بررسی استدلال های غلط موافقان ازدواج زود هنگام/ گزارش مرکز پژوهش های مجلس استدلال مخالفان ازدواج زود هنگام را رد کرد

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مدتی است که افزایش سن ازدواج در رسانه ها مطرح می شود و گروه هایی از فعالان زن و حقوق کودک نیز هم نوا با برخی از نمایندگان مجلس پیگیر طرح افزایش سن قانونی ازدواج در مجلس شورای اسلامی هستند اما بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که استدلال های موافقان افزایش سن قانونی ازدواج  بر اساس امار رد می شود.

مسئله پایین بودن سن قانونی ازدواج یکی از مسائلی است که در سالهای اخیر، از سوی گروهاییاز فعالان زن و حقوق کودک و برخی از نمایندگان مجلس در رسانه ها مطرح می شود. نمایندگان موافق طرحی را برای اصلاح و افزایش سن قانونی ازدواج در مجلس اعلام وصول کردند.

مرکز پژوهش های مجلس پیرامون این موضوع گزارشی تهیه کرده است در این گزارش مسئله ممنوعیت ازدواج دختران  زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۶ سال و افزایش حداقل سن ازدواج دخترانبه ۱۶ و پسران به ۱۸ ( اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی) مورد بررسی قرار گرفته است.

اما مهمترین دلایلی که برای تغییر ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی و ضرورت تغییر احکام مرتبط با ازدواج در سنین پایین و به طور خاص زیر۱۴ سال (فرض گزارش مجلس برای ازدواج در سن پایین زیر۱۴سال است) ارائه شده است به آسیبها و پیامدهای باز می گردد که موافقان طرح معتقدند ازدواج در سنین پایین به دنبال دارد. پیامدهایی،که نه تنها زندگی فرد را به مخاطره می اندازد، بلکهپیامدهایی را نیز برای زندگی جمعی داشته و به آسیب های اجتماعی دامن می زند.

در گزارش مرکز پژوهش های مجلس بیان شده است؛ مطلقه شدن دختران در سن پایین و خطراتآن، ترک تحصیل و کاهش توانمندی دختران، بارداری زودهنگام، مرگ ومیر بیشتر در حین زایمان،عدم رضایت از رابطه جنسی و اجباری بودن بیشتر این رابطه ها، خشونت خانگی، بزرگ سالشدن زودهنگام و تضییع حق کودکی، ناتوانی در اداره امر زندگی و مداخله خانواده ها در زندگیزوجین ازجمله پیامدهایی است که عمدتاً در فضای رسانهای کشور درباره موضوع ازدواج در سنینپایین مطرح شده است

در این گزارشدلایل را به دو گروه؛ قابل بررسی از لحاظ آماری و تجربی ، و مواردی که بر اساس مفروضات ذهنی بیان شده و دلیل آماری و یا تجربی ندارد، تقسیم کرده و ابتدا به دلایل قابل استناد به لحاظ آماری پرداخته است.

مطلقه شدن دختران در سنین پایین

در این گزارش مطلقه شدن دختران از دو جنبه تعداد و میزان تاثیر بر زندگی فرد مطلقه با توجه به سن پایین آن مورد بررسی قرار گرفته است، با وجود اینکه در اکثر اظهارات مخالفان ازدواج زود هنگام و حتی برخی مقالات، درصد بالای طلاق در ازدواج های زود هنگام به عنوان یک اصل موضوعه پذیرفته شده است، اما بررسی های آماری نشان می دهد؛ نسبت طلاق به ازدواج درگروه سنی دختران 14 سال و کمتر نسبت به گروههای جمعیت های دیگر در پایین ترین میزانقرار دارد. از حیث روند افزایشی نسبت طلاق به ازدواج نیز، اگرچه این گروه سنی شاهدافزایش یک درصدی طلاق نسبت به ازدواج در پنج سال گذشته است، اما نرخ این افزایش در گروههای دیگر حداقل 5 درصد است. در واقع بیشترین درصد طلاق در سال اول زندگی مربوط به گروه سنی ۲۵ ت ۲۹ سال است.

اگرچه این گروه سنی بخش بسیار کمی از طلاقها را به خود اختصاص داده است، اما به دلیلسن کم، مهارتهای پایین و آسیب پذیری بالا مسئله طلاق در این گروه سنی بسیار اهمیت دارد، دارد، نیاز به آموزش های مهارتی و آگاهی بخش پیش از ازدواج برای پیشگیری از طلاق در این گروه سنی بسیار ضروری تر است. 

