چشم‌هایی که در برابر تخلفات پایان‌نامه بسته است/ بی‌اطلاعی معاون وزیراز راهکار برخورد با متخلفان

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، دزدی علمی که معادل انگلیسی آن plagiarism است در زبان فارسی به صورت‌های مختلفی ترجمه شده به طوری که از آن با عناوینی مانند سرقت علمی، دستبرد علمی و سوء استفاده علمی نام برده می‌شود.

این مسأله سال‌هاست در کشورمان و به خصوص در خیابان‌های مرکز پایتخت و در مقابل دانشگاه مادر کشور به حالت بسیار زننده‌ای خودنمایی می‌کند به طوری که تلاش مسؤولان و حتی تصویب قانون نیز برای رفع این معضل علمی پس از چندین سال هنوز کاری از پیش نبرده است.

برخی کارشناسان علمی و آموزشی دلیل این امر را رابطه نزدیک نحوه ارتقای اعضای هیأت علمی با افزایش تعداد مقالات می‌دانند که خواسته یا ناخواسته به عطش موجود برای چاپ مقالات دامن زده است. 

این عطش به حدی است که روز به روز بر تعداد فروشندگان مقالات علمی نیز افزوده می‌شود به طوریکه با گذر از تقاطع خیابان‌های اردیبهشت، ۱۲ فروردین و انقلاب و نگاه به کوی‌های ابوریحان و دانشگاه قدمی برنمی‌داری که روی زمین یا روی دیوار با تبلیغات فروش پایان‌نامه مواجه نشوی.

حتی راه‌رفتن در پیاده‌روهای مقابل دانشگاه تهران نیز دشوار است چرا که افراد بسیاری با تراکت‌هایی که در دست دارند عابران را به خرید پایان‌نامه و مقاله دعوت می‌کنند.

به همین منظور گفت‌وگویی درباره چرایی و علت گرایش دانشجویان به خرید پایان‌نامه با رضا روستا آزاد رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف داشتیم.

روستا آزاد فارغ التحصیل رتبه اول دبیرستان خوارزمی، حائز رتبه ۲۷ کنکور سراسری ریاضی فیزیک در سال ۱۳۵۸ و فارغ التحصیل رتبه اول در هر سه مقطع کارشناسی (صنعتی اصفهان)، کارشناسی ارشد (UETU ترکیه) و دکتری (Waterloo کانادا) بوده‌ است. از فعالیت‌های علمی وی می‌توان به انجام ۳۹ پروژه پژوهشی، انتشار ۴۳ مقاله در نشریات معتبر داخلی و خارجی، ۶۸ مقاله در کنفرانس‌های معتبر داخلی و خارجی، و بیش از ۸۰ راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی اشاره کرد.

 همچنین روستا از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ ریاست دانشگاه صنعتی شریف را برعهده داشته است.

در این مصاحبه می‌خوانید:

* مسؤولان درد را مطرح می‌کنند ولی درمان ارائه نمی‌دهند

* مسوولان از بی قانونی می‌گویند در حالیکه خودشان مسؤول تدوین قانون هستند

* واقعاً عجیب است که یک معاون وزیر نمی‌داند چه کاری باید انجام دهد

* برخی چشم‌هایشان را در برابر تخلفات، روی هم گذاشته‌اند

* اگر بخش پاک جامعه به جای کنار کشیدن، با آسیب‌ها مبارزه کنند اوضاع درست می‌شود

* تنها ۱۰ درصد از اساتید وظیفه‌شناس هستند

* «اخلاق و قانون» دو عنصر مکمل در فرهنگ‌سازی و جلوگیری از خرید و فروش پایان‌نامه

روستا آزاد معتقد است: متولی اصلی اجرای قوانین در حوزه پایان‌نامه‌ها، وزارت علوم است اما متأسفانه در کشور ما نوعی لَختی و تنبلی در این زمینه وجود دارد.

وی می‌گوید: در کشور ما بیشتر رئیس مطرح است که عمدتاً هم بر سر آن دعواست اما در اصل هیچ کس برای مدیریت و رهبری دعوا نمی‌کند، چرا که مدیریت با ریاست تفاوت دارد و یک مدیر به صورت جهادی کار می‌کند اما متأسفانه مردم برای مدیری که کار می‌کند با مدیری که کار نمی‌کند تفاوت چندانی قائل نیستند.

رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف اعتقاد دارد: کسانی که ظاهر دنیا را می‌بینند، ظاهرگرا می‌شوند و علم را فقط مدرک، پایان‌نامه و نمره می‌بینند و هدف از علم‌آموزی را کسب معرفت و آگاهی نمی‌دانند بنابراین وقتی مسلک مردم، ظاهرگرایی شد دیگر خرید و فروش پایان‌نامه نیز مشتری پیدا می‌کند.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

فارس: آقای دکتربا توجه به اینکه مجلس شورای اسلامی، مصوبه‌هایی را در خصوص بحث پایان‌نامه‌فروشی داشته‌اند اما همچنان شاهد بازار فروش پایان‌نامه هستیم و برخی از کارشناسان، اساتید را در این موضوع دخیل می‌دانند، به نظر شما چگونه می‌توان با پدیده پایان‌نامه‌فروشی در کشور مقابله کرد؟

روستا آزاد: پرواضح است که این کار فاجعه است یکی از مجلات خارجی، اطلاعیه فروش پایان‌نامه را منتشر کرده بود به عنوان اینکه ایران در زمینه علم مدعی است اما دانشجویان خودش دست به خرید پایان‌نامه می‌زنندو  وضعیت ایران این گونه است؛ بنابراین موضوع پایان‌نامه هم از جهت نگاه بیرونی و هم از نظر اینکه باید شایستگی‌ها در کشور صیانت شود، اهمیت دارد.

* عجیب است که یک معاون وزیر نمی‌داند چه کاری باید انجام دهد

چند وقت پیش در شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونان آموزشی وزارت علوم و وزارت بهداشت آقایان باقر لاریجانی و شریعتی نیاسر جلسه داشتند، من اعتراض کردم به این حرف که چرا شماها همین طور نشسته‌اید  ولی این کار انجام می‌شود جالب اینجاست که آقای باقر لاریجانی درباره پروژه‌ای توضیح می‌داد که پروژه‌اش این بود «نحوه توزیع شرکت‌هایی که در سطح شهر تهران پایان‌نامه می‌فروشند» برایم جالب بود، به آقای لاریجانی گفتم من یاد حرفی می‌افتم که مثلاً مریضی را برده باشند بیمارستان سپس آقایان اطبا جلسه گذاشته باشند که توزیع مراکز آسیب در بدن بیمار اینگونه است و آسیب بیشتر در کبد و کلیه‌اش است و بحثی از درمان او نباشد و فقط اینکه مراکز آلودگی و فساد کجاها هستند.

متأسفانه در کشور ما نوعی لَختی و تنبلی وجود دارد 

گفتم این مسأله خیلی عجیب و غریب است پزشکی بیاید میزان آلودگی و فساد در بدن یک بیمار را توصیف کند ولی هیچ صحبتی از درمانش نکند آقای شریعتی نیاسر گفت ما می‌خواهیم مبارزه کنیم بعد من گفتم شما تخلفات پایان‌نامه‌ای را توزیع می‌کنید و می‌گویید منطقه دو ۳ تخلف، منطقه چهار ۶ تخلف دارد و … اما مقابل دانشگاه تهران پر از کسانی است که پایان‌نامه و مقاله می‌فروشند؛ این حرف‌ها چیست که شما می‌زنید اگر مرکز فساد را جمع‌آوری کنید مابقی خودش جمع خواهد شد. 

آقای نیاسر گفت ما قانونی برای مقابله با خرید پایان‌نامه نداریم، گفتم شما معاون آموزشی وزیر علوم هستی اگر قانون نداریم پیش‌نویس لایحه‌اش را آماده کنید و به آقای وزیر بدهید به مجلس بفرستد اگر تصویب شد می‌شود قانون. این حرف واقعاً عجیب است که یک معاون وزیر نمی‌داند چه کاری باید انجام دهد.

