همه حقوق مال مرد، مهریه مال زن/ همین یک حق را از زنان نگیرید

شهناز سجادی، دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و وکیل دادگستری در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اعلام اینکه مهریه از جنبه حقوقی یکی از موضوعاتی است که در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به آن پرداخته می‌شود، گفت: قانون مهریه در سال ۱۳۰۷ نوشته شده پس موضوع جدیدی نیست، مقررات مهریه نیز سال‌هاست که اجرا می‎‌شود اما مشکل این است که نگاه جدیدی در حال حاضر به آن صورت می‌گیرد.

دست‌هایی در کار است که همین یک حق را هم از زنان بگیرند

وی عنوان کرد: به عنوان یک وکیل دادگستری که ۳۰ سال است در این حوزه کار می‌کنم و فعال حوزه زنان هستم احساس می‌کنم دست‌ها، افکار و رویکردهایی در کار است که همین یک حق زنان که در این جامعه باقی مانده است را نیز از آنان بگیرند.

سجادی به تفاوت وضعیت حقوق اساسی و شهروندی یک دختر قبل و بعد از ازدواج اشاره و اظهار کرد: تا وقتی دختری ازدواج نکرده برای خروج از کشور آزاد است، برای انتخاب محل زندگی، کار، بیرون رفتن از منزل و … آزاد است یعنی حقوق شهروندی دارد اما همین دختر وقتی ازدواج می‌کند بسیاری از حقوق اساسی و شهروندی خود را از دست می‌دهد و تابع قانون مدنی می‌شود و قانون مدنی ما برای زنان محدودیت زیادی در مبحث خانواده ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی شوهر را رئیس خانواده اعلام و نه یک رابطه عاطفی و انسانی بلکه یک رابطه رئیس و مرئوسی ایجاد و همه حقوق اساسی و حقوق مدنی زن را به اجازه شوهر منوط کرده است. این نگاه قانونی تا وقتی که زن و شوهر در تفاهم زندگی می‌کنند مشکلی ایجاد نمی‌کند اما به محض اینکه زوجین با اختلاف مواجه می‌شوند شوهر از حق ریاست خود سوء استفاده کرده زن را ممنوع الخروج می‌کند، یا در حالی که قبل از اختلاف، زن شاغل بوده و درآمد خود را صرف خانواده می کرده، مرد به راحتی مطرح می‌کند که کار زن منافی مصالح خانواده است و حق اشتغال را از زن می‌گیرد.

زنان جامعه ما حتی نمی‌توانند برای فرزند خود حساب بانکی باز کنند

این وکیل دادگستری با خاطرنشان کردن این واقعیت‌ها که در جامعه ما، حق ولایت مطلق برای پدر است و یک زن نمی‌تواند با پول خودش برای فرزندش حتی یک حساب بانکی باز کند، اظهار کرد: همه زنان جامعه ایران بیش از ۱۰۰ سال پیش با همین قانون زندگی کرده و خود را با آن تطبیق داده‌اند اما قانون یک جا حمایتی به عنوان مهریه برای زن قرار داده‌ است حمایتی که اکنون عده‌ای می‌خواهند آن را کاهش دهند!

تأکید قرآن این است: مهریه را بدهید حتی اگر زیاد بود

وی به اهمیت زیاد مهریه در اسلام اشاره کرد و گفت: در قرآن بسیاری از مسائل ذکر نشده از جمله دیه زن در قرآن نیامده است اما موضوع مهریه در سوره نساء و بقره آمده و به پرداخت مهریه تأکید شده است و حتی تأکید شده که مهریه زنان را بدهید و گفته شده که اگر مهریه زیاد بود و طلاق گرفتید هم مهریه را بدهید و سخت‌گیری نکنید و این یعنی قرآن با مهریه بالا مخالف نیست.

مهریه قیمت‌گذاری بر روی زن نیست/ پشتوانه اقتصادی و حامی مالی است

سجادی ادامه داد: حق تعیین مهریه موضوع الهی است و خداوند این حق را برای زن قرار داده است. دختران ما نباید به اصطلاح با نگاه روشنفکری مطرح کنند که مگر ما کالا هستیم که می‌خواهند  بر روی ما قیمت بگذارند؟ قرآن به مهریه به عنوان یک هدیه نگاه می‌کند تا زن پشتوانه و حامی اقتصادی داشته باشد. اسلام تأکید کرده که مهریه به خود زن پرداخت شود عندالاستطاعه و عند المطالبه بودن در اسلام نیست، ما آن را اضافه کرده‌ایم و الا در قرآن آمده مهریه را پرداخت کنید.

