بهتر می تواند از این توانایی برای رسیدن به استقلال کمک بگیرد.

از اشتغال زایی سپاه برای زنان سرپرست خانواده تا کمک فنی حرفه ای به اشتغال زایی این بانوان

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اولین نهادی است که در کنار نهادهای حمایتی برای اشتغال زنان بدسرپرست و بی سرپرست آستین بالا زده و با جدیت وارد میدان شده است و با اهدای تسهیلات قرض الحسنه و حمایت از مشاغل خانگی در راستای اقتصاد مقاومتی اقدامات ارزنده ای انجام داده است.

بر اساس آمارهای منتشره از سوی نهادهای مسئول بسیاری از زنان سرپرست خانواده در سیستان و بلوچستان دارای سواد پایین و عدم مهارت هستند که برای حل این مهم نیز برخی نهادها اقداماتی انجام داده اند، در همین رابطه معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان آموزش فنی و حرفه ای طی دیداری که در چند روز گذشته با نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان و امام جمعه زاهدان اظهار داشت: مهارت‌ آموزی نقش مهمی در بهبود فضای کسب‌ و کار، افزایش اشتغال مولد و استفاده‌ مطلوب از فرصت‌ها دارد و در چارچوب مهارت‌های تخصصی و فنی می‌ توان نیازهای مختلف اقتصادی و اجتماعی را رفع کرد.

نادر فخری با تاکید بر لزوم توجه به مهارت آموزی در میان زنان سرپرست خانواده، بیان کرد: تمرکز اصلی آموزش های مهارتی بر خود اشتغالی و توانمندسازی زنان بی سرپرست و بد سرپرست در حاشیه شهرها و سکونتگاههای غیررسمی است چرا که با توان افزایی مهارتی برای این افراد درآمد زایی ایجاد می شود.

فخری با تقدیر از خدمات ارائه شده توسط مجموعه آموزش فنی و حرفه ای سیستان و بلوچستان در حاشیه شهر زاهدان گفت: این مجموعه با وجود مشکلات فراوان در زمینه آموزش های مهارتی در حاشیه شهر بسیار قوی عملکرده است.

دغدغه‌های فانتزی نشستن بر صندلی ورزشگاه تا شانه های خمیده بانوان

حال با وجود همه این مشکلات و آسیب های اجتماعی که گریبانگیر زنان سرپرست خانواده و کودکان پرورش یافته در این خانواده هاست این زنان که بخش عظیمی از جامعه را به خود اختصاص داده اند به انتظار نشسته‌اند تا از بهبود مشکلات خود خبری بشنوند اما نه تنها هیچ خبری از فعالیت‌های انجام شده برای تحکیم بنیان خانواده، حل مشکلات اشتغال زنان سرپرست خانواده، بهبود وضعیت زنان معتاد یا کم شدن موانع فعالیت‌های اجتماعی زنان و ارزش نهادن واقعی به بانوان جامعه به گوش نمیرسد بلکه در کمال ناباوری زنان آسیب دیده جامعه که به تنهایی بار مسئولیت یک خانواده را بر دوش کشیده و شانه های نحیف و زنانشان زیر بار این مسئولیت خمیده شده مدت هاست با قول های گوناگون مواجه بوده و هر کس برای دست یابی به خاسته های سیاسی خود از آنان استفاده ابزاری می کند.

در این میان جای بسی خوشحالی است که بسیاری از زنان سرپرست خانواده در  سیستان و بلوچستان به اینترنت دسترسی ندارند تا نگاهی به سایت رسمی معاونتی که فریاد زنان جامعه سر داده است بزنند و به چشمان خود ببینند که به جای رسیدگی به مشکلات آنان و اعلام برنامه های اساسی برای حل مشکلات موجود و یا حداقل بازتاب خبری آسیب هایی که گریبان این بانوان را گرفته است در این سایت تنها حال و هوای زنان و دخترانی را می بینیم که سقف آرزوهایشان ورود به ورزشگاه بوده است و مسئول امور بانوان دولت مهمترین دغدغه‌ اش رسیدن نشستن زنان و دختران در صندلی ورزشگاه هاست، دغدغه ای فانتزی که به جای روشن کردن چراغ امید در دل زنان بی سرپرست و بانوان زجر کشیده جامعه، آنان را ناامید کرده و بیش از پیش داغ دلشان را تازه می کند.