* «وزارت علوم» متولی اصلی اجرای قوانین در حوزه پایان‌نامه‌ها

فارس: آقای دکتر به نظر شما کدام نهاد متولی اصلی جلوگیری از ترویج خرید و فروش پایان‌نامه‌ها است؟

روستا آزاد: به اعتقاد بنده متولی اصلی اجرای قوانین در حوزه پایان‌نامه‌ها، وزارت علوم است، بعد از صحبتی که بنده با آقای شریعتی نیاسر داشتم تقریباً ۲-۳ ماه بعد قانونی برای مقابله با خرید و فروش پایان‌نامه تصویب و ابلاغ شد که از صدا و سیما نیز رسماً اعلام شد. از آن سه ماه حدوداً ۹ ماه می‌گذرد و هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است.

متأسفانه در کشور ما نوعی لَختی و تنبلی وجود دارد به طور مثال آقای رشیدپور با سند و مدرک در یک برنامه تلویزیونی اثبات می‌کند که آقای شریعت‌مداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در برنامه رانت‌ها و سوءاستفاده‌ از خودروهای وارداتی حضور داشته است ایشان به جای اینکه از خودش دفاع کند می‌گوید آقای نعمت‌زاده هم این کار را انجام داده است. آیا بعد از این ماجرا شاهد اتفاق مثبتی هستیم؟! خیر هر دوی آقایان شریعتمداری و نعمت‌زاده وزیر هستند. 

* چشم‌هایی که در برابر تخلفات پایان‌نامه بسته است

فارس: یعنی آن عزم جدی در راستای مبارزه با پایان‌نامه فروشی وجود ندارد؟

روستا آزاد: خیر نیست.

در کشور ما بیشتر رئیس مطرح است که عمدتاً هم بر سر آن هم دعواست اما هیچ کس برای مدیریت و رهبری دعوا نمی‌کند، متأسفانه مردم برای مدیری که کار می‌کند با مدیری که کار نمی‌کند تفاوتی قائل نیستند.

در کشور وضعیت عجیبی از جانب مجریان وجود دارد اینکه این سیستم فاسد است نه اینکه ندانند بلکه خیلی وقت‌ها می‌دانند اما  چشم‌هایشان را در برابر تخلفات، روی هم گذاشته‌اند. بعضی وقت‌ها هم از تنبلی است، ما سه پدیده داریم؛ مدیر، رئیس، رهبر یا لید. 

رهبر که با جان و دل کار می‌کند مدیر هم هرچند با جان و دل کار نمی‌کند اما بالأخره کار می‌کند در حالی که رئیس هیچ کاری نمی‌کند، آن بالا نشسته است و فقط امضا می‌زند و حقوق می‌گیرد.

در کشور ما بیشتر رئیس مطرح است که عمدتاً هم بر سر آن هم دعواست اما هیچ کس برای مدیریت و رهبری دعوا نمی‌کند ولی برای ریاست فلان سازمان و نهاد چرا. به وضوح این مسأله را در وزارت علوم، استانداری، سازمان آب و فاضلاب و … می‌بینیم.

* وقتی مسلک مردم، ظاهرگرایی شد، خرید و فروش پایان‌نامه هم مشتری پیدا می‌کند

متأسفانه مردم برای مدیری که کار می‌کند با مدیری که کار نمی‌کند تفاوتی قائل نیستند، از همین رو مدیریت کشور به دست افراد تنبل می‌افتد، خداوند معمولاً پنجره‌ای از نور و روشنایی برای مردم باز می‌کند اما سپس آنها را مورد ابتلاء و آزمایش قرار می‌دهد. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ»؛ اگر شکر نعمت به جای آرید بر نعمت شما می‌افزایم و اگر کفران کنید عذاب من بسیار سخت است. میزان قابل توجهی از مردم ما  ناسپاس هستند؛ مردم ما از یک رژیم فاسد وابسته پهلوی در مقابل نظام اسلامی که خداوند به دست فرد فاضلی همچون امام و رهبری به آنها بخشید قدردان آن نیستند.

