چگونه می‌توان جلوی آسیب‌های اجتماعی را گرفت؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از  گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛  اگر بگوییم آسیب‌های اجتماعی روزانه جان افراد زیادی را می‌گیرد، سخن گزافی نیست، چراکه جامعه امروز دچار مشکلات و معضلاتی است که هر معضلی قشری از جامعه را با خود درگیر کرده است.

اعتیاد، بنیاد خانواده را می‌سوزاند، بزرگ و کوچک را درگیر می‌کند، دانش‌آموز و دانشجو و بازاری نمی‌شناسد و هرکس به لجن‌زارش دچار شود در خود می‌بلعد و بازگشتش همتی فولادین و اراده‌ای آهنین می‌خواهد.

بیکاری، نسل جوان را با استرس و تشویش و آینده‌ای مبهم روبه‌رو می‌کند و زندگی را به کوچه پس کوچه‌های بی‌هدفی سوق می‌دهد و نگاه بی‌تاب و نگران سرمایه‌های انسانی و نسل پویای جامعه را به خود گرفتار می‌کند.

طلاق، زوج‌هایی را از هم دور می‌کند که روزگاری دل در گروی خوشبختی یکدیگر سپرده‌اند، پدر و مادرانی را از هم جدا می‌سازد که برای بزرگ کردن فرزندانشان نقشه‌ها کشیده و آینده‌ها ترسیم کرده بودند.

حاشیه‌نشینی، روستاییانی را از سبزترین دیار و زیر زیباترین آسمان خدایی به حاشیه شهرها رانده که با هدف زندگی بهتر و شغلی مناسب‌تر از دیار خود قدم برون نهاده‌اند و اکنون زندگی خود را در محیطی بدون امکانات و با بیشترین آسیب‌ها بنا نهاده‌اند.

فساد اخلاقی، پدیده‌ای که متأسفانه بیشتر جوانان را در خود غرق ساخته و مصونیت اجتماعی را دچار تزلزل می‌کند و به مشکلی حاد و دردسر ساز مبدل شده است که می‌تواند به آینده یک مملکت صدماتی وارد کند، اما توجیه شمار زیادی از نقض‌کننده‌های مسایل اخلاقی، آزادی است.

خودکشی، فقر، تهاجم فرهنگی، استفاده نادرست از فضای مجازی، بالا رفتن سن ازدواج، بی‌تفاوتی نسبت به نخبگان و فرار مغزها، سرقت و دزدی، تکدی‌گری، کودکان کار، تبعیض اجتماعی، خشونت، اسراف، بدحجابی و مدگرایی و هزاران مشکل و معضلی که روزانه و بدون خواست مردم شاید به دلیل ناآگاهی گریبانگیر مردم شده و جامعه را دچار آسیب و مشکلات کرده است.

مقام معظم رهبری درست در آذرماه ۱۳۹۴ بود که بر ضرورت رسیدگی سران مملکت در خصوص پنج معضل حاشیه‌نشینی، اعتیاد، طلاق، مفاسد اجتماعی و اخلاقی و بر کنترل آسیب‌های اجتماعی و کاهش آمار قربانیان این آسیب‌ها با یک برنامه‌ریزی دقیق تأکید کرد.

بر این اساس پنج ستاد مسؤولیت این پنج محور را به عهده دارند که برای «اعتیاد» ستاد مبارزه با مواد مخدر، برای «حاشیه‌نشینی» ستاد سکونت‌‌گاه‌های کشور، برای «فسادهای اجتماعی» ستاد امر به معروف و نهی از منکر و برای بحث «طلاق» نیز شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و ذیل آن شورای فرهنگ عمومی در استان‌ها امور را به جلو می‌برند.

در استان‌ها نیز کار به مسؤولان استانی واگذار شد، در استانی مانند استان کردستان با وجود اینکه هنوز کردستان با معضلات و آسیب‌های اجتماعی درگیر است، اما دلایل کاهش این آسیب‌ها هنوز متفاوت و گسترده است.

کاهش معنویت از دلایل وجود آسیب‌های اجتماعی

یکی از اساتید دانشگاهی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج در خصوص دلایل وقوع آسیب‌های اجتماعی در جامعه بیان می‌کند: کاهش معنویت دلیل وجود آسیب‌های اجتماعی است و مردم باید نگذارند که دین از زندگی آنها رنگ ببازد و زندگی آنها را دچار تنش و آسیب کند.