ترک تحصیل و کاهش توانمندی دختران

ازدواج اولین عامل در ترک تحصیل کودکان به ویژه دختران قلمداد می شود، اما با توجه به استناد این پژوهش به آمار رسمی آموزش و پرورش؛ پاسخنامه معاونت آموزش ابتدایی استانتهران و طرح شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل که در 20 تیرماه 1395 به وسیله معاونترفاه و امور اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت گرفته است و نتایج پژوهشدیگری که در سه استان کردستان، هرمزگان، کهگیلویه وبویراحمد توسط آموزش و پرورش ویونیسف با محوریت علل ممانعت خانواده ها از تحصیل کودکان دختر» انجام شده است، و چندین مقاله و بررسی آماری دیگر بیان می شود، عوامل فرهنگی و اقتصادی ، نبود امکانات و تجهیزات مناسب تحصیل، نبود فضای آموزشی مناسب از مهمترین دلایل ترک تحصیل دختران است. براساس نتایج این تحقیقات تاثیر ازدواج بر میزان ترک تحصیل بسیار ناچیز است.

بارداری زودهنگام، مرگ ومیر بیشتر در حین زایمان

اما مسئله بعدی بیان شده از سوی موافقان افزایش حداقل سن ازدواج مربوط می شود به باروری در سن کمتر از 18 سال، که ادعا می شود به دلیل در حال رشد بودن اندامها جزء یکیاز سنین پرخطر بارداری محسوب میشود. در حالی که بسیاری از متخصصان مانند خانم دکتر لباف صحت علمی این ادعا را رد کرده و می گویند؛ « با کامل شدن بلوغ جنسی دختران، رابطهجنسی برای آنها بلامانع است و خطر بارداری های زیر ۱۸ سال از نظر علمی ثابت نشدهاست، اگر چه که این افراد باید آگاهی های بیشتری نسبت به وضعیت سلامت خود داشتهباشند. بیماری های عفونی در دوران بارداری ربطی به سن بارداری ندارد» و «فیزیولوژی بدنانسان طوری تنظیم شده که بعد از بلوغ به طور خود به خود فرد آمادگی بارداری را دارد.» و البته گزارش نظام کشوری مراقبت از مرگ مادری نیز نشان می دهد؛ مرگ ومیر مادران در گروهسنی زیر 18 سال نزدیک به صفر است و در سالهای مختلف از عدد سه تجاوز نکرده است. درحالی که همین آمار در گروه سنی بالای 35 سال بسیار بیشتر است.

نارضایتی جنسی

منتقدان، این نارضایتی و اجبار را نوعی بهره کشی جنسی میدانند، زیرا معتقدند در این نوعازدواجها به دلیل سن پایین فرد، هیچ میل و کشش جنسی برای برقراری رابطه در افراد وجودندارد یا اینکه به رغم داشتن میل جنسی به ارضای آن از طریق ازدواج علاقه و تمایلی در فردنیست. در بررسی مسئله مورد نظر مرکز پژوهش های مجلس مطرح می کند که تعداد منابع و یا آمار قابل استناد بسیار اندکی موجود است که به سادگی نمی توان با استناد به این منابع عنوان کرد که یک فرد به بلوغ جنسی رسیده ولی دارای سن زیر ۱۸ سال دارای میل جنسی نیست و یا نمی خواهد از راه ازدواج به این میل پاسخ دهد.  البته با شرح تحقیق احمدی،کامیلدر سال ۹۶ بیان می دارد از هفت استان دارای بیشترین آمار ازدواج در سنین پایین غیر ازاستان خراسان رضوی میزان رضایت جنسی در 6 استان از 66 درصد تا 89 درصد در نوسانبوده که این عدد نشانگر میزان بالای رضایت جنسی در ازدواج سنین پایین است.

خشونت خانگی

موافقان طرح افزایش حداقل سن ازدواج، با استناد به پژوهش های بین المللی، بیان می کنند زنان در ازدواج های زود هنگام در بیشتر در معرض خشونت های خانگی قرار دارند در حالیکه آمار رسمی قابل استنادی در این زمینه وجود ندارد و نتایج حاصله از پژوهش های صورتگرفته نشان میدهد ادعای منتقدین ازدواج زود هنگام در مورد ارتباط سن پایین با افزایش خطرخشونت علیه زنان فاقد شواهد تجربی است.

در ارتباط با سه مسئله دیگر؛ رعایت نشدن حقوق کودکی ، دخالت اطرافیان ، عدم توانایی در اداره امور خانه و خانواده ، بدیهی است که نمی توان برای تمامی افراد در یک گروه سنی خاص نسخه ثابتی پیچید زیرا که کودک بودن هر فرد زیر هجده سالی مورد تردید و زیر سوال است و پژوهش مورد بحث نیز تاکید دارد که لزوما در تمام جوامع قومی و فرهنگی یک فرد زیر ۱۸ سال در حالی بازی و کودکی کردن نیست که شما او را با منع از ازدواج در دنیای کودکانه نگه دارید چه بسا اگر به دلیل شرایط بد اقتصادی و فرهنگی در شرایطی قرار دارد که با منع از ازدواج در شرایط سخت تری قرار بگیرد.  البته بسیاری از افراد در این سنین مهارت های کامل اداره خانواده را دارا بوده و اگر نیستند راه حل آن آموزش مهارتهای است که بتوانند در هر سنی که هستند مستقل از دیگران زندگی خود را اداره کنند چه بسا افرادی که در سنین بالا همچنان در معرض دخالت اطرافیان و عدم مهارت در اداره امور زندگی هستند.