کارکرد مهریه اکنون وجه‌المصالحه بودن است

وی در ادامه به کاربرد کنونی مهریه در جامعه ایران اشاره و اظهار کرد: اکنون در جامعه ما هنگام ازدواج زن مهریه خود را نمی‌گیرد و کاربرد آن زمانی است که شوهر فوت کند یا طلاقی صورت گیرد. وقتی زن بخواهد طلاق بگیرد از مهریه به عنوان وجه المصالحه استفاده می‌کند، آن را می‌بخشد تا شوهر را راضی کند که او را طلاق دهد. وقتی هم که مردی می‌خواهد زن خود را طلاق دهد مهریه را پرداخت می‌کند از سوی دیگر ارث زن کمتر از مرد است زمانی که زن یک هشتم یا یک چهارم ارث را می‌گیرد مهریه نقصان ارث را جبران می‌کند.

این وکیل دادگستری با تأکید بر اینکه تورم جامعه به زن ارتباطی ندارد و نباید به بهانه تورم بخواهیم حق مهریه زنان را کاهش دهیم، گفت: افرادی که به دلیل بالا رفتن قیمت سکه نگران مردان هستند اگر قیمت طلا کاهش پیدا کند نگران وضعیت زنان خواهند شد؟ بر اساس قانون، مهریه توافقی است بین زن و مرد بر مبنای حاکمیت اراده طرفین و قانونگذار حق ندارد وارد حاکمیت اراده طرفین شود. کسی نمی‌تواند بگوید که زنان چند سکه مهریه خود کنند. زنان میزان مهریه را پیشنهاد می‌کنند مردان یا می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند.

زنان چه کنند که تورم به سکه خورده است؟!

وی نگرانی کنونی در خصوص مسئله مهریه را رویکردی دانست که نسبت به آن از سوی برخی اتخاذ شده است و گفت: زمانی که رویکرد حمایت از زنان بود «محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز» به عنوان قانون مصوب شد اما وقتی رویکرد حمایت از زنان نباشد تلاش می‌شود برای کمک به حدود چهار هزار و ۵۰۰ زندانی مهریه قانون مهریه علیه زنان عوض شود؛ اما در سایر عرصه‌ها و جرائم هم افراد زندانی زیادی داریم چرا قانون را عوض نمی‌کنیم؟ زنان چه کنند که تورم به سکه خورده است؟!

سجادی تصریح کرد: زنان نباید تاوان تورم سکه را بدهند ضمن اینکه اکثر خانواده‌ها به این دلیل مهریه تعیین می‌کنند که دختران آنها با ازدواج حقوق اساسی و شهروندی خود را از دست می‌دهد. یعنی می‌خواهند یک تعادل ایجاد کنند و به شوهر بگویند شما که همه حقوق را داری و رئیس خانواده هستی و زن مرئوس است پس مهریه را متعهد شو.

وی ادامه داد: اگر قانون بر اساس عدالت جنسیتی در حوزه سکونت، اشتغال، خروج از کشور، طلاق، ولایت بر فرزند و حضانت بر فرزند باشد خانواده‌ها چنین مبالغی را تعیین نمی‌کنند و اصلاً مادیات را وارد زندگی زناشویی نمی‌کنند. اگر قرار است تغییری در قانون ایجاد شود باید پایه‌های قانونی که منجر به شرایط کنونی مهریه شده را اصلاح کنیم نه اینکه میزان مهریه را کم و محدود در نظر بگیریم.

مهریه تعادل بین زن و مرد ایجاد می‌کند

دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری از به وجود آمدن تعادل حقوقی بین زن و مرد به واسطه وجود مهریه سخن گفت و اظهار کرد: با وجود حقوقی که در قانون برای مرد وضع شده وجود مهریه تعادلی بین زن و مرد ایجاد می‌کند که اگر مهریه را حذف کنیم و حقوق زن را در بحث مهریه به چالش بکشیم این اعتدال و بالانس به هم می‌خورد و زن دیگر هیچ چیزی ندارد که آن را ببخشد و بچه‌اش را بگیرد، ببخشد و طلاقش را بگیرد و … .