فاطمه سهرابی می‌افزاید: در زن فاکتوری به نام حیا و پاکدامنی و در مرد فاکتور غیرت وجود دارد و هرگاه این دو فاکتور به فراموشی سپرده شود باید منتظر آسیب‌ها و مشکلات نیز بود.

تهاجم فرهنگی دشمن عاملی در افزایش آسیب‌های اجتماعی

مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان نیز با پرداختن به این مقوله، سرعت رشد آسیب‌های اجتماعی را نگران‌کننده می‌داند و مطرح می‌کند: متأسفانه سرعت اجرای فعالیت‌های پیشگیری و مقابله با آسیب‌ها با سرعت رشد آنها برابر نیست.

فرانک قدسی اظهار می‌کند: آسیب‌های اجتماعی دامنگیر جامعه شده و جامعه ما با توجه به اسلامی بودن و فرهنگ غنی که دارد، مورد هدف دشمنان است و باید از فرصت‌های موجود در کشور برای اعتلای ایران اسلامی و کاهش آسیب‌های اجتماعی استفاده کرد و تدابیر و بیانات مقام معظم رهبری را نیز نقشه راه قرار داد.

وی عنوان می‌کند: آمارهای آسیب‌های اجتماعی کشور نگران‌کننده است و ما به عنوان یک کشور اسلامی که الگوی جهان اسلام هستیم باید به طور جدی به این مقوله بپردازیم.

سال‌هاست از زمانی که مقام معظم رهبری بر شناسایی و احصای آسیب‌های اجتماعی و برنامه‌ریزی مسؤولان برای کاهش این آسیب‌ها تأکید کردند، گذشته اما روزانه همچنان شاهد افزایش این آسیب‌ها و روز به روز شدن مردم با آنها هستیم.

نه سالن‌های دادگاه روزی از گلایه‌های زوجین و پیگیریشان برای طلاق خالی است و نه فارغ‌التحصیلان بلافاصله شغل و پیشه‌ای می‌توانند در دست بگیرند، نه حاشیه‌شهرها پیشرفتی داشته و نه کوچه و خیابان های شهر خالی از معتادان شده‌اند.

پس به راستی برای کاهش آسیب‌هایی از این دست و ده‌ها مورد دیگر که روزانه بر روح و روان جامعه نیز تأثیر می‌گذارد چه باید کرد و برنامه‌ریزی مسؤولان به کجا رسیده است؟

کارشناسان معتقدند هرجا مردم برای انجام کار و یا فعالیتی مشارکت داشته‌اند قطعاً آن فعالیت با موفقیت پیش رفته است و قطعاً برای حل مشکلات جامعه نیز می‌توان از خود مردم کمک گرفت، چراکه دولت به تنهایی توان مقابله با مسائل و معضلاتی از جمله آسیب‌های اجتماعی را ندارد.

کاهش آسیب‌های اجتماعی همراهی مردم را می‌طلبد

مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان با بیان اینکه وحدت و همدلی مردم در کاهش آسیب‌های اجتماعی اثرگذار است، تبیین می‌کند: تا زمانی که مردم کنار هم باشند و با مشارکت خود در عرصه‌های اجتماعی فعالیت کنند می‌توانیم به کاهش مسائل و مشکلات نیز امیدوارم باشیم.

قدسی، خانواده را نهاد اجتماعی مهمی در جامعه خواند که تحکیم بنیان آن می‌تواند سرمنشا حل بسیاری از مشکلات باشد اما متاسفانه امروز خانواده‌ها تحکیم‌هایی که باید داشته باشند را ندارد و به دلالی عاطفی می‌پردازند و این باعث جدایی عاطفی خانواده‌ها می‌شود.