* خیلی‌ها قدر عزت کنونی ایران را نمی‌دانند

مثلاً در ایام انتخابات مطرح می‌شد که مشکل مملکت ما، کار و اشتغال است اما بعضی از مردم می‌گفتند مشکل ما این است که برگزاری کنسرت آزاد شود، زن و مرد در کنار هم به ورزشگاه بروند و…. به نظر بنده بخشی از مردم ناسپاسی کردند البته امثال شهید حججی، شهدای مدافع حرم، شهید احمدی روشن را هم داریم. مردم ما مردم عزت‌مندی شده‌اند که دنیا برای آنها احترام می‌گذارد؛ ۶ کشور جمع شده‌اند که نظر ایران را جلب کنند ولی در زمان پهلوی چه کسی به ایران نگاه می‌کرد. خیلی‌ها قدر این عزت را نمی‌دانند.

وقتی مسلک مردم، ظاهرگرایی شد دیگر خرید و فروش پایان‌نامه نیز مشتری پیدا می‌کند و متأسفانه وزارت علوم نیز از این افراد حمایت می‌کند.

فارس: با توجه به صحبت‌هایی که فرمودید، آیا خرید پایان‌نامه هم یکی از مشکلاتی است مانند سایر مشکلات جامعه که از سوی مسئولان امر به آن رسیدگی نمی‌شود؟

روستا آزاد:  دنیا یک ظاهر دارد و یک باطن؛ ظاهر دنیا تنها فرصتی برای زندگی کردن و مُردن است و باطن دنیا همان اصالت هستی و آخرت است و خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که من از خلقت دنیا یک هدفی داشتم. بعضی از افراد فقط ظاهر دنیا را می‌بینند و آن را تنها فرصتی برای زندگی کردن می‌دانند؛ «ویَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَهِ هُمْ غَافِلُونَ» سپس خداوند می‌فرماید: «أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ»؛ ای پیغمبر آیا ندیدی که دین بعضی از انسان‌ها فقط لذت‌طلبی است و به دنبال خوش‌گذرانی هستند.

* اگر بخش سالم و پاک جامعه به جای عافیت‌طلبی و کنار کشیدن، با آسیب‌ها مبارزه کنند اوضاع درست می‌شود

بنابراین کسانی که ظاهر دنیا را می‌بینند، ظاهرگرا می‌شوند و علم را فقط مدرک، پایان‌نامه و نمره می‌بینند و هدف از علم‌آموزی را کسب معرفت و آگاهی نمی‌دانند بنابراین وقتی مسلک مردم، ظاهرگرایی شد دیگر خرید و فروش پایان‌نامه نیز مشتری پیدا می‌کند و متأسفانه وزارت علوم نیز از این افراد حمایت می‌کند.

یکی از مؤسسات کنکور، بعضی از دانشجویان ما را فریب داده بود به آنها گفته بود شما بگویید به وسیله شرکت در کلاس‌های کنکور ما در کنکور سراسری رتبه آورده‌اید ما به شما یک خودروی ۲۰۶ می‌دهیم وقتی به طرف می‌گویم شما که در این کلاس‌ها شرکت نکرده‌ای و نباید به دروغ حرف از شرکت در این کلاس‌ها بزنی، پاسخ می‌دهد: من چند وقت باید کار کنم تا بتوانم یک خودروی ۲۰۶ بخرم، نرفتم که  نرفته‌ام. وقتی فضا این گونه شد؛ ظاهرسازی، دنیاطلبی، فرهنگ مادی‌گرایی و … مانند غده سرطانی همه جا را فرا می‌گیرد.

راه نجات از این وضعیت آن است افرادی که سالم و پاک و اصیل هستند، نسبت به شرایط موجود، بی‌تفاوت نباشند اگر بی‌تفاوت باشند دنیا را فساد می‌گیرد و خداوند می‌فرماید اگر کسانی که انسان‌های پاک و صالح هستند امر به معروف و نهی از منکر نکنند خداوند نعمتش را از آنها خواهد گرفت. بنابراین اگر بخش سالم و پاک جامعه به جای عافیت‌طلبی و کنار کشیدن و تنبلی با این آسیب‌ها مبارزه کنند اوضاع درست می‌شود و به همین دلیل امر به معروف و نهی از منکر از اوجب واجبات است. اصلاً امام حسین (ع) به خاطر همین امر به معروف و نهی از منکر شهید شد.