اکنون در قانون، تبعیض علیه زنان داریم و این خشونت است

وی از رسانه‌ها خواست گزارش‌هایی در خصوص نحوه و دلایل وصول مهریه در دادگاه‌ها تهیه کنند و سؤال کرد: فکرمی‌کنید چند درصد زنان می‌توانند مهریه خود را وصول کنند؟ و افزود: بیشتر زنان مهریه را وجه المصالحه قرار می‌دهند تا طلاق بگیرند، بچه خود را بگیرند و … . پس اگر افرادی می‌خواهند در خصوص مهریه و زندانیان مهریه کار اصولی انجام دهند باید تبعیض را از قوانین بردارند. اکنون در قانون تبعیض علیه زنان داریم و به نظر من این تبعیض یک نوع خشونت علیه زنان است.

سجادی تأکید کرد: اگر در ازدواج زن و مرد را بر مبنای دو انسان در نظر بگیریم قوانین ما هم معتدل خواهد شد. اگر بر اساس قانون زن باید برای خروج از کشور از مرد اجازه بگیرد چرا مردی که وظیفه و مسئولیت نگهداری و حمایت از خانواده و همسر و فرزندان خود و مسئولیت پرداخت نفقه را دارد، نباید برای خروج از همسر خود اجازه بگیرد؟ در حالیکه می‌بینیم مردان به راحتی زندگی خود را رها می‌کنند و به جاهایی می‌روند که زن اصلاً موافق نیست.

زنان به جای حقوقی که ندارند مهریه می‌گیرند

دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری افزود: قانونگذار یا باید قوانین را تغییر دهد یا کاری به کار مردم نداشته باشد تا مردم تعادلی مناسب ایجاد کنند. زنان به جای حقوقی که ندارند مهریه می‌گیرند. البته باید به دخترانمان هم سفارش کنیم که به جای گرفتن مهریه حقوقی که ندارید را مطالبه کنید و در ازدواج بگویید که مهریه نمی‌خواهید اما حق اشتغال، ولایت، حضانت، حق تعیین محل سکونت را مطالبه کنید اما جالب اینکه مردان در خواستگاری زیر بار دادن این حقوق هم نمی‌روند.

وی با انتقاد شدید از کسانی که به بهانه پر شدن زندان‌ها از زندانیان مهریه تلاش می‌کنند این حق را از زنان بگیرند، گفت: افرادی که مطرح می‌کنند «وای زندان‌ها پر شده و باید مهریه را کم کنیم و … » باید بگوییم زندان‌ها پر نشده بلکه مهریه توسط دادگاه‌ها قسط بندی می‌شود و من پرونده‌هایی را دیده‌ام که دادگاه حکم به پرداخت سالی یک سکه داده اما مرد همین یک سکه را هم نمی‌دهد. همه این افرادی که در زندان هستند حکم تقسیط مهریه را دارند ولی مهریه را نمی‌دهند تا باز هم میزان آن کاهش داده شود.
سجادی اضافه کرد: مهریه بدهی است و باید در مورد آن مانند همه بدهی‌ها قانون اجرا شود. نمی‌شود که در خصوص همه بدهکاران قانون اجرا شود اما وقتی زن حاکم و محکوم له است بگوییم باید قانون را به خاطر افرادی که شاکی آنها زن است عوض کنیم؛ به نظر من باید جلوی این تفکر ایستاد. باید راهکار پیدا کرد نه اینکه مهریه را حذف کرد. اگر مهریه را حذف کنیم آسیب‌ها بیشتر و ازدواج‌ها کمتر می‌شود و دختران به سمت ازدواجی که خالی از حمایت باشد نمی‌روند.

وی در پایان اعلام کرد: در معاونت زنان یکی از مباحثی که بر روی آن فکر می‌کنیم مسئله بیمه مهریه است تا ببینیم آیا امکان این هست که بیمه مهریه الزامی شود چون هم به نفع زن است و هم به نفع مرد است. در صورتی که همسر فوت کند یا کار به جدایی بکشد زن حداقل باید بتواند آپارتمان کوچکی برای خود و فرزندش اجاره کند.

انتهای پیام