گرچه خانواده‌ نخستین نهاد اجتماعی است و تربیت و آموزش درست در این نهاد می‌تواند سرآغاز تحول و توسعه در جامعه باشد اما دلیل برخی از آسیب‌هایی مانند افزایش سن ازدواج و طلاق جوانان که دامنگیر بسیاری از خانواده‌هاست و به عنوان یک معضل اساسی در جامعه مطرح است، چیست؟

تغییر مطالبات دختران و مسؤولیت‌پذیری پسران عامل افزایش سن ازدواج

مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان خاطرنشان می‌کند: امروز سن ازدواج دختران ما افزایش یافته است و اگر بخشی از این مهم به مشغله‌های درسی و شغلی دختران توجیه شود اما بخشی دیگر به تغییر مطالبات و نیازها و شیوه برآورده کردن نیازهای برمی‌گردد.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان با اشاره به اینکه مسوولیت پذیری در پسران نیز تغییر کرده و این مهم نیز در بالارفتن سن ازدواج اثرگذار است، می‌گوید: مشکل امروز ما عدم آموزش هویت همسرداری و همسر یابی به دختران است و فکر می‌کنیم همه اینها باید در مدرسه و دانشگاه شکل گیرد در حالیکه خانواده بهترین نقش را در ارائه شیوه صحیح این موارد دارد.

قدسی یادآور می‌شود: رفتار جنسی نیز از دیگر مسائل مهمی است که آموزش داده نمی‌شود و آنقدر محدودیت‌ها را در ضوابط عاطفی بین فرزندان رعایت کردیم که به این موارد آگاه نیستند و بیش از ۵۰ درصد طلاق‌ها به دلیل عدم اشرافیت بر همسرداری است.

وی عنوان می‌کند: براساس آمارهای اعلام شده ۵۰ درصد طلاق‌ها در پنج سال اول زندگی اتفاق می‌افتد و این آسیبی جدی است که به تربیت دختران و آموزش خانواده برمی‌گردد و باید دختران را با حق و حقوق‌شان آگاه کرد.

وی همچنین مهاجرت را عامل حاشیه‌نشینی و افزایش بیکاری می‌خواند و ادامه می‌دهد: مهاجرت در افزایش مفاسد اخلاقی و همچنین ایجاد فقر فرهنگی تأثیرگذار است که در شان کشور اسلامی ما نیست.

هرچند که مهاجرت و حاشیه‌نشینی دستمایه‌ای برای افزایش اعتیاد در جامعه شده است، اما متولیان این حوزه نیز برآنند تا با مشارکت خود مردم برای رفع این مهم بکوشند

* احساس مسؤولیت مردم در برابر آسیب‌های اجتماعی حرکتی برای مقابله با آن است

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان نیز معتقد است حضور مردم در فعالیت‌های اجتماعی گام موثری در کاهش معضلات و پیشگیری از آنهاست و باید مردم را در فعالیت‌های مختلف که متناسب با کاهش آسیب‌ها و مقابله و پیشگیری از آن باشد مداخله کرد.

محمدسلیم کریمی می‌گوید: گستره آسیب‌های اجتماعی وسیع شده و لازم است مبارزه با آسیب‌های اجتماعی را به بطن جامعه سوق داد تا مردم نیز در برابر این معضلات خود را مسوول بدانند.

وی، استفاده از ظرفیت سمن‌ها و نهادهای مردمی را امری موثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌داند و متذکر می‌شود: باید مردم را از طریق تشکل‌های مردم نهاد به سمت فعالیت‌های اجتماعی هدایت کرد.

به نظر می‌رسد استفاده از آموزش نیز در کاهش آسیب‌های اجتماعی امری مفید و موثر واقع گردد، گرچه برگزاری چند دوره کارگاه آموزشی در طول سال نمی‌تواند پاسخگوی رفع مشکلات باشد اما توجه به آموزش‌های مستمر و پی در پی برای اقشار مختلف به ویژه جوانان و نوجوانان می‌تواند خطرات ناشی از کاهش آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهد و افتادن جوانان در دام آسیب‌هایی که بیشترین دلایل آن به تبلیغات غیردینی و غیرفرهنگی بیگانگان برمی‌گردد را با شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی دقیق و درست جلوگیری کند.

بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان امر معتقدند رسانه می‌تواند نقش تاثیرگذار و ویژه‌ای در بازگو کردن آسیب‌های جامعه، دلایل ایجاد آن و عوامل و راهکارهای پیشگیری از این آسیب‌ها را داشته باشد و تنها خوراک و محتوای مفید و مؤثر و صاحبان اندیشه و قلم است که می‌تواند بخوبی در این وادی اثرگذار باشد و نباید نادیده گرفت که همسویی و همگرایی نهادها و ارگان‌های متولی در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در کنار مشارکت بیشتر مردم در این عرصه نیز می‌تواند گامی در کاهش ضربات و صدمات ناشی از آسیب‌های اجتماعی باشد.

منبع:فارس