* تنها ۱۰ درصد از اساتید وظیفه‌شناس هستند

فارس: استاد چگونه می‌توان دانشجویان را به سوی تحقیق و پژوهش ترغیب کنیم تا کمتر به سوی خرید پایان‌نامه بروند؟

روستا آزاد: مرحوم فلسفی، پیش از پیروزی انقلاب می‌گفت اگر آموزش و پرورش را ۲۴ ساعت تحویل من بدهند آن را درست می‌کنم و مایه تأسف است که ۴۰ سال آموزش و پرورش ما رسماً در دست نیروهای انقلابی بوده اما رسماً اتفاقی نیفتاده است. متأسفانه در آموزش و پرورش ما علم بر فرهنگ غالب شده است.

باید اخلاق و قانون همراه هم باشند و هیچ کدام از این دو به تنهایی نمی‌توانند جامعه را اداره کنند؛ قانون و فرهنگ مکمل هم هستند

فارس: یعنی اساتید دانشگاه باید چه راهکاری را در پیش بگیرند که شخص دانشجو خودش به این نتیجه برسد که نباید سراغ خرید پایان‌نامه برود؟

روستا آزاد: در دانشگاه استاد راهنما داریم از روز اول که دانشجو به دانشگاه می‌رود به او می‌گویند استاد راهنمای تو فلان استاد است بین استاد راهنما و سایر اساتید، ۱۰ درصد آنها وظیفه‌شناس هستند، برای دانشجو وقت می‌گذارند و راهنمایی می‌کنند و شاید ۹۰ درصد اساتید اصلاً نگاه نمی‌کنند دانشجو چه کسی است، اصولاً دانشجو آن استاد را اصلاً پیدا نمی‌کند که با او حرف بزند.

* «اخلاق و قانون» دو عنصر مکمل در فرهنگ‌سازی و جلوگیری از خرید و فروش پایان‌نامه

یادم هست یکی از دانشجوها در کلاس درس، رنگ و رویش پریده و مریض احوال بود، یکی از روزها متوجه شدم که او یک بیماری دارد و چون وضعیت مالی خوبی نداشت نمی‌توانست بیماری خود را درمان کند من رفتم با یک پزشک صحبت کردم تا او را رایگان مداوا کند.

متأسفانه بسیاری از اساتید دانشگاه در این حال و هوا نیستند ولی بعضی از دیگر اساتید هم هستند با وجود مشکلاتی که دارند نگاه می‌کنند چه اندازه دیگران مشکلات سخت‌تری از آنها در زندگی دارند و برای آنها وقت می‌گذارند. همین که اساتید واقعاً راهنما باشند کار درست می‌شود فرمول پیچیده‌ای ندارد شاعر می‌گوید که عشق آسان نمود اول /  ولی افتاد مشکل‌ها.

فارس: از میان قانون و فرهنگ، کدام یک در بر حذر داشتن دانشجویان از خرید پایان‌نامه اولویت دارد، یا اینکه قانون‌مداری و فرهنگ‌سازی هر دو می‌توانند مکمل یکدیگر باشند؟

 روستا آزاد: معلوم است که قانون و فرهنگ مکمل هم هستند اگر اخلاق قوی باشد، قانون نیاز ندارد کسی که اخلاق داشته باشد مال مردم را نمی‌خورد و آن فرد وجدان دارد و خدا را بالای سر خود ناظر می‌بیند اگر اخلاق نباشد باید قانون باشد، چون حتی اگر ۹۰ درصد مردم اخلاق‌مدار باشند باز آن ۱۰ درصد باقی مانده تخلف می‌کنند.

اگر اخلاق باشد و قانون هم باشد که «نور علی نور» است و حتماً باید باشد البته نمی‌توان انتظار داشت که همه اقشار مردم خوب باشند البته اگر صرفاً قانون باشد و اخلاق نباشد مردم ولو ۱۰ درصد هم که باشند به دنبال سوراخ‌های قانون هستند تا از آن طریق سوءاستفاده کنند بنابراین باید اخلاق و قانون همراه هم باشند و هیچ کدام از این دو به تنهایی نمی‌توانند جامعه را اداره کنند.

انتهای پیام/